Lãi giảm, vốn vay vẫn 'ế'

Lãi suất vay cũ và mới đồng loạt giảm

Ông Trần Thanh Phong, Giám đốc Công ty thực phẩm Thiên Bút, cho biết tình hình kinh doanh hiện có khả quan hơn so với những tháng trước đó do nhu cầu thực phẩm gia tăng. Chính vì vậy, công ty mới đây vừa tái ký hợp đồng vay vốn kỳ hạn 3 tháng với lãi suất (LS) vay từ 6 - 6,5%/năm tùy theo ngân hàng (NH).

NGỌC THẮNG

Ông Trần Thanh Phong nhận xét NH cho vay LS thấp, trong bối cảnh tín dụng cho vay khó khăn nhưng quy trình xét duyệt cũng rất kỹ. Đối với những khách hàng bị vướng nợ quá hạn thì hồ sơ xét cho vay sẽ khó hơn. Điều này cũng áp dụng tương tự với khách hàng cá nhân.

Ông P.H cho biết mới đây bán được một lô đất khoảng 3,5 tỉ đồng, người mua có vốn 35%, phần còn lại đi vay NH. Khách hàng vay thế chấp bằng chính miếng đất mua, lúc này NH thẩm định giá đất còn khoảng 3 tỉ đồng, cho vay 70% giá thẩm định, LS cho vay 8%/năm cố định trong 2 năm đầu, sau thời gian này LS cho vay sẽ bằng LS cơ sở cộng với biên độ 2%. "Khó nhất của người đi vay lúc này là chứng minh thu nhập trong bối cảnh lương giảm, kinh doanh khó khăn", ông P.H nói.

Là người đang có khoản nợ 2 tỉ đồng tại Vietcombank, chị Nguyễn Thúy (ngụ Q.Tân Bình, TP.HCM) cách đây hơn 1 tháng đã được nhà băng này giảm LS cho vay từ 11%/năm xuống còn 9%/năm áp dụng trong 6 tháng. Mức giảm này giúp chị Thúy bớt khoảng 3 triệu đồng tiền lãi phải trả mỗi tháng. Thế nhưng, với những khoản vay mới, Vietcombank đang áp dụng LS vay cố định ở mức 7%/năm cố định trong thời gian dài.

"Nếu khoản vay cũ giảm xuống được mức 7%/năm như khoản mới thì tôi sẽ giảm thêm phần lãi phải trả hơn 3,3 triệu đồng mỗi tháng. Nhưng do thời gian thỏa thuận chưa đến hạn điều chỉnh nên tôi không còn cách nào là chuyển khoản nợ này qua một NH khác", chị Thúy nói và cho biết đã tham khảo một số NH đang áp dụng LS cho vay mới ở mức 6,5 - 7%/năm. Thế nhưng, vấn đề hiện nay là công ty chị Thúy vừa giảm lương khoảng 30%, do đó phần chứng minh thu nhập để trả nợ không còn được thuận lợi nên vẫn còn đang tính toán.

Tương tự, chị Thanh Ngọc (ngụ TP.Thủ Đức, TP.HCM) tháng 7.2023 vay Vietcombank 1 tỉ đồng thời gian vay 5 năm, LS vay 9,5%/năm cố định trong 2 năm, sau thời điểm này lãi vay sẽ được tính thả nổi. Cách đây 1 tháng, chị Ngọc liên hệ nhân viên NH để được hỗ trợ giảm LS, nhưng nhận được phản hồi rằng thời điểm chị vay LS huy động ở mức cao nên không giảm được. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu thông tin các NH cho phép chuyển nợ từ NH này sang NH khác, chị Ngọc chủ động liên hệ lại nhân viên tín dụng với yêu cầu giảm lãi. Lúc này, phía NH đồng ý giảm lãi vay cho chị xuống 7,5%/năm. "Mỗi tháng trước đây trả tiền lãi hơn 7,9 triệu đồng, nay giảm xuống gần 2 triệu đồng thấy cũng đỡ áp lực phần nào", chị Ngọc cho biết.

Có thể nói chưa bao giờ NH chạy đua giảm LS cho vay trên thị trường như hiện nay. Nhóm NH lớn như Agribank, Vietcombank, VietinBank và BIDV đang áp dụng mức LS cho vay mua nhà trong năm đầu từ 6,5 - 8,5%/năm. BIDV áp dụng LS vay từ 6,5%/năm, Vietcombank từ 6,7%/năm, Agribank từ 7%/năm, VietinBank từ 6,4%/năm.

Đối với nhóm NH cổ phần tư nhân, cuộc đua giảm lãi vay còn mạnh mẽ hơn. Sau khi công bố mức LS cho vay 5,5%/năm trong 3 tháng vay đầu, 7,5%/năm cố định trong 6 tháng thì chỉ 2 tuần sau BVBank điều chỉnh giảm từ 0,5 - 1%/năm lãi vay, xuống còn 5%/năm và 6,5%/năm. VPBank cho vay 5,9%/năm, thời gian cho vay 25 năm. ACB áp dụng lãi vay mua nhà khoảng 7 - 8%/năm hoặc cố định 9%/năm trong 2 năm đầu tiên…

Các NH nước ngoài cũng tham gia giảm LS cho vay. Chẳng hạn, Shinhan Bank áp dụng LS ưu đãi là 6,6%/năm cố định 6 tháng đầu, tỷ lệ cho vay tối đa là 70% cho kỳ hạn vay 30 năm; còn LS cố định 1 năm có mức 6,8%/năm, cố định 2 năm là 7,4%/năm, 3 năm là 8%/năm. UOB đang cho vay mua nhà với lãi suất 6%/năm…

Vốn rẻ vẫn ế

So với cách đây 1 năm, thị trường LS cho vay hoàn toàn trái ngược, các nhà băng liên tục giảm lãi cho vay và tìm kiếm khách hàng để giải ngân. Mức LS cho vay ưu đãi hay cũ hiện nay giảm còn một nửa. Thế nhưng hơn 2 tuần đầu năm 2024, một số NH cho hay tăng trưởng tín dụng vẫn không khả quan mấy so với những tháng trước đó. Tình hình cho vay vẫn khá chậm do ảnh hưởng chung từ những tháng cuối năm 2023 kéo qua đến nay.

Thêm vào đó, tháng 1 đầu năm là tháng thấp điểm cho vay, những doanh nghiệp hay cá nhân có vay để làm hàng phục vụ Tết Nguyên đán thì cũng đã thực hiện vào những tháng trước đó nên trong tháng này thường ít vay mà chủ yếu trả nợ. Đó cũng là tâm lý người Á Đông, lo trả nợ trước Tết Nguyên đán. Hơn nữa, thời điểm này khách hàng cũng ngại rủi ro khi sức mua trên thị trường vẫn chưa tăng cao. Tất cả các yếu tố trên cộng lại làm cho tăng trưởng tín dụng những ngày đầu năm chưa tăng như kỳ vọng.

"Cuộc đua giảm LS cho vay tăng tốc nhằm tìm kiếm khách hàng gia tăng. Thế nhưng thời điểm này, khách hàng tốt khó kiếm nên NH này nhìn khách của nhà băng khác. Những NH để LS cho vay cao sẽ bị mất khách tốt nên phải giảm LS kể cả cũ và mới. Cuộc cạnh tranh cho vay chưa bao giờ khốc liệt như hiện nay", giám đốc khối khách hàng cá nhân NH cổ phần thừa nhận.

Theo phân tích của vị này, thị trường đã xuất hiện một số NH cho vay 0% những tháng vay đầu để hút khách về, thậm chí có NH trả hoa hồng cho người giới thiệu khách hàng vay thành công, ít thì 5 - 10 triệu đồng/ khoản vay, còn nhiều thì từ 0,5 - 1,5% trên giá trị khoản vay. LS cho vay 0% đồng nghĩa NH phải lỗ cho những tháng vay đầu. Bởi dù 2/3 NH hiện nay giảm LS tiết kiệm xuống mức thấp nhưng LS tiết kiệm dưới 6 tháng ở mức phổ biến từ 2 - 3%/năm, trên 6 tháng từ 4 - 5%/năm, một số NH huy động trên 12 tháng từ 5 - 6%/năm. Để cạnh tranh cho vay, các nhà băng cộng với biên độ khoảng 2 - 4%/năm (thay vì từ 4 - 5% như trước đây) mới có mức LS cho vay là 6%/năm ngắn hạn và 8 - 9%/năm trong trung dài hạn. Đây chỉ là mức huề vốn vì NH phải trích lập dự phòng rủi ro, bảo hiểm tiền gửi, chi phí vận hành…

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cho rằng LS vay 0% thì chắc chắn NH sẽ lỗ những tháng đầu. Để bù đắp cho những khoản lỗ này, NH sẽ tính LS vay tăng lên sau một thời gian "ưu đãi", đó là LS huy động bình quân của một số NH cộng biên độ có thể lên 5%, hoặc bù đắp lỗ bằng phí dịch vụ khác.

"LS cho vay ưu đãi chỉ áp dụng trong thời gian đầu 1 tháng hoặc 3 tháng nên khách hàng cần lưu ý những quy định sau khi hết ưu đãi thì LS sẽ là bao nhiêu. Không có bữa ăn nào là miễn phí cả. Do đó người vay cần xem kỹ các quy định sau ưu đãi tính lãi như thế nào", ông Hiếu khuyến cáo và dự báo LS cho vay sẽ còn giảm trong quý 1 khi các NH rơi vào tình trạng ế vốn, huy động nhưng không cho vay ra được. Tuy nhiên, vào thời điểm từ giữa năm 2024 trở đi, LS huy động và cho vay có thể sẽ nhích lên khi nhu cầu vốn của nền kinh tế gia tăng.