Lương giáo viên thấp, quy định tuyển dụng chưa phù hợp

CƠ QUAN CHUYÊN MÔN KHÔNG CHỦ TRÌ TUYỂN DỤNG GV

Bộ GD-ĐT cho rằng việc phân cấp tại địa phương trong công tác tuyển dụng, sử dụng đội ngũ nhà giáo còn nhiều bất cập vì hầu hết ở các địa phương, cơ quan chuyên môn là sở GD-ĐT, phòng GD-ĐT không phải là đơn vị chủ trì, đầu mối về tuyển dụng giáo viên (GV) nên không chủ động trong việc điều tiết số lượng, cơ cấu đội ngũ theo môn học, cấp học và không chủ động điều tiết được GV thừa, thiếu.

Quy định "số lượng người ký kết hợp đồng lao động chiếm không quá 70% số chênh lệch giữa số lượng người làm việc được giao với số lượng theo định mức..." tại Nghị định số 111/2022/NĐ-CP chưa phù hợp.

Lý giải về sự "chưa phù hợp" trên, Bộ GD-ĐT phân tích, định mức và số lượng người làm việc theo quy định của Bộ GD-ĐT là số người làm việc cần phải có để đảm bảo đủ số lượng người triển khai các hoạt động dạy học, giáo dục và các công việc khác theo yêu cầu của chương trình giáo dục tương ứng với cấp học nhằm đảm bảo chất lượng công tác GD-ĐT. Nếu không được cấp đủ 100% theo định mức thì có nghĩa là thiếu người để làm việc.

ĐÀO NGỌC THẠCH

Cạnh đó, việc quy định không quá 70% nếu tính theo đơn vị của tỉnh hoặc huyện thì có thể tính được, nhưng quy định theo từng cơ sở giáo dục công lập thì không khả thi và có thể vi phạm quy định "không quá 70%". Ví dụ, số lượng chênh lệch nếu chỉ là 1 người theo định mức quy định thì cơ sở giáo dục công lập không được ký hợp đồng lao động để đảm bảo có người làm việc.

Bộ GD-ĐT cũng chỉ ra rằng: "Quy định về tuyển dụng viên chức nói chung còn chưa thực sự phù hợp với hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo. Chẳng hạn, việc làm bài thi về kiến thức chung chưa gắn liền với yêu cầu hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo; điều kiện đăng ký dự tuyển còn chưa tính đến các trường hợp chưa đảm bảo đủ tư cách để trở thành nhà giáo, một số trường hợp gây nguy hiểm đến an toàn của trẻ em nhưng chưa có quy định không được đăng ký dự tuyển nhà giáo; việc quy định người đăng ký dự tuyển viên chức phải là người có quốc tịch VN, đang cư trú ở VN làm cản trở việc thực hiện chủ trương tăng cường hợp tác quốc tế về nhà giáo và hợp tác quốc tế trong GD-ĐT".

LƯƠNG NHÀ GIÁO "ĐƯỢC ƯU TIÊN XẾP CAO NHẤT" CHỈ LÀ TUYÊN NGÔN

Báo cáo của Bộ GD-ĐT cho rằng: "Khẳng định về lương của nhà giáo "được ưu tiên xếp cao nhất" trong Nghị quyết 29 sau hơn 10 năm vẫn chỉ dừng ở mức độ là tuyên ngôn, không thể đi vào đời sống khi Chính phủ không quy định bảng lương riêng đối với nhà giáo".

Đánh giá chung về chế độ, chính sách về lương đối với GV, Bộ GD-ĐT nêu thực tế, khi luật Giáo dục năm 2019 có hiệu lực (ngày 1.7.2020), nhiều địa phương đã cắt phụ cấp thâm niên của nhà giáo. Để đảm bảo cho nhà giáo trong giai đoạn chờ chế độ tiền lương mới, được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ GD-ĐT đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 77/2001/NĐ-CP ngày 1.8.2021 quy định chế độ phụ cấp thâm niên nhà giáo.

Theo đó, trường hợp nhà giáo bị cắt phụ cấp thâm niên từ ngày 1.7.2020 sẽ được giải quyết truy lĩnh vừa thực hiện chi trả phụ cấp thâm niên nhà giáo cho các đối tượng được hưởng. Quy định kịp thời này giúp nhà giáo an tâm công tác.

Tuy nhiên, hiện chưa có nhiều chính sách thu hút, hỗ trợ đối với nhà giáo trẻ, đối tượng thuộc độ tuổi có thu nhập thấp và còn trong giai đoạn phải nuôi con nhỏ cần được hỗ trợ, đây cũng là độ tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất trong số những nhà giáo nghỉ việc trong thời gian qua.

Hiện tại, có nhiều địa phương ban hành chính sách đặc thù để hỗ trợ, thu hút nhà giáo trẻ, nhà giáo công tác ở các vùng khó khăn hoặc nhà giáo giỏi có trình độ cao về công tác tại địa phương. Tuy nhiên, việc ban hành chính sách đặc thù với nhà giáo còn nhiều khó khăn do chưa có căn cứ pháp lý để thực hiện. Vì vậy, rất cần bổ sung quy định về việc khuyến khích địa phương ban hành chính sách đặc thù để hỗ trợ, thu hút nhà giáo.

Việc chi trả tiền lương và các chế độ phụ cấp, ưu đãi về cơ bản được thực hiện đầy đủ, kịp thời và phù hợp với hạng chức danh nghề nghiệp của nhà giáo. Tuy nhiên, mức lương của nhà giáo (đặc biệt là GV mầm non, phổ thông) đang thấp hơn so với mức lương của cán bộ, công chức ngành khác (lực lượng vũ trang, ngân hàng, khối đảng đoàn thể trong điều kiện làm việc tương đồng), mức phụ cấp ưu đãi của GV cũng đang thấp hơn viên chức một số ngành nghề khác và đặc biệt là viên chức khối đoàn thể trên cùng địa bàn.

NHẬT THỊNH

LƯƠNG VÀ PHỤ CẤP ƯU ĐÃI CHƯA TƯƠNG XỨNG VỚI HOẠT ĐỘNG NGHỀ NGHIỆP

Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, lương và phụ cấp ưu đãi nghề của nhà giáo chưa tương xứng với hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo, chưa đủ để đáp ứng nhu cầu về an sinh xã hội, chưa đủ để đảm bảo mức sống cho GV, nhất là những GV trẻ và sống ở khu vực đồng bằng, thành phố. Áp lực về thu nhập là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng GV không an tâm công tác, một bộ phận GV bỏ việc, chuyển việc; đồng thời, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng không thu hút được người giỏi vào ngành sư phạm, địa phương thiếu nguồn tuyển dụng để bổ sung số GV còn thiếu và chuẩn bị đội ngũ triển khai chương trình, sách giáo khoa mới.

Bộ GD-ĐT cũng nêu thực tế GV chỉ được trả lương theo thâm niên với hệ số lương thấp, đặc biệt là GV mầm non.

CHÍNH SÁCH LƯƠNG LÀM GIẢM ĐỘNG LỰC THĂNG TIẾN CỦA GV

Theo Bộ GD-ĐT, bảng lương áp dụng đối với GV mầm non hạng III và hạng II chưa có sự chênh lệch về hệ số lương, nên khi GV thăng hạng từ III lên II thì chế độ, chính sách về tiền lương hầu như không được lợi nhiều, làm giảm động lực thăng tiến trong nghề nghiệp đối với GV.

Chế độ nâng bậc lương trước thời hạn và chế độ khen thưởng đối với GV có thành tích xuất sắc hiện còn nhiều hạn chế, không đủ để giúp GV cải thiện về tiền lương, chưa đủ để tạo động lực và chưa tương xứng đối với người không ngừng nỗ lực, cống hiến và liên tiếp có những thành tích xuất sắc trong công tác.

Cũng theo Bộ GD-ĐT, chế độ lương, phụ cấp thâm niên, phụ cấp ưu đãi... chỉ được thực hiện đối với nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập, không có quy định chung đối với nhà giáo ngoài công lập, hoặc chưa có quy định về mức lương tối thiểu để đảm bảo thu nhập cho nhà giáo ngoài công lập, nên nhiều nhà giáo ngoài công lập hiện đang hưởng mức lương thấp không đủ để đảm bảo an sinh xã hội, không tương đồng với nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập có cùng trình độ, thâm niên (ví dụ GV mầm non ở các trường tư thục, dân lập...).