Khôi phục vẻ đẹp áo giao lĩnh

Cuối tháng 6, một nhóm bạn cùng là thành viên của nhóm Đại Việt Cổ Phong đã hoàn tất những công đoạn chỉnh sửa ảnh cuối cùng sau những ngày dài lựa chọn, kiếm tìm. Bộ ảnh áo giao lĩnh do chính nhóm thực hiện được đưa lên mạng, đánh dấu thành công của dự án May áo giao lĩnh. Từ lúc hình thành ý tưởng, lựa chọn chất liệu, nghiên cứu kiểu dáng, may thử... cho tới lúc có bộ ảnh là ròng rã hơn một năm trời.

Trúc Thanh cho biết áo giao lĩnh là loại áo vạt chéo, buộc vạt bên phải vốn phổ biến ở châu Á. Đây là loại áo cổ xưa và được trọng nhất trong lễ tiết Á Đông. “Ở VN, hình ảnh áo giao lĩnh xưa nhất được tìm thấy trên tượng A Di Đà thời Lý tại chùa Phật Tích. Vào thời Lê Trung Hưng thế kỷ 17 và 18, tranh và tượng thể hiện các tầng lớp dân cư mặc áo giao lĩnh còn lại khá nhiều. Nhóm Đại Việt Cổ Phong dựa trên đó để may bộ trang phục này dành cho trẻ nhỏ, với chất liệu là vân (tơ tằm) dệt bởi gia đình cố nghệ nhân Triệu Văn Mão”, Trúc Thanh chia sẻ.

Chân dung người sống vào thời cuối Lê, mặc áo giao lĩnh, xõa tóc Ảnh: T.L

Đặng Hằng cho biết việc tìm kiếm chất liệu thậm chí mất công, tốn thời gian nhất trong chuỗi công việc của dự án. Chính vì thế, khi đặt may, nhóm đã xác định rằng không thể nhất nhất đòi hỏi chất liệu áo phải chuẩn cổ. Mặc dù vậy, họ cũng nhất định phải tìm được chất vải nào mang sắc thái cổ xưa, tức là tạo cảm giác gần sát với chất liệu truyền thống nhất, và sẽ mang cho người mặc một vẻ đẹp cổ xưa, truyền thống. Cuối cùng vải lụa do nghệ nhân Vạn Phúc, ông Triệu Văn Mão dệt đã được lựa chọn. Giá vải cũng rất cao.

Theo Lục Bình, đầu tiên nhóm muốn chọn màu vải đen. Đây là màu vải phổ biến trong các trang phục cũng như áo giao lĩnh. Sau này, khi tiếp tục may các mẫu áo giao lĩnh khác, nhóm sẽ tiếp tục thay đổi và sử dụng thêm nhiều màu vải khác nhau.

Việc thiết kế mẫu cũng không quá khó khăn trên cơ sở những tư liệu ảnh đã có. “Chúng tôi cũng thỉnh thoảng liên lạc với nhà nghiên cứu Trần Quang Đức (tác giả cuốn Ngàn năm áo mũ - NV) để trao đổi. Tuy nhiên, tư liệu ảnh cũng khá rõ nên việc vẽ mẫu không quá khó khăn”, Lục Bình chia sẻ.

Áo thời Nguyễn do nhóm Đại Việt Cổ Phong may Ảnh: Nhóm ĐVCP

Đặng Hằng cho biết dự án của nhóm may áo giao lĩnh cũng là mục tiêu của nhóm Đại Việt Cổ Phong bấy lâu theo đuổi. Tất cả cùng muốn khôi phục, tôn vinh các nét đẹp văn hóa truyền thống xưa của VN, không chỉ ở trang phục mà còn là kiến trúc, đồ dùng, hoa văn, tục lệ... “Dự định tiếp theo của nhóm là sẽ chỉnh sửa một số lỗi trong hai bộ trang phục này, hoàn thiện chúng, sau đó hướng đến phục dựng y phục của tầng lớp quan lại, quý tộc của thời Nguyễn và Lê”, Hằng nói.

“Chúng tôi học nhiều ngành nghề, như công nghiệp, ngoại thương, thiết kế, bách khoa. Hầu hết là học sinh, sinh viên và may áo cổ chỉ vì yêu thích. Kinh phí đều do các thành viên tự bỏ tiền túi”, Lục Bình chia sẻ.

Họa sĩ Nguyễn Mạnh Đức, người chuyên thiết kế phục trang và bối cảnh phim lịch sử nhìn nhận: “Nhóm may áo đã nghiên cứu tư liệu nghiêm túc. Việc may áo cũng rất đáng hoan nghênh”. Ông Đức cho rằng việc xuất hiện những nhóm nghiên cứu, may cổ trang thế này cũng là một tiền đề tốt cho hoạt động điện ảnh. 

Trong bộ ảnh, cô bé mặc áo giao lĩnh đi chân đất, đúng với cách người triều Lê thường mặc. Trong khi đó, theo Trúc Thanh, cũng là giao lĩnh song người Trung Quốc thường đi giày, thậm chí bó chân. Nhóm may áo giao lĩnh cũng may thêm một bộ quần áo nam bằng đũi, cổ đứng, theo kiểu thời Nguyễn. Theo một thành viên của nhóm Đại Việt Cổ Phong, cả hai trang phục này đều là trang phục thường ngày.