Lãi cho vay cao, vì sao nhiều công ty tài chính vẫn lỗ lớn?

Nơi lỗ, nơi lao dốc lợi nhuận

Công ty Tài chính TNHH MTV Shinhan Việt Nam (Shinhan Finance) vừa công bố thông tin định kỳ về tình hình tài chính. Theo đó, năm 2023 bị lỗ sau thuế hơn 462,7 tỉ đồng, trái ngược với mức lãi 312,2 tỉ đồng vào năm 2022. Đây là khoản lỗ đầu tiên kể từ khi ra mắt thương hiệu Shinhan Finance tại thị trường Việt Nam vào năm 2019.

Tính đến cuối năm 2023, vốn chủ sở hữu của Shinhan Finance đạt gần 2.450 tỉ đồng, giảm hơn 462 tỉ đồng so với đầu năm 2023. Tổng tài sản của Shinhan Finance vào cuối năm 2023 ước tính đạt 11.808 tỉ đồng, giảm 4,6% so với đầu năm. Ngoài ra, tỷ lệ an toàn vốn theo quy định pháp luật cũng giảm từ 26,16% hồi đầu năm xuống 21,41%.

NGỌC THẮNG

Đây không phải là công ty tài chính duy nhất báo lỗ trong năm 2023. Trước đó, Công ty Tài chính TNHH MTV Mirae Asset (Việt Nam) công bố bị lỗ sau thuế 963 tỉ đồng trong khi năm 2022 vẫn lãi 127 tỉ đồng. Đến cuối năm 2023, vốn chủ sở hữu của công ty đạt 1.744 tỉ đồng, tăng nhẹ so với đầu năm; tỷ lệ an toàn vốn tăng từ 15% lên 21,75%.

Một doanh nghiệp khác cũng ghi nhận lỗ lớn là Công ty Tài chính FE Credit. Theo báo cáo mới đây của Công ty Chứng khoán MB, lũy kế cả năm 2023, FE Credit ghi nhận lỗ trước thuế 3.529 tỉ đồng, cao hơn 408 tỉ đồng so với mức lỗ của năm 2022.

Nhiều đơn vị khác lại lao dốc về lợi nhuận. Chẳng hạn, Công ty Tài chính cổ phần Tín Việt năm vừa qua chỉ đạt lợi nhuận sau thuế hơn 19,2 tỉ đồng, giảm gần 70% so với số lãi trên 63,3 tỉ đồng của năm 2022. Hay Công ty Tài chính TNHH MTV Home Credit Việt Nam (Home Credit) có mức lợi nhuận sau thuế trong năm 2023 đã giảm hơn 68% so với năm 2022, xuống còn hơn 375,2 tỉ đồng. Tính đến cuối năm 2023, vốn chủ sở hữu của Home Credit đạt hơn 6.750 tỉ đồng, tăng gần 6% so với đầu năm; chỉ tiêu an toàn vốn đạt 24,94%.

Công ty Tài chính TNHH MB Shinsei (Mcredit) cũng có kết quả kinh doanh lao dốc khi lợi nhuận sau thuế năm vừa qua chỉ còn 240 tỉ đồng, giảm mạnh đến 75% so với mức lãi 960 tỉ đồng cả năm 2022. Đến cuối năm 2023, vốn chủ sở hữu công ty tăng lên 3.008 tỉ đồng, tỷ lệ an toàn vốn đạt 13,99%.

Trích lập dự phòng lớn?

Việc các công ty tài chính thua lỗ hay lợi nhuận lao dốc mạnh năm vừa qua hoàn toàn trái ngược với bức tranh lợi nhuận của ngành ngân hàng. Bởi lãi suất cho vay của các công ty tài chính luôn luôn cao hơn của ngân hàng. Ví dụ, theo công cụ ước tính lãi suất của FE Credit, lãi vay tiền mặt sẽ khoảng 21%/năm; SHB Finance công bố lãi suất cho vay tiền mặt từ 2,4%/tháng, tương đương gần 29%/năm; Home Credit công bố lãi vay tiền mặt có lãi suất phẳng 20,22%/năm và lãi suất phẳng tối đa của công ty là 33,94%/năm... Trên thực tế, lãi suất vay tiêu dùng phổ biến mà các công ty tài chính áp dụng từ 20 - 50%/năm khi có thêm một số loại phí.

NGỌC THẮNG

Nhiều công ty tài chính chỉ báo cáo kết quả hoạt động với vài chỉ tiêu bắt buộc nên không có nhiều thông tin vì sao bị lỗ hay lợi nhuận lao dốc. Trong khi đó, báo cáo tài chính của Công ty Tài chính Tín Việt cho thấy nguyên nhân sụt giảm chủ yếu do thu nhập từ lãi thuần trong năm giảm gần 400 tỉ đồng trong khi chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng...

PGS-TS Nguyễn Hữu Huân - Trường ĐH Kinh tế TP.HCM - cho rằng có thể nguyên nhân bị thua lỗ hay lợi nhuận giảm mạnh của các công ty tài chính chủ yếu do trích lập dự phòng rủi ro tín dụng vì nợ xấu gia tăng. Bởi công ty tài chính chủ yếu cho vay tín chấp, khách hàng là người lao động có thu nhập thấp, không ổn định. Đây là nhóm khách hàng dễ bị tổn thương khi kinh tế khó khăn như năm vừa qua. Đồng thời, lực lượng lao động này cũng không có tiết kiệm nên khi bị mất việc, giảm thu nhập thì hầu như sẽ mất khả năng trả nợ. Khi đó, mức lãi suất cho vay cao cũng không đủ để bù đắp nếu tỷ lệ nợ xấu đột ngột tăng mạnh.