Về phối hợp thực hiện xuất khẩu gạo theo Quyết định số 1106/QĐ-BCT, Bộ Tài chính cho biết đã có 2 lần tham gia ý kiến với Bộ Công thương. Cụ thể, tại Công văn số 3905/BTC-QLG ngày 3.4, Bộ Tài chính có đề nghị tiếp tục cho xuất khẩu gạo đối với gạo nếp, gạo đồ, gạo hữu cơ, gạo thơm; tạm dừng xuất khẩu loại gạo tẻ thường đến hết 15.6 để đảm bảo mua đủ gạo dự trữ quốc gia.
Tiếp đó, ngày 10.4, bộ này cũng đã có Công văn số 4355/BTC-QLG, trong đó nêu nhiều doanh nghiệp (DN) đã được phê duyệt kết quả trúng thầu và thông báo kết quả trúng thầu, nhưng có văn bản từ chối ký hợp đồng hoặc không đến ký hợp đồng, với số lượng 160.300 tấn. Do vậy, Bộ Tài chính đề nghị chỉ cho phép xuất khẩu gạo đối với những DN đã trúng thầu với Cục Dự trữ nhà nước khu vực, và phải ký hợp đồng giao hàng xong, chỉ thực hiện xuất khẩu gạo sau ngày 15.6.
Tại công văn này, Bộ Tài chính đánh giá phương án điều hành nêu trong dự thảo của Bộ Công thương cho thấy DN rất bị động trong quyết định phương án kinh doanh, thậm chí phải đền bù hợp đồng do không còn số lượng được xuất. Do vậy, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án: thứ nhất, giao Hiệp hội Lương thực Việt Nam phân bổ chỉ tiêu xuất khẩu giữa các DN, có sự giám sát của Bộ Công thương. Thứ hai, giao Bộ Công thương phân bổ hạn ngạch xuất khẩu gạo trong điều kiện dịch bệnh Covid-19. “Tuy nhiên, các ý kiến nêu trên không được Bộ Công thương tiếp thu”, Bộ Tài chính khẳng định.
Về việc thực hiện Quyết định số 1106/QĐ-BCT của Bộ trưởng Bộ Công thương công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4, theo Bộ Tài chính, DN đã không chủ động được phương án kinh doanh. Theo báo cáo của Bộ Công thương đến ngày 27.3, tổng lượng gạo các DN thành viên của Hiệp hội Lương thực Việt Nam đã ký hợp đồng nhưng chưa giao hàng là 1,574 triệu tấn (các DN ngoài hiệp hội là 910 tấn), trong đó phải giao từ nay đến 31.5 là 1,385 triệu tấn gạo.
Như vậy, nhu cầu xuất khẩu gạo của các DN Việt Nam là rất lớn, với 257 DN tham gia xuất khẩu, trong khi tổng lượng được xuất khẩu trong tháng 4 theo quyết định của Bộ Công thương chỉ là 400.000 tấn, điều này dẫn đến nhiều DN không thể đăng ký tờ khai xuất khẩu được.
Chính vì vậy, theo Bộ Tài chính, nếu quy định nguyên tắc quản lý hạn ngạch như hiện nay (nhất là hạn ngạch cấp theo tháng và DN nào đăng ký tờ khai trước thì được xuất khẩu trước đến khi hết hạn ngạch), dẫn đến DN sẽ bị động trong việc quyết định phương án kinh doanh, gặp nhiều rủi ro khi xuất khẩu. Các DN không dám ký trước hợp đồng với đối tác khi chưa biết chắc có được đăng ký để xuất khẩu không, trường hợp ký hợp đồng có thể phải bị phạt vì không giao hàng đúng hợp đồng, và có thể chịu các chi phí khác liên quan đến lưu tàu, lưu container, hàng tồn kho… Ngoài ra, DN cũng chịu các thiệt hại do không tận dụng được cơ hội kinh doanh, trong bối cảnh giá gạo xuất khẩu trên thế giới đang tăng cao do nhu cầu tiêu dùng, sinh hoạt của các nước đang chịu ảnh hưởng của dịch bệnh. Những rủi ro trên đây cùng với việc không đăng ký được tờ khai xuất khẩu cũng gây ra bức xúc cho DN.
Liên quan đến các DN từ chối bán hàng cho dự trữ nhà nước nhưng sẵn sàng xuất khẩu gạo, Bộ Tài chính cho biết, đã đấu thầu được 178.000 /190.000 tấn gạo theo kế hoạch năm 2020, nhưng hiện có 26 DN đã được phê duyệt kết quả trúng thầu và thông báo trúng thầu nhưng có văn bản từ chối ký hợp đồng, hoặc không đến ký hợp đồng, với số lượng là 170.300 tấn, chỉ có 7.700 tấn đã ký hợp đồng. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất Thủ tướng giao cơ quan chức năng tiến hành điều tra, xác minh, làm rõ các tổ chức, cá nhân có liên quan không thực hiện nghiêm Nghị định số 107/2018/NĐ-CP, có hay không dấu hiệu trục lợi từ chính sách quản lý hạn ngạch xuất khẩu gạo để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Kiến nghị cho xuất khẩu các lô hàng đưa vào cảng trước 24.3Để đảm bảo công tác quản lý nhà nước đối với mặt hàng gạo xuất khẩu; đảm bảo tính công khai, minh bạch và thuận lợi cho DN khi lên kế hoạch xuất khẩu gạo và xử lý lượng gạo hiện đang lưu giữ tại cửa khẩu nhưng chưa thể xuất khẩu, Bộ Tài chính kiến nghị: Thứ nhất, đối với các lô hàng gạo hiện đang tồn tại cảng chưa xuất khẩu, Thủ tướng cho phép xuất khẩu các lô hàng gạo đã đưa vào cảng trước ngày 24.3.2020 nhưng chưa đăng ký tờ khai hải quan trong tháng 4.2020 được xác nhận bởi DN, đơn vị kinh doanh cảng, cơ quan hải quan (theo phản ánh của Hiệp hội Lương thực Việt Nam là 146.453 tấn). Số lượng gạo xuất khẩu sẽ trừ vào hạn ngạch xuất khẩu. Thứ hai, quản lý hạn ngạch trong giai đoạn phòng chống dịch bệnh Covid-19, theo đó Thủ tướng phê duyệt số lượng gạo được phép xuất khẩu (không bao gồm gạo nếp) và định hướng lộ trình, tiến độ xuất khẩu; trên cơ sở đó, giao Bộ Công thương lựa chọn phương án tối ưu để trình Thủ tướng phê duyệt.
|
Yêu cầu Bộ Công thương báo cáo khó khăn trong xuất khẩu gạo* Kiến nghị thành lập đoàn kiểm tra liên ngànhNgày 17.4, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng yêu cầu Bộ Công thương khẩn trương nghiên cứu ý kiến của Phòng Thương mại - Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về việc tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu gạo và việc cho phép xuất khẩu gạo nếp; báo cáo Thủ tướng trong ngày 20.4, đồng thời báo cáo Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại cuộc họp về tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu gạo dự kiến diễn ra sáng 20.4.
Theo kiến nghị của VCCI, Chính phủ nên xem xét cho phép ứng trước hạn ngạch xuất khẩu gạo của tháng 5, để ưu tiên giải quyết toàn bộ số gạo tồn đọng tại các cảng cho DN giúp DN tránh được tổn thất. VCCI cũng cho rằng, việc phân bổ hạn ngạch sau này nếu vẫn làm theo cách cũ thì đề nghị cần thông tin rõ ràng về thời gian mở tờ khai và khống chế số tờ khai hải quan đối với mỗi DN, để tránh tập trung vào một số đơn vị. Trước đó, ngày 15.4, Văn phòng Chính phủ cũng truyền đạt chỉ đạo của Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các bộ Công thương và Tài chính báo cáo về việc triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về xuất khẩu gạo.
* Chiều 17.4, Tổng cục Dự trữ nhà nước phát hồ sơ trên hệ thống để ngày 12.5 tổ chức đấu thầu lại 182.300 tấn gạo đưa vào dự trữ quốc gia. Trong số này, có hơn 178.000 tấn gạo đã đấu thầu đợt trước với 28 DN trúng thầu nhưng phần lớn các DN này đều bỏ thầu, không ký hợp đồng để bàn giao gạo. Hiện Tổng cục Dự trữ nhà nước chỉ mới ký được 7.700 tấn (đã nhập kho chỉ mới được 3.280 tấn).
* Bộ Công thương cũng đã ban hành quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành làm việc với một số cơ quan có liên quan để nắm tình hình về lượng gạo hàng hóa tại các cảng phục vụ công tác điều hành xuất khẩu gạo. Đoàn kiểm tra do Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh làm trưởng đoàn. Tham gia đoàn kiểm tra liên ngành có đại diện lãnh đạo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN-PTNT), Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT), Cục An ninh kinh tế tổng hợp (Bộ Công an)… Đoàn kiểm tra có nhiệm vụ làm việc với cơ quan hải quan và một số cơ quan có liên quan để nắm tình hình về lượng gạo hàng hóa tại các cảng, trên cơ sở đó, xây dựng báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình xuất khẩu gạo tháng 4 và phương án điều hành xuất khẩu gạo trong tháng 5 theo chỉ đạo của Thủ tướng. Thời gian làm việc từ ngày 20 - 24.4.
Chí Hiếu
|
Bình luận (0)