'Không phải cứ tổ chức, cá nhân có việc a, b, c lại đưa vào luật Đất đai'

Đề xuất nhà nước thu hồi đất dự án đô thị, thương mại

Sáng 22.9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo luật Đất đai sửa đổi.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo thẩm tra tại phiên họp

gia hân

Báo cáo của Chính phủ cho biết, dự thảo Luật cụ thể các trường hợp thu hồi đất theo tính chất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong đó bổ sung dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung trường hợp thu hồi đất đối với các dự án mà được trên 80% người có đất thu hồi đồng ý.

Theo tờ trình của Chính phủ, đây là vấn đề còn ý kiến khác nhau. Ngoài ý kiến đồng thuận, có ý kiến đề nghị cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất khi thực hiện thu hồi đất để xây dựng dự án đô thị, nhà ở thương mại.

Theo quan điểm này, nên cho phép chủ đầu tư được thỏa thuận với người sử dụng đất trong việc nhận chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án; hạn chế thực hiện việc thu hồi đất để tránh khiếu kiện về đất đai.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh lưu ý, quy định nhà nước thu hồi đất với dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại sẽ tác động rất lớn đến quyền của người sử dụng đất.

“Các dự án khu đô thị, nhà ở thương mại mang tính chất kinh doanh là chủ yếu, mặc dù sẽ tác động đến phát triển kinh tế - xã hội nói chung nhưng lợi ích trước mắt và trực tiếp sẽ mang lại cho các chủ đầu tư thực hiện dự án”, ông Thanh nhấn mạnh.

Mặt khác, Nghị quyết số 18 của T.Ư đặt nhiệm vụ: “tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng việc thu hồi đất phục vụ dự án khu đô thị, nhà ở thương mại là không phù hợp.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu ý kiến tại phiên họp

gia hân

Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị xác định rõ các tiêu chí, điều kiện thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng để tránh lạm dụng, thu hồi đất tràn lan, không đúng bản chất, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người có đất thu hồi.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị cân nhắc trường hợp nhà nước thu hồi đất với "các dự án khác được trên 80% người dân có đất thu hồi đồng ý"

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị luật quy định về nguyên tắc, điều kiện, tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể việc Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, đảm bảo tính chính xác và phù hợp tránh việc lạm dụng trong thực tiễn.

Đối với quy định nhà nước thu hồi đất với dự án được trên 80% người dân đồng thuận, bà Nga cũng đề nghị rà soát chặt chẽ hơn.

"Đề nghị làm rõ tỉ lệ 80% người dân đồng ý kèm theo tỉ lệ diện tích đất thu hồi, tránh trường hợp 80% nhưng chỉ sử dụng 10% diện tích đất thu hồi".

"Tuyệt đối tránh hợp thức hóa những vi phạm hiện nay"

Cho ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhìn nhận, sửa luật Đất đai là ví dụ sinh động nhất để đánh giá năng lực cũng như thực hiện chủ trương chống tiêu cực, cài cắm lợi ích nhóm trong xây dựng pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến tại phiên họp

gia hân

"Tổng bí thư đã nói rồi, giàu cũng vì đất, nghèo cũng vì đất. Tranh chấp khiếu kiện 60 - 70% vì đất đai. Cạn tàu ráo máng với nhau cũng vì đất đai, mất tình làng nghĩa xóm, anh em trong nhà cũng vì đất đai. Thậm chí tham nhũng, đi tù đi tội cũng vì đất đai… Án dân sự, hành chính, hình sự cũng từ đất đai", ông Huệ nói và nhấn mạnh trách nhiệm của các cơ quan trong sửa luật Đất đai là rất lớn.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, quá trình sửa đổi luật cần bám sát chủ trương của Đảng, trực tiếp là Nghị quyết 18 và cụ thể hóa bằng quy định pháp luật chứ không nhắc lại nghị quyết.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, khi xây dựng Nghị quyết 18 có 19 nhóm vấn đề lớn khác nhau đặt ra cho ý kiến. Tuy nhiên, Bộ Chính trị khi trình T.Ư rút lại chỉ còn 16 nhóm.

Do đó, ông đề nghị những vấn đề chưa rõ, chưa chín, chưa đủ cơ sở đã được kết luận trong Nghị quyết của T.Ư thì "tuyệt đối chưa đưa vào luật".

"Chỉ cụ thể hóa những gì đã chín, đã rõ. Những gì đã không đưa vào nghị quyết thì không đưa vào luật, vì làm như thế là sai nguyên tắc. Không thể đưa vào dự thảo phương án 1 phương án 2 để xin ý kiến", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội dẫn quy định tại dự thảo đề nghị nhà nước thu hồi đất với dự án có 80% người dân đồng thuận và cho rằng đây là vấn đề không đúng nguyên tắc.

"Cơ chế dự án đang tự thỏa thuận, bây giờ bảo 80% thỏa thuận xong rồi, 20% chưa đồng thuận lại áp dụng cơ chế hành chính để thu hồi đất thì không được. Đã dân sự là dân sự, không thể dân sự lại áp dụng hành chính để thu hồi được. Cái này làm sao đúng tinh thần Hiến pháp được", ông Huệ nói và đề nghị cụ thể nội hàm thu hồi đất vì mục đích công cộng.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý việc sửa đổi luật Đất đai phải khắc phục vướng mắc trong thực tiễn nhưng cũng phải đảm bảo chiến lược, lâu dài.

"Tuyệt đối tránh hợp thức hóa những vi phạm hiện nay. Những vướng mắc có tính chất vi phạm hiện nay lại đưa vào luật để hợp thức hóa thì không được", ông Huệ nói đồng cho lưu ý, những vấn đề phát sinh trong thực tiễn nhưng mang tính chất sự vụ, hiện tượng, cá thể, nhỏ lẻ cũng xem xét.

"Tôi nói cái chung để chúng ta có cái rà soát. Chứ không phải bất cứ điểm gì mà có đơn vị, tổ chức, cá nhân nào có việc a, b, c đề xuất thì mình lại đưa vào luật", Chủ tịch Quốc hội và lưu ý các chính sách sửa đổi trong luật Đất đai cần phải được đánh giá rất kỹ lưỡng trên tinh thần lợi ích quốc gia, dân tộc, cộng đồng, doanh nghiệp, nhân dân.