Người ta đều khôn cả

Tất nhiên, đó là theo nghị định.

Còn thực tế, thì ngay bây giờ, giữa thủ đô, muốn đếm đủ số tòa nhà vi phạm đã được điểm danh nhưng vẫn đấy đã là khó; mà đếm số vi phạm chưa được điểm danh e là vô phương. Có những công trình diện “cả hệ thống chính trị vào cuộc”, cũng vẫn “trơ gan cùng tuế nguyệt”, như tòa nhà 8B Lê Trực, hay hàng chục tòa nhà của Mường Thanh.

Sau Nghị định 139, các tòa nhà này chưa xử lý được. Mà sau cả cái luật Xây dựng đang được Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thai nghén này, thì các công trình này cũng sẽ vẫn đấy.

Như khối u đã lớn đến mức bác sĩ cao tay nhất cũng đành thúc thủ, có thêm cơ quan nào vào cuộc đi nữa thì cũng chẳng thể cắt dọc tòa nhà 8B Lê Trực mấy chục cen ti mét, cũng như không thể “cắt ngọn” đến 2/3 tòa nhà VP6 Mường Thanh.

Một nhà nghiên cứu lập pháp đã chỉ ra 5, 6 điểm khiến việc xử lý vi phạm xây dựng lại bế tắc như vậy: quy hoạch thì công khai kiểu mù mờ ở mức đọc không ai hiểu, chỉ có nhà nước mới biết ai vi phạm; người biết vi phạm thì do đặc quyền chỉ mình biết, nên rất dễ làm lơ nếu được chạy chọt, lót tay; quy hoạch thì đưa ra nhiều điều kiện trên trời, thúc đẩy người ta phải vi phạm; vi phạm rồi lại có tiền lệ được “hợp thức hóa”, nên cố ý làm sai vẫn là hơn; khi sự đã rồi thì những người làm lơ, tiếp tay cho vi phạm cũng không bị xử lý đích đáng… Trong một vòng tròn luẩn quẩn có đủ cả động cơ thúc đẩy lẫn bôi trơn, lợi thì to mà giá phải trả là thấp, thì kết quả là thật khó tìm ở giữa thủ đô Hà Nội một dự án chung cư nào không vi phạm.

Người ta đều khôn cả!

Sau ngày Bộ trưởng Xây dựng long trọng khẳng định không tồn tại thứ quy định nào gọi là “phạt cho tồn tại”, thì vi phạm có tiệt đất sống không? “Còn khuya”, vị chuyên gia nói, “nếu không phạt cho tồn tại, thì cùng lắm người ta không… phạt nữa, chứ không vi phạm thì khó”.

Sau ngày 1.1.2018 vi phạm không hết, thì sau ngày hôm nay, vi phạm cũng chẳng có lý do gì mà hết, khi các căn nguyên vẫn còn tồn tại.

Mọi sự vẫn quay trở lại với công khai, minh bạch. Khi thông tin vẫn còn nằm trong tay một số ít người, do đó khả năng giám sát cũng trở thành đặc quyền của họ, thì số ít người đó cũng có quyền ban phát đặc ân là phạt hay tha (tùy vào độ dày - mỏng của phong bì, hay độ thân - sơ trong quan hệ).

Có đặc quyền sẽ có xin - cho, đặc biệt là thứ đặc quyền bạc tỉ như thông tin về đất đai, quy hoạch.