Kiểm toán Nhà nước muốn được truy cập dữ liệu điện tử của doanh nghiệp

Tại phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) ngày 12.8, báo cáo về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Kiểm toán Nhà nước (KTNN), ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách QH, cho biết Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất với đề xuất nêu trên của KTNN để bảo đảm nguồn lực và chủ động hơn trong thực hiện kế hoạch kiểm toán đã được quyết định. Tuy nhiên, do đây là nội dung KTNN mới đề xuất bổ sung, do đó, KTNN cần giải trình rõ hơn và tổng hợp, thống kê, đánh giá tác động khi thực hiện các nhiệm vụ mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu thực hiện từ khi luật KTNN năm 2015 có hiệu lực đến nay; làm rõ mức độ ảnh hưởng đến kế hoạch kiểm toán, chất lượng các cuộc kiểm toán trong kế hoạch để có căn cứ trình UBTVQH, QH quyết định.

Thảo luận sau đó, Phó chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho rằng, việc yêu cầu, đề nghị kiểm toán có thể mở rộng cho các chủ thể, song việc KTNN có thực hiện hay không thì phải theo kế hoạch và đề nghị đó phải được bổ sung trong kế hoạch. Cùng quan điểm, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, trong thực tế, Thủ tướng, Phó thủ tướng chỉ đạo yêu cầu KTNN phải vào làm thì KTNN không thể từ chối, song phải xem lại thẩm quyền vì không thể ngang với nghị quyết của QH.

Theo Chủ tịch QH, nhu cầu yêu cầu kiểm toán là chính đáng vì trong quá trình chỉ đạo, điều hành, quản lý, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phát hiện có những vấn đề cần phải có kiểm toán vào. Tuy nhiên, phải có cơ chế để đưa vào luật vì nếu không, ai cũng có thể chỉ đạo KTNN và nếu quá nhiều chỉ đạo ngoài kế hoạch thì sẽ khó thực hiện nghị quyết của QH. “KTNN trước hết phải thực hiện nghị quyết của QH, còn yêu cầu của các cơ quan khác thì QH giao UBTVQH xem xét; không phải ai cũng có thể chỉ đạo kiểm toán làm cái này, cái kia”, bà Ngân nhấn mạnh.

Một nội dung khác cũng nhận được nhiều thảo luận của thành viên UBTVQH là đề nghị bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng của đơn vị được kiểm toán. Theo ông Nguyễn Đức Hải, có ý kiến tán thành nhưng cũng có ý kiến đề nghị không giao quyền vì liên quan đến an ninh, tài liệu mật, tối mật. Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất bổ sung quyền này cho KTNN, song đề nghị quy định điều kiện về trình độ và phân quyền truy cập phù hợp với từng cấp độ kiểm toán viên vì dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng có nhiều loại thông tin khác nhau, có cả những thông tin mật, tối mật, tuyệt mật. Bên cạnh đó, việc truy cập đòi hỏi trình độ nhất định về công nghệ thông tin để quản lý, giám sát kiểm toán viên và truy cứu trách nhiệm khi xảy ra vi phạm, sự cố.

Về vấn đề này, nhiều thành viên UBTVQH cũng đề nghị cần phải cân nhắc khi bổ sung quyền cho KTTN. Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại QH Nguyễn Văn Giàu cho rằng, những dữ liệu này liên quan tới các bí quyết, bí mật trong doanh nghiệp nên phải cân nhắc kỹ, tìm hiểu kinh nghiệm thế giới để làm. Tương tự, theo Phó chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển, nếu truy cập vào những dữ liệu công khai thì tất cả mọi người đều truy cập được, nhưng ở đây là truy cập vào những nơi mà người khác không truy cập được thì phải làm sao cho “đúng độ” để không ảnh hưởng tới quyền công dân, như: bí mật đời tư, bí mật kinh doanh... Từ đó, ông Hiển đề nghị phải quy định rõ phạm vi, thẩm quyền, trách nhiệm của người quyết định truy cập dữ liệu và chỉ được truy cập trong các trường hợp liên quan đến nội dung vụ việc đang được kiểm toán.

Chưa cho phép DN khởi nghiệp chào bán chứng khoán riêng lẻ Một nội dung gây nhiều tranh cãi của dự luật Chứng khoán sửa đổi là địa vị pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã được thống nhất trong phiên họp UBTVQH chiều 12.8. Hầu hết các ý kiến đều thống nhất phương án UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính như hiện tại; đồng thời bổ sung thêm một số quyền hạn, nhiệm vụ đã được quy định tại quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính. Ngoài ra, các thành viên UBTVQH cũng thống nhất không quy định nội dung chào bán chứng khoán riêng lẻ của DN khởi nghiệp sáng tạo vì cho rằng các DN này có mức vốn thấp, rủi ro cao; trường hợp cho phép chào bán chứng khoán ra công chúng sẽ ảnh hưởng đến tính an toàn của thị trường và không bảo đảm tính bình đẳng đối với các thành viên thị trường khác.