Nếu chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới thực sự xảy ra, thì triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng đáng kể. Trong khi nền kinh tế của quốc gia châu Á đã chuyển hướng trong vài năm qua, dựa nhiều hơn vào chi tiêu của người tiêu dùng để tạo động lực, Trung Quốc vẫn xuất khẩu hàng tỉ USD hàng hóa và dịch vụ mỗi năm.
Năm ngoái, Trung Quốc bán khoảng 506 tỉ USD giá trị hàng hóa sang Mỹ, chiếm gần 20% tổng lượng xuất khẩu của nước này, trong khi đó Mỹ chỉ vận chuyển khoảng 130 tỉ USD giá trị hàng hóa cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Theo CNN, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hồi tháng 1.2018 cho biết tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc sẽ tăng 6,6% trong năm nay, nhưng bây giờ con số này có thể giảm 0,5% nếu đề xuất đánh thuế của Mỹ chính thức được áp dụng, và nó còn có thể giảm nhiều hơn nữa nếu căng thẳng thương mại toàn cầu thực sự nóng lên.
tin liên quan
'Không CEO Mỹ nào kiếm được tiền ở Trung Quốc'Làm thế nào nó đã trở nên tệ như vậy?
Sau cuộc suy thoái kinh tế năm 2008, Trung Quốc đã chi hàng nghìn tỉ USD cho các dự án cơ sở hạ tầng, và nhiều ngân hàng, trong đó có cả những ngân hàng không được kiểm soát, cho các công ty không thể trả nợ mượn tiền. Theo ông Lai Xiaoming, chủ tịch China Huarong Asset Management, một trong những công ty quản lý tài sản lớn nhất nước, tổng khối lượng các khoản vay không hiệu quả có thể đạt kỷ lục 476 tỉ USD vào năm 2020.
“Các khoản tiền mà ngân hàng cho công ty hoặc người dân vay vẫn chưa được trả lại hoặc không thanh toán lãi suất. Rủi ro cao là những khoản vay này sẽ không bao giờ được hoàn trả và các ngân hàng sẽ bắt đầu đối diện với nguy cơ phá sản”, Peter Pauly, Giáo sư kinh tế tại Rotman School of Management, nói.
Nhiều khoản vay nói trên được dùng vào việc tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng để thúc đẩy nền kinh tế. Tăng trưởng GDP của Trung Quốc dao động khoảng từ 9,5% đến 10,5% trong giai đoạn 2008 - 2011, nhưng rõ ràng là phần chi tiêu này cũng đi kèm với một cái giá phải trả.
“Cơ sở hạ tầng của Trung Quốc đã được cải thiện, nhưng việc đầu tư lại được thực hiện thông qua một hệ thống tiền tệ rất kém phát triển. Đây là kiểu mở rộng quá mức đến từ việc thiếu kiểm soát quá trình”, ông Pauly nhận xét.
Công trình xây dựng nhà ga Beijing New Airport
|
Còn hơn cả một đợt khủng hoảng tài chính
Vấn đề cho vay không hiệu quả có thể tệ hơn mọi người nghĩ. Quan chức Trung Quốc đang đối phó với một khu vực ngân hàng kém phát triển với ít quy định quản lý chặt chẽ, ít nhất là so với Mỹ.
“Việc phải đối phó với loại hệ thống này và các khoản nợ xấu do nó tạo ra là một thách thức ghê gớm đối với chính phủ”, theo ông Pauly.
Khó khăn nhất là hệ thống ngân hàng “ngầm” trị giá 20.000 tỉ USD của Trung Quốc gần như không thể xác định được. Thực tế, giá trị của các khoản vay không hiệu quả có thể còn trở nên tệ hơn nữa nếu người ta biết chính xác những gì đang diễn ra bên trong khu vực ngân hàng ngầm này.
“Không ai biết ai nợ ai cái gì và nợ bao nhiêu. Chỉ khi nó bắt đầu phá sản thì mọi thứ mới phân tách ra rõ ràng hơn. Hệ thống ngân hàng ngầm có thể là vấn đề tài chính đáng lo ngại nhất trong nhiều thập niên, thậm chí còn nguy hiểm hơn chính sách cho vay thế chấp dưới chuẩn vốn đã châm ngòi cho cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ”, ông Pauly nói.
Ông Louis Lau, giám đốc nhóm đầu tư của Brandes Investment Partners, cho biết nhiều tổ chức phi ngân hàng này đã tài trợ cho các hoạt động cơ sở hạ tầng nguy hiểm như mỏ đồng, mỏ than hoặc các công trình xây dựng kém khác bằng cách sử dụng nhiều công cụ tài chính khác thường.
Trung Quốc tiến hành cải cách
Bắc Kinh đang áp dụng nhiều biện pháp để giảm số lượng các khoản vay xấu. Nước này đã thành lập ủy ban phát triển và ổn định tài chính, một cơ quan quản lý có chức năng tạo ra và thực thi các quy định ngân hàng nghiêm ngặt hơn và phối hợp cải cách tài chính.
Theo ông Lau, một trong những điều mà chính phủ đã yêu cầu các ngân hàng làm là ngừng cung cấp những khoản đầu tư được đảm bảo, đồng thời cố gắng đưa số dư nợ còn lại vào bảng cân đối tài chính.
Áp lực chiến tranh thương mại
Ngay cả khi Trung Quốc có thể ngăn chặn một cuộc khủng hoảng, thì việc tạo đòn bẩy kinh tế quá mức dường như vẫn rất tệ cho sự tăng trưởng. Ông Lau chỉ ra rằng, trong lịch sử, những nước có gánh nặng nợ cao cuối cùng thường thấy tốc độ tăng trưởng giảm. Chưa kể một cuộc chiến thương mại tiềm năng có khả năng khiến tốc độ tăng trưởng đi xuống nhanh hơn nhiều người nghĩ.
Mức thuế hiện nay mà Mỹ áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc sẽ không tàn phá được nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vì quốc gia châu Á đang dần ít phụ thuộc hơn vào xuất khẩu so với trước đây. Tuy nhiên, nếu Mỹ quyết định đưa thuế quan vào tất cả các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, có gí trị khoảng 500 tỉ USD, thì nền kinh tế Trung Quốc sẽ bị chậm lại, đặc biệt trong bối cảnh hệ thống tài chính của nước này đang có vấn đề.
“Nếu tăng trưởng chậm lại khoảng 2%, thì đó sẽ là một cuộc khủng hoảng”, David Dollar, thành viên cấp cao của Brookings Institute’s John L. Thornton China Center, nói.
Song, theo ông Dollar, khủng hoảng có thể là những gì Trung Quốc cần. “Sẽ tốt hơn cho Trung Quốc nếu có khủng hoảng vì điều đó sẽ giúp họ tập trung vào những gì cần phải ưu tiên thực hiện”, ông Dollar cho hay.
Tuy nhiên, trong bất kỳ trường hợp nào, tốc độ tăng trưởng chậm lại đáng kể ở Trung Quốc sẽ khiến các nhà đầu tư lo lắng và đó không bao giờ là một điều tốt. Ngay cả khi Trung Quốc có thể tự cứu mình thì vấn đề của họ không nên bị xem nhẹ.
“Rủi ro tài chính ở Trung Quốc thực sự nghiêm trọng. Việc ném mình vào cuộc xung đột thương mại với Mỹ chắc chắn sẽ làm cho mọi thứ phức tạp hơn”, ông Dollar nhận xét.
Bình luận (0)