Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ căng thẳng

Trong buổi họp báo tại Lầu Năm Góc hôm qua, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ellen Lord tuyên bố Mỹ bắt đầu tiến trình chính thức loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35, theo AFP. Cùng ngày, phát ngôn viên Nhà Trắng Stephanie Grisham nhấn mạnh: “Thổ Nhĩ Kỳ quyết định mua hệ thống phòng không S-400 nên không thể tiếp tục tham gia chương trình F-35. Chiến đấu cơ này không thể tồn tại song song với một hệ thống thu thập thông tin tình báo của Nga”.

Theo bà Grisham, Washington đã nhiều lần đề xuất Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Mỹ để thay thế, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ kiên quyết sắm S-400, đi ngược lại với cam kết trong NATO là tránh dùng vũ khí Nga. “Điều này gây trở ngại lớn cho khả năng tương tác của Thổ Nhĩ Kỳ với NATO. Tuy nhiên, Washington vẫn xem trọng mối quan hệ chiến lược, tiếp tục hợp tác với Ankara, nhưng thận trọng trước sự hiện diện của S-400”, bà Grisham cảnh báo.

Theo quyết định của Mỹ, các công ty Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ngừng sản xuất hàng trăm linh kiện cho F-35 và Ankara không thể thực hiện kế hoạch mua 100 chiến đấu cơ này. Các kỹ thuật viên và phi công Thổ Nhĩ Kỳ đang huấn luyện ở Mỹ sẽ phải về nước vào cuối tháng này. Hiện Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất hơn 900 linh kiện của F-35. Trong thời gian tới, các loại linh kiện này sẽ được sản xuất chủ yếu tại Mỹ. Việc chuyển đổi này gây thiệt hại 500 - 600 triệu USD (11.608 - 13.929 tỉ đồng) cho Mỹ. Tổng thống Donald Trump gọi đây là “tình thế khó khăn” buộc phải ra quyết định trên. “Bởi vì họ có hệ thống tên lửa do Nga sản xuất nên bị cấm mua hơn 100 chiếc F-35. Lockheed Martin chắc chắn sẽ không vui”, chủ nhân Nhà Trắng nói.

tin liên quan

Tổng thống Erdogan nói NATO 'nên vui' vì Ankara sắm S-400

Đáp lại, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ chỉ trích hành động đơn phương của Mỹ là vô căn cứ, không công bằng, đồng thời bác bỏ cáo buộc từ Washington cho rằng S-400 giúp Nga thu thập thông tin về thiết kế F-35 và đe dọa nền an ninh NATO, theo AFP. “Chúng tôi yêu cầu Mỹ khắc phục sai lầm có thể gây ra những vết thương không thể chữa lành trong mối quan hệ chiến lược đôi bên”, theo Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ.

Tất cả động thái này diễn ra sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu nhận S-400 tuần trước, bất chấp lời cảnh báo từ Mỹ cùng các đồng minh NATO trong suốt 2 năm qua.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg bày tỏ quan ngại về việc Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình chiến đấu cơ tàng hình tối tân của Mỹ. Ông Stoltenberg khẳng định: “S-400 không thể được tích hợp vào hệ thống tên lửa và phòng không chung của NATO. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa yêu cầu tích hợp”. Khi phóng viên đặt câu hỏi liệu Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị loại khỏi NATO sau 7 thập niên làm thanh viên vì S-400, cố vấn Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ David Trachtenberg đáp: “Đó là quyết định của liên minh, không phải Mỹ. Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là đồng minh của Mỹ và sẽ tiếp tục tập trận chung với NATO”