Ngân hàng 'nghe ngóng' giảm lãi suất

Lãi suất liên ngân hàng giảm

Lãi suất (LS) thị trường liên ngân hàng (NH) ngày 15.3 giảm từ 0,02 - 0,67%/năm so với ngày trước đó. Cụ thể, LS qua đêm giảm 0,6%, xuống còn 5,13%/năm; 1 tuần giảm mạnh nhất với mức 0,67%, xuống còn 5,53%/năm; 2 tuần giảm 0,5%, còn 6%/năm; 1 tháng giảm 0,17%, còn 6,83%/năm; 3 tháng giảm 0,02%, còn 7,53%/năm... Mức LS cao nhất giao dịch giữa các NH trên thị trường liên NH là 8,48%/năm. 

Như vậy, trong tuần qua, LS thị trường liên NH đã giảm từ 0,05 - 0,87%/năm. Còn nếu so với cách đây 52 tuần thì giảm từ 0,58 - 3,2%/năm. Tương tự, giá USD trên thị trường liên NH cũng đã giảm nhẹ 0,02% so với ngày trước đó, xuống 23.580 đồng/USD. Trong tuần qua, tỷ giá USD trên thị trường liên NH đã giảm 0,58% và giảm 5,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngọc Thắng

Động thái này trên thị trường đến từ việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quyết định giảm đồng loạt LS điều hành từ 0,5 - 1%/năm. Các NH thương mại dù chưa có động thái rõ ràng và có vẻ đang "nhìn nhau" nhưng một số NH đã tính toán giảm lãi suất thêm từ 0,2 - 0,5%/năm so với mức hiện nay. Tại Đại hội đồng cổ đông năm 2023 của VIB, Chủ tịch HĐQT Đặng Khắc Vỹ cho biết NHNN đã hạ LS điều hành, đây là yếu tố rất tốt để NH giảm LS huy động, do đó LS cho vay sẽ giảm.

Theo NHNN, việc điều chỉnh giảm các mức LS điều hành là giải pháp linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường hiện nay để thực hiện mục tiêu phục hồi tăng trưởng kinh tế của Quốc hội và Chính phủ, qua đó định hướng giảm mặt bằng LS thị trường, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp (DN) và nền kinh tế. Việc điều chỉnh giảm trần LS cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên xuống 5%/năm tạo điều kiện để DN và người dân tiếp cận vốn vay với chi phí thấp hơn trong các lĩnh vực ưu tiên. 

LS điều hành giảm là bước đi quan trọng, định hướng cho xu hướng giảm LS của thị trường trong thời gian tới, qua đó định hướng NH giảm lãi suất cho vay, đồng hành cùng DN và người dân góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. NHNN đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho từng NH với mục tiêu tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm 2023 khoảng 14 - 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế.

Doanh nghiệp trông chờ giảm lãi vay

Đánh giá thông tin NHNN giảm LS điều hành là tín hiệu vui cho cộng đồng DN, ông Phạm Văn Việt, Phó chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, cho rằng LS thực tế trên thị trường khi nào hạ nhiệt mới là điều quan trọng. Hiện LS mà DN vay từ NH vẫn đang dao động từ 10 - 13%/năm, cao hơn nhiều so với LS mà các DN xuất khẩu trước đây chỉ trả cho nhà băng từ 5,5 - 6%/năm. LS tăng cao khiến chi phí hoạt động, giá thành sản phẩm dệt may của VN không thể cạnh tranh nổi với hàng của nhiều nước. 

Chưa kể, LS cao ngất ngưởng trong khi hàng hóa tiêu thụ thấp, đơn hàng xuất khẩu sụt giảm mạnh khiến DN không dám vay để hoạt động. Theo thống kê trong quý 4/2022 có đến 46% DN dệt may thiếu đơn hàng, gặp khó khăn và tình hình cũng chưa có gì thay đổi trong quý 1/2023. Thậm chí có những công ty nếu chỉ tập trung xuất khẩu vào thị trường EU, Mỹ thì đơn hàng lao dốc đến gần 90%. Vì vậy, hầu hết các DN đều kỳ vọng LS vay sẽ giảm xuống dưới 8,5%/năm thì mới dám sử dụng vốn vay để gia tăng sản xuất.

Ông Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Tài chính Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, dự báo: LS sẽ giảm trong thời gian tới nhưng sẽ không giảm quá mạnh mà đi xuống từ từ. Bên cạnh đó, sẽ có sự phân hóa LS giữa các NH, một số sẽ điều chỉnh nhanh hơn, số còn lại sẽ chậm hơn.

"Trong 2 tháng mà cả hệ thống NH mới cho vay tăng 1,12% so với cuối năm 2022 nhưng huy động chỉ tăng 0,45% sẽ hạn chế đà đi xuống của LS, đặc biệt các NH phải lo vấn đề thanh khoản. Từ trước đến nay, NH huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn nhiều, đó là chưa kể đầu tư lượng lớn trái phiếu DN với kỳ hạn dài. Tình hình huy động vốn khó khăn nên các NH cũng phải duy trì lãi tiết kiệm cao để hút vốn. Với mức giảm LS điều hành từ 0,5 - 1%/năm, khả năng LS tiết kiệm cũng sẽ xuống tương ứng nếu nhà điều hành hỗ trợ vốn cho nền kinh tế", ông Huân nhận định.

TS Cấn Văn Lực và nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV vừa có báo cáo "Đánh giá nhanh Động thái giảm một số LS điều hành của NHNN và kiến nghị" cho rằng việc NHNN quyết định giảm một số LS điều hành là động thái khá mạnh dạn trong bối cảnh xu hướng LS toàn cầu còn tăng nhẹ, áp lực lạm phát trong nước vẫn còn. Để chính sách trên phát huy tác dụng và có điều kiện giảm tiếp các LS khác, cần nâng cao hiệu quả phối hợp chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, giá cả. Đồng thời, VN vẫn cần theo sát tình hình thị trường tài chính quốc tế, nhất là sau các sự cố phá sản NH Mỹ vừa qua, để phân tích, dự báo và đưa ra kịch bản ứng phó phù hợp. 

TS Cấn Văn Lực nhấn mạnh: Để có điều kiện giảm LS trên diện rộng và bền vững hơn, cần đẩy nhanh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng yếu kém và thanh khoản còn mỏng nhằm giảm thiểu việc cạnh tranh LS không lành mạnh, đôi khi phá vỡ mặt bằng LS chung. Hơn nữa, chính bản thân các NH phải đẩy mạnh tiết giảm chi phí, tăng cường quản lý rủi ro, nhất là rủi ro thị trường (bao gồm rủi ro LS, tỷ giá, thanh khoản…).