Quảng trường Patan Durbar - một trong 3 quảng trường từng được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, cũng bị hư hỏng nặng nề bởi tác động của cơn động đất tại Nepal ngày 25.4.
 Bức tượng vua Bhupatindra Malla tại quảng trường Patan Durbar trước và sau khi bị đổ sụp - Ảnh: ARTICLE.WN.COM |
Một trong những điểm thu hút nhất của quảng trường Patan Durbar nằm ở trung tâm thành phố Lapitur (còn gọi Patan) là cung điện hoàng gia cổ đại, nơi các vị vua của Lapitur từng tận hưởng những ngày tháng hoàng gia. Lịch sử của quảng trường này vẫn là một câu hỏi lớn mà các nhà nghiên cứu di sản trên thế giới đang đeo đuổi khám phá.
Quảng trường được coi là một sự kinh ngạc về kiến trúc Newar với sàn được lát bằng gạch đỏ. Tại đây có rất nhiều đền thờ và tượng thần linh. Ngôi đền chính đối diện với mặt phía tây của cung điện. Lối đi vào các ngôi đền đều nằm ở phía đông, hướng về cung điện. Patan Durbar cũng là nơi lưu giữ nhiều nhà cổ Newar. Nhiều đền đài thờ cúng, các công trình kiến trúc bên trong và ngoài quảng trường đều do người dân Newar xây dựng nên.
Phần lớn kiến trúc hiện nay trên quảng trường, được xây dựng dưới triều đại vua Siddhi Narasimha Malla cùng con trai là Srinivasa Malla từ những năm 1600. Một số vị vua tiếp theo như Purandarasimha, Sivasimha Malla, Yoganarendra Malla... đã có công lớn trong việc sửa chữa, cải thiện kiến trúc của quảng trường.
Patan là một trong những thành phố Phật giáo lâu đời nhất được biết từ trước tới nay. Nơi đây được coi là trung tâm của cả Ấn Độ giáo và Phật giáo với 136 bahal (một dạng sân được tìm thấy trong cộng đồng Newar ở Nepal, tập trung nhiều kiến trúc Newar) và 55 ngôi chùa lớn. Hầu hết các kiến trúc này đều thuộc vùng lân cận của quảng trường Patan Durbar. Trong đó, phải kể tới những công trình kiến trúc tuyệt đẹp như chùa Krishna Mandir - được coi là ngôi chùa quan trọng nhất tại quảng trường này, xây dựng theo phong cách kiến trúc Shikhara từ Ấn Độ, với những hình chạm khắc đá ở phía trước và trên trần nhà là đáng chú ý nhất bởi chúng mang ẩn ý thuật lại những câu chuyện truyền thuyết cổ xưa như Mahabharata (tác phẩm sử thi bằng tiếng Phạn vĩ đại nhất của Ấn Độ cổ đại).
Krishna Mandir được xây dựng từ năm 1637 bởi vua Siddhi Narasimha Malla sau khi ông mơ thấy thần Krishna và vị phối ngẫu của người là Srimati Radha đứng trước cung điện hoàng gia. Ngay sau khi tỉnh dậy, nhà vua đã ra lệnh xây dựng ngôi chùa này tại vị trí hai vị thần đứng trong giấc mơ của ông. Có 21 tháp nhọn bằng vàng trên nóc chùa. Dưới các tháp là 3 tầng lầu. Tầng lầu thứ nhất thờ thần Krishna (hiện thân thứ 8 của thần Vishnu), với lăng mộ của Radha và Rukamini ở mỗi bên. Tầng lầu thứ hai thờ thần Shiva và tầng lầu thứ ba để thờ đức Phật.
Patan Durbar luôn đông nghịt bởi hàng ngàn người hành hương Hindu và tín đồ trong suốt dịp lễ Krishnastami chuẩn bị ngày sinh của thần Krishna.
Còn chùa Bhimsen được xây dựng năm 1680 bởi Srinivasa Malla, lại nổi tiếng bởi 3 cửa sổ bằng vàng. Bhimsen là vị anh hùng vĩ đại trong sử thi Mahabharata, được biết đến bởi lòng dũng cảm và sự cương trường. Thời Newar cổ xưa, ông được tôn thờ như một vị thánh của kinh doanh và thương mại. Tuy nhiên khách du lịch không được phép vào bên trong chùa này.
Đền Vishwanath thờ thần Shiva, được xây dựng năm 1627 dưới thời trị vì của Siddhi Narasimha Malla. Mái đền được trang trí bằng nghệ thuật chạm khắc những hình ảnh khêu gợi tương tự như những hình điêu khắc trong các đền thờ thần Shiva ở Ấn Độ. Trước cửa đền có hai con voi đá canh giữ, mặt sau đền là tác phẩm điêu khắc về một con bò, cỗ xe của Shiva. Trong đền có thờ một linga bằng đá.
Ngôi chùa 5 tầng 3 mái Taleju Bhawani được xây dựng năm 1640 bởi Siddhi Narasimha Malla và được tôn tạo lại vào năm 1667 bởi Srinivasa Malla sau một trận hỏa hoạn. Taleju Bhawani là một vị thần riêng mà các vị vua Malla thường thờ phụng.
Huy động cả quân đội và cảnh sát giải cứu
Sau trận động đất, người dân Nepal và du khách qua đây đã đua nhau đưa lên mạng những hình ảnh mất mát và tàn phá nghiêm trọng ở các khu di sản văn hóa này. Bức tượng của vị vua Bhupatindra Malla tại quảng trường Patan Durbar đã đổ sụp. Các chùa chiền, đền thờ nổi tiếng đều rạn nứt, đổ sụp một số phần, các kiến trúc chạm khắc tuyệt đẹp bị rơi vỡ... Patan Durbar chìm trong đau thương.
Tuy nhiên, một số đồ chạm khắc phức tạp và các đồ tạo tác đã được đoàn UNESCO “giải cứu” và giữ an toàn tại Bảo tàng Patan. Tất nhiên không thể tránh khỏi việc nhiều cổ vật sau khi đã tìm thấy vẫn tiếp tục bị dư chấn động đất làm nứt vỡ thêm.
Cả quân đội và cảnh sát Nepal đều được huy động tìm kiếm các cổ vật di sản văn hóa. “Chúng tôi đã thành công trong việc tìm kiếm, bảo vệ một số đồ tạo tác, tuy một số trong chúng không tránh khỏi bị vỡ bởi động đất”, H.M.Shahi thuộc quân đội Nepal cho biết.
Suresh Manlakhe, một quan chức của Bảo tàng Patan, cũng tiết lộ: “Việc cứu các đồ tạo tác của thế kỷ 17 là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi. Có thể chúng tôi không có khả năng khôi phục chúng nguyên dạng như hình dáng ban đầu, nhưng chúng tôi sẽ cố hết sức”. Ông này cũng cho biết hiện đã tìm và bảo quản được tới 10.000 mảnh tạo tác bị chôn vùi trong các đống đổ nát.
Bình luận (0)