Nhiều hãng Mỹ sẽ chịu thiệt vì Trung Quốc nỗ lực xây ngành chip riêng?

Theo CNBC, giới chuyên gia cho rằng nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn cần ít nhất một thập niên để bắt kịp công nghệ Mỹ. Dù vậy, nếu họ phát triển thành công ngành chất bán dẫn riêng, giới doanh nghiệp Mỹ cuối cùng sẽ chịu thiệt vì lợi nhuận lớn thu được từ thị trường Trung Quốc giảm mạnh hoặc biến mất.

Tháng trước, Huawei bị Washington đưa vào danh sách đen thương mại. Nhà sản xuất thiết bị viễn thông phụ thuộc vào thành phần từ nhiều hãng Mỹ và phần mềm từ Google, Microsoft. Mỹ nới lỏng quyết định ra 90 ngày song rủi ro bị cắt đứt khỏi công nghệ Mỹ vẫn là vấn đề lớn với công ty. Nhiều hãng công nghệ khác, trong đó có Hikvision chuyên về công nghệ giám sát, cũng bị Mỹ cân nhắc cấm.

Trung Quốc không giấu tham vọng phát triển ngành chất bán dẫn trong vài năm qua. Gần đây, giới chuyên gia cho rằng nước này càng ưu tiên thực hiện tham vọng. Gu Wenjun, nhà phân tích tại hãng nghiên cứu bán dẫn ICWise, cho biết: “Vụ việc Huawei thực sự kích thích sự phát triển của ngành chip nội địa Trung Quốc”.

Bắc Kinh nhấn mạnh chất bán dẫn là lĩnh vực chính trong kế hoạch Made in China 2025 nhằm thúc đẩy sản xuất các sản phẩm có giá trị cao hơn. Quốc gia Đông Á đặt mục tiêu tự sản xuất 40% chất bán dẫn mà họ dùng vào năm sau, và 70% chất bán dẫn mà họ dùng vào năm 2025. Hàng chục tỉ USD đầu tư từ Bắc Kinh rót vào ngành công nghiệp chip. Tháng trước, chính phủ Trung Quốc còn tuyên bố miễn giảm thuế cho nhiều hãng bán dẫn và nhà phát triển phần mềm.

Hiện Trung Quốc chỉ sản xuất nội địa 16% chất bán dẫn họ dùng, và chỉ một nửa số chất bán dẫn trên thực sự do các hãng Trung Quốc sản xuất, theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế. Nói cách khác, Trung Quốc còn phụ thuộc nhiều vào công nghệ ngoại, phần lớn là phụ thuộc vào Mỹ. Thực tế này càng khiến Bắc Kinh cố gắng hơn.

Huawei có loạt vi xử lý Kirin dành riêng cho smartphone của mình. Hãng thậm chí còn có modem 5G cho phép thiết bị kết nối với thế hệ mạng di động mới nhất. Chip của Huawei do công ty con HiSilicon thiết kế và HiSilicon tuyên bố đã chuẩn bị cho động thái tiêu cực từ Mỹ và đủ sức vượt qua “cơn bão”. Nhiều hãng công nghệ khác cũng xem xét sản xuất riêng. Đơn cử, Xiaomi chia sẻ hồi năm ngoái rằng công ty tìm hiểu cách phát triển chip có thể hỗ trợ sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI), trong khi Alibaba thì khởi động phát triển bộ xử lý AI. 

Một trong các cơ sở của Qorvo Ảnh: Dallas Business Journals

Thiết kế và nhận quyền sản xuất là hai thách thức đáng kể trong việc sản xuất chip. Đơn cử, chip của Huawei do HiSilicon, hãng bán dẫn lớn nhất Trung Quốc, thiết kế song lại do một doanh nghiệp khác ở Đài Loan sản xuất. Tuy vậy, hiện có vài dấu hiệu cho thấy Trung Quốc không những nỗ lực phát triển mà còn cố sản xuất chất bán dẫn.

Mario Morales, Phó chủ tịch chương trình tạo điều kiện cho công nghệ và chất bán dẫn tại hãng IDC cho hay: “Tôi dự báo căng thẳng hiện thời giữa Mỹ và Trung Quốc chỉ tăng cường chi tiêu vào mảng công nghệ, đặc biệt là phần mềm, của Trung Quốc trong 5 năm tới”. Chuyên gia Gucho rằng Mỹ có thể cảm thấy sức nóng vì nỗ lực tự sản xuất của Trung Quốc. Bắc Kinh có thể xây dựng quan hệ chặt chẽ hơn với các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc và tạo hệ sinh thái chất bán dẫn của riêng mình, trong đó Mỹ chỉ đóng một phần nhỏ.

“Hiện hệ thống công nghiệp toàn cầu bị chi phối bởi Mỹ. Có thể sẽ có một hệ sinh thái song song mà trong đó Mỹ không chiếm ưu thế. Điểm này rất bất lợi cho sự phát triển lâu dài của Mỹ. Nếu Mỹ chặn ngành công nghiệp Trung Quốc trong thời gian dài thì sẽ tạo động lực cho Trung Quốc dẫn đầu hệ sinh thái khác, gây bất lợi dài hạn cho chính ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ”, ông Gu nhận định.

Hiện có một số hãng Mỹ lo lắng về tác động tiềm năng của việc “cấm cửa” Huawei. Công ty Qorvo cho biết doanh số đến từ Huawei và các chi nhánh của Huawei chiếm đến 469 triệu USD, tương đương 15% doanh thu, trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3 năm nay. Lumentum, một nhà cung ứng khác cho Huawei, cho biết doanh số đến từ hãng Trung Quốc chiếm 18% doanh thu trong quý 1/2019. Lumentum và Qorvo hạ kỳ vọng doanh thu trong tương lai gần. 

Ảnh: Reuters

Bất chấp nỗ lực và tiến bộ đã đạt được, ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc khó lòng vượt được Mỹ trong tương lai gần. Một trong các thách thức lớn nhất với nước này là tìm kiếm và phát triển nhà cung ứng mới nếu bị các hãng Mỹ hạn chế.

HiSilicon của Huawei vẫn dựa vào thiết kế chip cơ bản từ Arm, công ty Anh thuộc sở hữu của Softbank. Dù HiSilicon sản xuất bộ xử lý nhưng kiến trúc vẫn là của hãng Anh. Arm gần đây tạm ngưng kinh doanh với Huawei để tuân thủ quyết định đưa Huawei vào danh sách đen của Mỹ. Huawei vì thế cần tìm giải pháp thay thế Arm, hãng thiết kế chip lớn nhất xét theo thị phần thị trường. Lựa chọn khả thi của Huawei có thể là Synopsys và Cadence, song hai cái tên này đều là ở Mỹ nên có khả năng bị giới hạn làm ăn với Huawei.

Khó khăn trên là một phần lý do khiến Trung Quốc phải mất ít nhất một hoặc hai thập niên để bắt kịp Mỹ trong ngành chất bán dẫn, ông Gu cho hay. Ông Morales nhận định: “Đây không phải chuyện dễ, sẽ là hành trình dài nhưng tôi không đánh giá thấp hệ sinh thái Trung Quốc vì nhiều nhân tài đang quay lại khu vực để thúc đẩy đổi mới, thúc đẩy quy mô”.

Neil Shah, Giám đốc nghiên cứu thuộc Counterpoint Research, cho biết: “Nếu Trung Quốc có khả năng thu hút nhân tài, doanh nghiệp, quan hệ đối tác phù hợp thì họ đi đúng hướng để xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn nội địa trong thập niên tới mà không cần tiếp cận công nghệ Mỹ”.