‘Past lives’: Thước phim tình cảm đong đầy dư âm, khắc khoải

8.000 lớp nhân duyên để… lướt qua nhau

Ngay từ khi công chiếu tại Liên hoan phim Sundance và Liên hoan phim Quốc tế Berlin, Past lives (tựa Việt: Muôn kiếp nhân duyên ) được các nhà phê bình điện ảnh quốc tế nhận định là "một trong những phim hay nhất năm 2023". Past lives có lẽ đã vượt ngoài kỳ vọng của khán giả về một tác phẩm được gắn mác "phim tình cảm", lại còn là phim dài đầu tay của một nữ đạo diễn không mấy tên tuổi - Celine Song. Ba diễn viên chính của phim cũng không có một cái tên nào thuộc hàng ngôi sao. Vậy điều gì đã làm nên sức hút mãnh liệt của bộ phim này?

A24

Past lives xoay quanh câu chuyện của Na Young hay Nora (Greta Lee) và người bạn thanh mai trúc mã của cô Hae Sung (Yoo Teo). Từ khi còn là những đứa trẻ, cả hai đã như hình với bóng, cảm mến nhau với thứ tình cảm trong sáng, chân thành nhất. Nhưng rồi Nora cùng gia đình di cư đến Mỹ, định mệnh chia cắt họ. Cặp đôi cũng từng "nối lại tình xưa" ở độ đôi mươi nhưng do cách trở về mặt địa lý lẫn lý tưởng sống, mối quan hệ nhanh chóng tan vỡ khi chưa kịp định danh. 20 năm sau, như một mối duyên tiền định, họ gặp lại nhau tại Mỹ nhưng lúc này Nora đã trở thành vợ của Arthur (John Magaro).

"Tình cũ không rủ cũng tới" hay "tình tay ba" là những cụm từ có thể sử dụng để nôm na miêu tả về câu chuyện này, nhưng Past lives không đơn thuần như vậy. Bởi mối giao tình giữa các nhân vật trong phim, những tình huống mà biên kịch/đạo diễn đặt để còn mang đến cho người xem những chiêm nghiệm tuyệt vời tình yêu và nhân thế, trong sự chi phối éo le nhưng cũng không kém phần màu nhiệm của hai chữ "nhân duyên".

A24

A24

Trong lần đầu gặp gỡ, Nora đã giải thích cho Arthur nghe về ý niệm này. "Ngay cả khi hai người lạ đi lướt ngang qua nhau trên một con phố, và quần áo họ vô tình va chạm nhẹ vào nhau, điều đó có nghĩa là đã có 8.000 lớp nhân duyên ở giữa họ". Toàn bộ tình tiết, lời thoại của Past lives đều bám rất sát với chủ đề nhân duyên.

Bộ phim của đạo diễn Celine Song mang đến cho người xem những thổn thức, bồi hồi của tình yêu đôi lứa trong nhiều giai đoạn. Cùng lúc đó, cô cũng khéo léo dùng chuyện tình yêu phản ánh sự thay đổi của con người như một lẽ tất yếu hay sự bất khả thỏa hiệp giữa hai nền văn hóa Đông - Tây, nó mang đến cho người xem những suy ngẫm sâu sắc về ký ức và thời gian.

A24

Tình yêu đầy ắp kỷ niệm giữa Nora và Haesung đẹp tuyệt vời nhưng khán giả cũng không thể không xúc động trước tình yêu bình dị giữa Nora và chồng mình - Arthur. Hợp tan là lẽ thường tình ở đời, dẫu cho sự "trở về" của một người cũ đủ làm cho lòng người xáo động khôn nguôi. Xuyên suốt bộ phim, 3 nhân vật liên tục tự hỏi và trao cho nhau những câu hỏi "nếu như" nhưng họ lại không hề hạch sách hay chất vấn tình yêu và sự lựa chọn của nhau. Họ đối xử với nhau rất văn minh và tràn đầy sự tôn trọng.

Một ngôn ngữ điện ảnh khác biệt

Past lives gây hứng thú cho người xem ngay từ đầu khi nó được mở ra thông qua góc nhìn của một "kẻ ngoài cuộc", một người lạ qua đường. 3 nhân vật chính ngồi sau quầy bar và chúng ta bắt đầu được dò đoán về mối quan hệ giữa 3 người. Đạo diễn Celine Song kể câu chuyện như thể muốn triệt tiêu mọi kịch tích, "drama" nhưng thực ra lại ngấm ngầm cài cắm những "trò đùa của số phận" có khả năng gây ra xáo trộn tâm can mạnh mẽ hơn mọi cuộc cãi vã, la hét, chạy trốn nào.

A24

Như trong một phân cảnh, Hae Sung đã thốt ra lời tâm tình: "Anh thực sự không tưởng tượng ra việc quý mến chồng em lại đau đớn thế này". Past lives là một bộ phim chậm rãi, dịu dàng được làm đầy lên, hay lên dần dần nhờ những tình huống đời thường dung dị và những mẩu đối thoại, hành động lãng mạn mà hết sức chừng mực. Đạo diễn Celine Song cũng chia sẻ: "Đây là một bộ phim không có những lời tỏ tình đầy kịch tính, không có những trận đẫm nước mắt và không có cả những kẻ phản diện. Nhưng điều đó không có nghĩa là bộ phim thiếu đi sự sâu sắc, đa chiều.

Sự lựa chọn cú máy, góc quay của đạo diễn Celine Song cũng cho thấy độ tinh tế của nữ đạo diễn trong việc kể câu chuyện theo một cách trung dung nhất. Cô chuộng những cú máy dài đi theo bước chân của nhân vật, đặt để họ trước hậu cảnh là những công viên rợp bóng cây, dòng sông, khu vườn thoáng đãng. Nó đủ thơ, đủ thân mật nhưng cũng đủ thông thoáng để người xem không bị cảm giác mình đang tọc mạch nhìn sòng sọc vào các nhân vật. Bất kể họ gặp nhau ở đâu, máy ảnh đều tạo ra cảm giác về sự kết nối của họ, cảm giác rằng không có gì xung quanh họ quan trọng bằng khoảnh khắc này.

A24

A24

Ngược lại, với những trường đoạn nhấn mạnh nội dung hội thoại, giãi bày tâm tình, Celine Song không ngần ngại khóa chặt máy quay vào những khung hình cận. Chúng như muốn khán giả phải thấy cho bằng được đôi mắt rưng rưng, ầng ậng nước của chàng trai đã bỏ lỡ cô gái của đời mình hay vẻ bất an của người chồng khi thú nhận rằng: "Trong mơ em thường chỉ nói tiếng Hàn, như thể đó là một phần trong em mà anh không thể chạm tới được".

Past lives là một bộ phim đẹp dịu dàng từ trong cấu tứ lẫn cách biểu hiện hình ảnh. Ba diễn viên chính Greta Lee, Yoo Teo và John Magaro cũng góp công lớn trong việc tạo ra thứ xúc cảm hoang hoải khó lẫn của tổng thể bộ phim. Họ diễn xuất chân thành và tiết chế, chủ yếu biểu cảm qua ánh mắt, những cái chạm nhỏ mà tinh tế.

Past lives có thể sẽ không khiến người xem nức nở, bàng hoàng, vui say ngay lập tức khi ngồi trước màn chiếu nhưng thứ dư âm khắc khoải và sự chiêm nghiệm mà nó mang lại sau đó thực sự là một trải nghiệm điện ảnh rất khác lạ và đáng quý. Và cái kết của phim có lẽ là một trong những cái kết gây thổn thức và thấu cảm nhất trong số những bộ phim tình cảm - lãng mạn đã được ra mắt trong năm vừa qua.

Past lives công chiếu tại Việt Nam từ ngày 28.9.2023.