Qua Lào ăn gỏi

Gỏi có lẽ là món phổ biến nhất ở Lào. Từ miền bắc đến miền nam, đi đến đâu, từ chợ cho đến nhà hàng, từ lề đường, đến gian bếp… đâu đâu người ta cũng bày bán gỏi. 

Phổ biến nhất là gỏi đu đủ. Dấu hiệu dễ nhận biết là những chiếc rỗ đựng cà chua, đậu đũa, đu đủ bào, rau bạc hà và chiếc cối to. Mỗi lần đi ngang quầy hàng nhỏ bên đường tôi đều thấy một người đang quết chày trên cối để trộn mắm, trộn tỏi chuẩn bị cho phần gỏi mới. Người ta ăn gỏi liên tục, không phải vì đói, mà chỉ là đi ngang qua, bị quyến rũ bởi mùi thơm của gia vị, tạt vào mua một gói để ăn trên đường về.

Gỏi đu đủ "không người lái" mà ngon đến miếng cuối cùng

Không có thịt heo, tôm tươi, thịt bò, gỏi đu đủ ở đây giống món mắm xổi, chỉ có mắm nêm, ớt, đường quết nhuyễn, trộn thêm cà chua bi, cà pháo, đậu đũa và đu đủ bằm mà cũng ngon lạ lùng.

Lí giải cho món gỏi “không người lái”, những người sành ăn cho rằng, ngon vì ít và rất cay. Vị cay xé họng, vừa ăn vừa rơi nước mắt mà ai cũng cố ăn đến sợi đu đủ cuối cùng vì tiếc cái nước xốt.

Từ quán bình dân đến nhà hàng, giá một đĩa gỏi đu đủ đều đồng nhất 10.000 kip (tương đương gần 27.000 VND). Dân du lịch bụi muốn tiết kiệm chỉ cần gọi thêm một phần cơm nếp là đủ no nê.

Ngoài gỏi đu đủ, Larb (có nơi gọi Laab) là món ăn phổ biến thứ hai tại Lào. Từ thủ đô Vientian, khu du lịch Vang Vieng, đến cố đô Luang Phra Bang, ngược xuống Champasak… đâu đâu cũng thấy bóng dáng của món gỏi thịt băm rất ngon mà không ngấy này. Dù không nhiều rau như gỏi đu đủ nhưng cách trộn gia vị và chế biến thì tương đương.

Nguyên liệu gồm có thịt băm (bò, heo, cá, gà có khi là rau) trộn với thính gạo (khao khua), rau thơm rất hấp dẫn với đủ vị chua, cay, mặn, ngọt …

Làm món này không khó, chỉ cần nguyên liệu tươi là được. Du khách thường chọn Larb cá. Dù nơi đây không có biển, nhưng được dòng sông Mê Kông hiền hòa che chở nên mang lại phù sa và nguồn cá dồi dào, thịt chắc, thơm.

Cá chọn những con thớ thịt dày, lọc lấy phần thịt ở hai bên thân, thái mỏng chần sơ qua nước sôi cho chín tái rồi trộn thêm gia vị, tiêu, ớt, khao khua… thêm vài giọt  chanh tươi là thành gỏi. Bạc hà là loại gia vị có trong hầu hết trong các món gỏi  Lào.

Larb heo (Larb kai) được băm nhuyễn hơn, vị mặn hơn và không chan nước dùng như cá. Gỏi thịt heo băm nhuyễn thường ăn với cơm nếp. Nắm từng viên cơm nhỏ, chấm vào đĩa Larb heo, nhai chầm chậm mới cảm nhận hết vị hài hòa của các nguyên liệu, chút mặn mặn của thịt, chút dai ngọt của nếp, thơm của thính, bạc hà… thật giàu bản sắc.

Măng non, hoa chuối… thái nhỏ, băm nhuyễn trộn lại cũng thành Larb. Cho nên, đã đến Lào đừng quên thưởng thức những món “quốc hồn, quốc túy” này nhé.

Những nguyên liệu cho món gỏi đu đủ Gỏi đu đủ "take a way" Đâu đâu cũng có chiếc cối để trộn gỏi Gỏi đu đủ "không người lái" mà ngon đến miếng cuối cùng Larb heo trộn sẵn Larb cá tươi ngon Một quầy bán đồ ăn trong chợ morning market (Vientian, Lào) Một bữa no nê và đủ chất của dân du lịch bụi Xôi nếp là món ăn thông dụng của người Lào như cơm của người Việt vậy Cá nướng, thịt nướng và gỏi đu đủ là những món quen thuộc tại chợ đêm Vientian Cá nướng muối Thực khách thường chọn nhà hàng ven sông để vừa ăn vừa ngắm cảnh

 

Ngoài gỏi, đừng quên thử cá nướng muối ở Lào. Cá bắt lên, làm sạch ruột, cho vào trong một ít sả cây, để nguyên vảy, trộn muối biển rồi nướng trên than hồng. Cá chín thịt chắc thơm và ngọt, ăn kèm với cơm nếp, hoặc ăn vả cũng rất ngon. Một vỉ cá nhỏ khoảng 10.000 kip, một con cá rô bằng 2 bàn tay giá từ 25.000 – 30.000kip. Với những người không ăn được cay, nên dặn đầu bếp cho ít ớt, nếu lỡ quên, thực khách có thể trải nghiệm cảm giác vừa ăn vừa khóc nhưng không nỡ bỏ vì ngon.

Nguyên Trang (thực hiện)