Loạt quy định mới về căn cước và cư trú có hiệu lực thi hành từ 1.7.2026

Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã thông qua luật Sửa đổi 10 luật về an ninh trật tự, có hiệu lực thi hành từ 1.7.2026. Trong số các luật được sửa đổi có luật Căn cước và luật Cư trú.

ẢNH: TUYẾN PHAN

Trẻ dưới 6 tuổi đương nhiên được đăng ký thường trú về với bố mẹ

Theo luật sửa đổi, cơ quan đăng ký cư trú là cơ quan quản lý cư trú trực tiếp thực hiện việc đăng ký cư trú của công dân, bao gồm công an xã, phường, đặc khu (gọi chung là công an cấp xã).

Luật sửa đổi cũng bổ sung quy định về hành vi bị cấm, trong đó có việc giải quyết cho đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú khi biết rõ người đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú không sinh sống tại chỗ ở đó, trừ trường hợp đăng ký thường trú hoặc đăng ký tạm trú cho trẻ em dưới 6 tuổi về với cha hoặc mẹ hoặc người giám hộ.

Tương ứng với sự bổ sung này, trẻ dưới 6 tuổi sẽ được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp không thuộc quyền sở hữu của mình khi về ở với cha, mẹ, người giám hộ mà không cần sự đồng ý của chủ hộ và chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đó.

Tại báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo, Chính phủ cho biết, về khoa học, 6 năm đầu đời được coi là "giai đoạn vàng" cho sự phát triển thể chất, tinh thần và trí tuệ của trẻ em.

Trẻ cần được hưởng các chính sách ưu tiên nhằm đảm bảo việc chăm sóc sức khỏe, giáo dục cơ bản, trong đó không thể thiếu quyền về cư trú, quyền được chung sống cùng với bố, mẹ, người giám hộ.

Luật sửa đổi chọn mốc 6 tuổi như đã nêu, để quy định trẻ đương nhiên được đăng ký thường trú về với bố, mẹ, người giám hộ là phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ em và mục tiêu an sinh xã hội của Nhà nước.

Quy định này còn bảo đảm sự chăm sóc toàn diện cho trẻ ngay từ những năm đầu đời, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, thuận lợi cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính cho trẻ em dưới 6 tuổi.

ẢNH: T.N

Cấm yêu cầu xuất trình giấy tờ đã tích hợp vào căn cước điện tử

Trong lĩnh vực căn cước, luật sửa đổi cũng có nhiều điểm mới. Điển hình là việc bổ sung nghiêm cấm hành vi yêu cầu công dân xuất trình giấy tờ đã được tích hợp vào căn cước điện tử, ứng dụng định danh quốc gia để giải quyết thủ tục hành chính, trừ trường hợp thông tin công dân cung cấp không thống nhất với thông tin đã được tích hợp hoặc pháp luật có quy định khác.

Đồng thời, luật bổ sung quy định về giá trị sử dụng của căn cước điện tử. Nếu người được cấp căn cước điện tử đã xuất trình căn cước điện tử theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thì cơ quan, tổ chức, cá nhân đó không được yêu cầu người được cấp căn cước điện tử xuất trình giấy tờ hoặc cung cấp thông tin đã được tích hợp vào căn cước điện tử.

Quá trình xây dựng luật, có ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về lộ trình liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành; chế tài xử lý đối với các cơ quan, tổ chức không thực hiện, thực hiện không đúng lộ trình hoặc yêu cầu người dân xuất trình giấy tờ đã được tích hợp.

Cùng với đó, giao Chính phủ quy định về lộ trình cụ thể và thời hạn hoàn thành việc liên thông, kết nối, sử dụng dữ liệu căn cước điện tử trong các lĩnh vực chuyên ngành.

Tiếp thu nội dung này, Chính phủ cho biết đã bổ sung các quy định như đã nêu ở trên, đồng thời sửa đổi theo hướng Chính phủ sẽ quy định lộ trình và thời hạn hoàn thành việc kết nối, chia sẻ dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Một điểm mới đáng chú ý khác là khi người dân cấp đổi thẻ căn cước trong các trường hợp theo quy định thì sẽ được thực hiện trực tuyến hoặc trực tiếp tại nơi làm thủ tục (luật hiện hành chỉ quy định đối với cấp lại).

Luật sửa đổi còn bổ sung quy định thu hồi thẻ căn cước đối với trường hợp bị hủy bỏ quyết định cho trở lại quốc tịch Việt Nam.