Văn hóa

Lên cao nguyên đá Hà Giang xem người Mông chơi 'lai cát chi'

Lưu Quang

30/01/2023 07:00 GMT+7

Đó là một trò chơi độc đáo, đòi hỏi sự quan sát, tính toán để có thể chia cây mía thành 2 phần dài bằng nhau và thu hút nhiều đàn ông dân tộc Mông.

Bên QL4C qua cao nguyên đá Hà Giang một ngày đầu xuân, Thanh Niên bỗng thấy bên bờ sông Miện, đoạn qua xã Cán Tỷ (H.Quản Bạ, tỉnh Hà Giang) một khu chợ mới mở với hàng nghìn người dân, chủ yếu là dân tộc Mông với áo quần rực rỡ đang mua bán, ăn uống, vui chơi vô cùng nhộn nhịp.

“Lai cát chi” là một nét văn hóa của người Mông

Lưu Quang

Đông đúc nhất là trên cầu Cán Tỷ 2 với hàng trăm người đang chơi gì đó cùng những cây mía cao quá đầu người. Anh Vàng Mý Sự, 32 tuổi, người Mông, ở xã Lùng Tám (H.Quản Bạ) gần đó, cho biết đây là trò cắt mía, tiếng Mông gọi là “lai cát chi”. Để thắng cuộc, người chơi phải dùng dao đánh dấu (cắt) vào điểm giữa của hai vết khấc trên cây mía của người thách đấu. Nếu vết cắt lệch trên hoặc lệch dưới là thua.

“Lai cát chi” có lẽ đã đánh thức khả năng quan sát, tính toán của các nam nhi nên thu hút rất nhiều đàn ông Mông. Họ đứng cách những cây mía vài mét và dùng các sợi dây, que tre làm thước ngắm rồi nheo mắt tính toán, khi đủ tự tin thì tham gia cuộc chơi.

Sau mỗi lần cắt, cây mía được hạ xuống đất, hai bên cùng lấy dây đo. Nếu vết cắt chính giữa, người cắt thắng cuộc và được tiền của người thách đố, nếu thua thì mất tiền là vài chục nghìn đồng tùy theo thỏa thuận. Có thể hiểu, đây là một trò “vui chơi có thưởng”.

“Chơi khó lắm, cắt lên trên hoặc xuống dưới đều thua, đều mất tiền thôi nhưng nhiều người muốn chơi. Nó là văn hóa của người Mông, tết mới chơi để thử tài của nhau chứ không phải là cờ bạc tệ nạn đâu, chính quyền cũng không cấm”, anh Sự nói.