Quả trứng gà của phương Nam

Tôi nhớ, thời bao cấp đi tàu lửa vừa nhọc nhằn vừa thú vị. Nhọc nhằn từ chuyện mua vé, chuyện chờ tàu trễ nửa ngày là thường, tới chuyện đi tàu 'ngồi' xuyên Việt cả nghìn cây số, mà ghế ngồi là ghế gỗ…

Còn thú vị, vì đi tàu lửa hồi đó được chứng kiến rất nhiều chuyện lạ, tới mức, năm 1983, sau chuyến đi tàu lửa từ Quy Nhơn ra Hà Nội tôi đã viết được cả bài thơ khá dài, nhan đề “Hà Nội nhìn từ phía tôi”. Tôi nhớ, trong bài thơ ấy có hai câu thơ so sánh hai loại trái cây của phương Nam và phương Bắc:

“Hà Nội sao em lơ đãng với hương chuối tiêu trên nền vàng lấm chấm bức tranh vô thể

Sao em thích quả trứng gà xoàng xĩnh của phương Nam”

Quả trứng gà được coi như siêu thực phẩm

PY

Viết hai câu thơ ấy vì tôi đã thấy trên chuyến tàu lửa xuyên Việt từ Nam ra Bắc, những giỏ cần xé to tướng đựng toàn quả trứng gà “của phương Nam” được trân quý như thế nào. Hỏi ra mới biết, thời những năm 80 thế kỷ 20 ấy, người Hà Nội rất hâm mộ quả trứng gà, một loại trái cây mọc hoang trong vườn các tỉnh phía Nam chỉ dành để trẻ con ăn cho vui, ăn cho đỡ… đói. Quả trứng gà, còn gọi là quả lê-ki-ma, dân miền Trung chúng tôi gọi là quả ô-ma, mặc dù đã vào trong bài hát tuyệt tác của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn “Biết ơn chị Võ Thị Sáu”: “ Mùa hoa lê-ki-ma nở/ở quê ta miền đất đỏ/”, nhưng ai là người miền Nam đều biết, quả trứng gà (hay lê-ki-ma) ấy, trong Nam không ai bán, và chỉ ăn chơi, nghĩa là không có giá trị trên thị trường. Vậy mà không hiểu vì sao, ngay hồi ấy, người Hà Nội đã rất thích ăn quả trứng gà này, và giá bán của nó ngoài chợ đắt hơn cả chuối tiêu trứng cuốc.

Mấy chục năm sau, quả trứng gà vẫn được đổ thành đống ngoài chợ đầu mối Hà Nội, và giá đổ đồng vẫn chỉ 15 - 20 nghìn/kg, rẻ ngang rau. Người Việt, người Hà Nội bây giờ đã có rất nhiều chọn lựa từ vô khối loại trái cây, trong nước và ngoài nước, từ rẻ tiền tới mắc tiền, và quả trứng gà, tuy còn được bán, nhưng đã mất dần sự hâm mộ trong lòng người mua.

Nhưng tôi hết sức ngạc nhiên khi vừa được biết, trên trang mua bán trực tuyến Amazon, quả trứng gà được rao bán dưới dạng bột, giá khoảng 1,5 triệu đồng/kg. Dù xay và sấy thành bột, phải mấy kg quả tươi mới được một kg bột khô, nhưng giá bán như thế khiến nhiều người từng biết quả trứng gà này phải sửng sốt.

Tìm hiểu mới biết, tại nhiều nước phương Tây, loại quả này được coi là siêu thực phẩm nhờ có hàm lượng cao vitamin B3, beta-caroten, sắt và chất xơ.

Bây giờ, xu hướng ăn uống vì sức khỏe đang là một xu hướng hết sức thịnh hành, không chỉ ở phương Tây. Tại Việt Nam, nhiều người tiêu dùng cũng cất công tìm nhiều loại hoa quả, hạt… có lợi cho sức khỏe, bồi bổ sức khỏe để mua dùng, sẵn sàng mua với giá cao. Vậy nên quả trứng gà mới được lên kệ hàng Amazon, mới đổi đời được như thế.

Có thể nói một cách tự hào, là thứ quả bị coi là “xoàng xĩnh” ngày trước đó, bây giờ đã là một thứ quả “quý tộc”. Không chỉ ở những vùng đất đỏ miền Đông Nam Bộ mới có nhiều cây lê-ki-ma, mà ở rất nhiều nơi, từ miền Nam ra tới miền Trung, những cây lê-ki-ma đều mọc tự phát như một thứ cây hoang dại. Có thời, ngay ở vườn nhà tôi trong quê Mộ Đức cũng phải đốn bỏ cây trứng gà đang cho rất sai quả, vì nghĩ đơn giản, quả của nó không bán được, nó lại chiếm đất một cách vô ích.

Bây giờ thì quả trứng gà đã thành một thứ quả quý, “lý lịch cây hoang dại” của nó lại là một bảo đảm tin cậy cho độ sạch của nó. Khi xay và sấy thành bột, thì bột quả trứng gà có thể chế biến thành nhiều món ăn tốt cho sức khỏe.

Nếu các cơ quan nông nghiệp và công thương nhanh nhạy trong việc tìm bắt cơ hội, thì “quả trứng gà của phương Nam” có thể đường hoàng “xuất ngoại”, bình thản lên Amazon, và với giá cả như thế, nó thu hút cả người sản xuất lẫn nhà chế biến, để thành một mặt hàng có xuất xứ Việt Nam, chen vai trên kệ hàng danh giá Amazon.