Chúng tôi may mắn tìm gặp và được nghe thuật lại câu chuyện, trước khi ông mất, cuối tháng 8.2018.
Ngổn ngang núi Lẹp
Cuối tháng 3.1988, ông K´Rim lúc đó là đại úy, Phó chỉ huy trưởng quân sự H.Bảo Lộc (Lâm Đồng) nhận được tin từ nhóm thanh niên thôn Đạ Nghịch (Lộc Châu, Bảo Lộc, Lâm Đồng): “Trên núi Lẹp có cái giống như máy bay, xung quanh có nhiều người chết ngổn ngang”. “Ban đầu cứ nghĩ là máy bay Mỹ rơi hồi trước giải phóng. Nhưng khi lục lại điện cơ yếu của tỉnh mới giật mình: Có phải máy bay vận tải của ta mất tích cách đây nửa năm và Bộ Quốc phòng đã yêu cầu quân sự các địa phương tìm kiếm?”, ông K´Rim nhớ lại và kể: “Tôi lấy một tổ trinh sát trang bị đầy đủ vũ khí, hành quân lên địa điểm dân chỉ. Mất 1 ngày đêm mới tới nơi vì đó là khu vực rừng nguyên sinh trên đỉnh núi cao hơn 1.000 m rất khó tiếp cận. Xung quanh đấy lại rất nhiều bọn phản động Fulro”.
Thiếu tá K´Rim kể lại sự việc tìm thấy máy bay An-26 số 285 với PV Thanh Niên, trong lúc đang nằm điều trị bệnh hiểm nghèo tại bệnh viện Bình Dân (TP.HCM), tháng 5.2018 Ảnh: Mai Thanh Hải |
“Kinh hoàng” là câu ông K´Rim thốt lên khi nói chuyện với chúng tôi. Chiếc máy bay đâm thẳng vào tảng đá to trên đỉnh, phần đuôi bị hất văng lên là còn nguyên vẹn và nằm cách tảng đá lớn, xa vài chục mét. Các mảnh vụn máy bay vung vãi, miếng to nhất khoảng chừng chiếc bàn. Nguyên vạt rừng xém lá vì máy bay sà xuống. Cả hẻm núi nơi máy bay lao xuống, vương vãi các mảnh thi thể và ngổn ngang đồ đạc vật dụng, giấy tờ sổ sách, bản đồ…
K´Woan phát cỏ trong khu vực người dân đi rừng lập bàn thờ cúng những nạn nhân máy bay An-26 số hiệu 285 Ảnh: Mai Thanh Hải |
“Ở dưới hang sâu cạnh tảng đá to, rất nhiều thi thể nằm đó...”, ông K´Rim nói và lắc đầu: “Do trời tối có thể bị Fulro tập kích nên chúng tôi nhặt một số bộ phận máy bay, giấy tờ sổ sách gùi ra báo cáo cấp trên. Lúc ấy muốn tìm hộp đen mà không biết nó ra sao”. Xác thực của ông K´Rim cùng một số vật chứng, được Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Lâm Đồng chuyển gấp về Bộ Quốc phòng. Lúc ấy, các đoàn công tác của Bộ tổng tham mưu, Quân chủng Không quân… mới tấp nập tìm đến TX.Bảo Lộc, lúc ấy còn hiu hắt.
Máy bay An-26 số hiệu 285 đã đâm vào tảng đá khổng lồ này trên núi Lẹp Ảnh: Mai Thanh Hải |
Vào hiện trường cùng nhân chứng sống
Từ câu chuyện của ông K´Rim, mới đây chúng tôi lên TP.Bảo Lộc và H.Bảo Lâm (Lâm Đồng) tìm gặp lại những người chứng kiến, tham gia cứu nạn. Nhân chứng đầu tiên chúng tôi gặp là ông K'Jeo, Bí thư chi bộ thôn 1 (xã Lộc Tân, H.Bảo Lâm), người trực tiếp tham gia cứu nạn, thu dọn hiện trường cùng lực lượng quân đội. Khi chúng tôi đặt vấn đề vào lại hiện trường, K'Jeo muốn lắm nhưng cũng chịu vì sức khỏe yếu, nên chỉ đường tìm đến anh K'Woan - người rành rẽ mọi con đường, hẻm đá trên núi Lẹp và biết chỗ máy bay quân sự An-26 số hiệu 285 rơi.
Tìm kiếm trên miệng hang dưới chân tảng đá máy bay đâm vào Ảnh: Mai Thanh Hải |
K'Woan (48 tuổi, người Châu Mạ ở thôn Đạ Nghịch, xã Lộc Châu, TP.Bảo Lộc), tò mò nhìn 3 chúng tôi: “Khó lắm, lại rắn rết, muỗi vắt. Bị làm sao không khiêng được đâu”. Thấy chúng tôi cương quyết, K'Woan đành gọi 2 người trong nhóm chuyên đi rừng của mình là K'Tiền (49 tuổi), K´Phúc (31 tuổi) đến bàn bạc kế hoạch vào hiện trường và chỉ K'Tiền: “32 năm trước, ông ấy trẻ nhất trong nhóm 7 người tìm trầm phát hiện ra máy bay”. Sau khi tính toán chi tiết thời gian, K'Woan nhắc: “Nghỉ trước 1 ngày lấy sức, để hôm sau đi nguyên ngày. Cương quyết không ngủ lại trong rừng. Thợ rừng còn không dám đấy”.
Sáng sớm hôm sau, 6 người chúng tôi ngồi trên 3 xe máy chuyên đi rừng, chạy từ nhà K´Woan qua lầy lội đồi thông, cỏ gianh, rừng trồng vào chân núi Lẹp. Sau khi giấu xe máy vào các bụi cây, 3 người thợ rừng Châu Mạ lôi ra bịch muối ăn, quết dày từ chân lên ngang đùi, giải thích: “Rừng già mùa mưa nên rất nhiều vắt. Đã có người bị vắt hút nhiều máu, kiệt sức và bị chết” và dặn đi dặn lại: “Tất cả phải đi gần nhau vì đường quanh co, hiểm trở, dễ lạc. Năm trước đã có người địa phương bị lạc và chết cả tháng mới thấy”.
Đi bộ từ 6 giờ sáng. Con dao dài trên tay 3 người thợ rừng loang loáng chặt cây phát cỏ lấy đường. Leo lên sườn đồi dốc, chui qua trảng cỏ tranh, lội ngang chân vượt suối, bíu vách đá trơn nhẫy, bíu lưng áo nhau trườn qua gốc cây rêu xanh mốc trong rừng âm u… 9 giờ sáng đến độ cao 880 m, K´Woan dừng lại ven mấy tảng đá to, chỉ lên trên: “Đồng bào mình thờ máy bay ở đây”. Ngẩng lên: Một bức tượng và mấy lọ cắm hoa rêu bám đầy, được dính chặt trên tảng đá bằng xi măng. 3 người dân tộc ngồi nhìn chúng tôi thắp hương, bảo: “Hồi trước, thi hài người rơi máy bay được bốc lên để đây”.
Từ chỗ bàn thờ tụt xuống khoảng 200 m là địa hình có tảng đá to nhô ra như mái nhà, che chắn cho phần bằng phẳng ngay dưới. K´Tiền chỉ: “Hồi ấy bộ đội vào đóng quân, ăn ngủ ở đây để quy tập hài cốt người đi máy bay” và dẫn chúng tôi vào phát cây, chỉ cho xem chỗ nấu cơm còn ám khói, cọc sắt làm nhà bạt hoen rỉ… Lên xuống vòng vèo chừng 2 tiếng đồng hồ, chúng tôi được dẫn chui qua hang rộng, trèo lên những tảng đá to như mái nhà để vào khe núi, nơi máy bay An-26 số hiệu 285 đâm vào ngày 16.9.1987.
32 năm trôi qua, tảng đá to nhất trên đỉnh núi Lẹp cao chừng 30 m vẫn nguyên xi như trong tấm hình tư liệu tôi có. Từ tảng đá nhìn ra phía trước, vẫn thấy nguyên vạt rừng hướng Tây Bắc cây thấp bất thường, không mọc lên nổi. K´Tiền chỉ vạt rừng thấp bảo: “Thân máy bay làm gãy hết cây, dầu máy bay chảy xuống nên cây không lên đâu” và gượng nhẹ nhìn xuống hang sâu dưới chân tảng đá: “Người chết đổ hết xuống đây”.
Cả tiếng đồng hồ tìm kiếm mong gặp lại vài di vật, chúng tôi đành chịu thua vì cơn mưa rừng bất ngờ đổ xuống ào ạt. K´Woan kéo cả đoàn bò lên đỉnh tảng đá, che áo mưa để K´Tiền lấy trong chỗ đồ ăn mỗi thứ một chút, bày lên tờ báo: “Ai đi qua đây cũng phải cúng chút đồ ăn uống thì mới dễ xuống núi”. Tôi đốt bó hương, châm điếu thuốc, mở nắp chai nước đặt cạnh chiếc bánh mì, quả dưa leo, con cá khô, nửa bát cơm trắng… Tự dưng mưa tạnh ngắt, mây mù trên núi âm u kéo về. Cả đoàn, ai cũng gai lạnh.
32 năm vẫn sợ
Câu chuyện tìm thấy máy bay An-26 được K'Tiền dần kể lại trong hành trình vào ra hiện trường. Năm 1988, K'Tiền mới 17 tuổi và đi cùng 6 thanh niên trong thôn đi rừng tìm lâm sản. Một buổi trưa cuối tháng 3.1988, cả nhóm tới điểm cao nhất của núi Lẹp thì thấy một khoảng rừng bị bạt ngang tạo thành khoảng trống rất lớn. Ban đầu ai cũng nghĩ là dân tìm trầm hạ cây, nhưng khi leo lên hòn đá cao nhất, K´Tiền mới thấy cảnh tượng hãi hùng: Một “xe máy bay” (đó là lần đầu tiên K'Tiền thấy máy bay - PV) to khủng khiếp bị nát vụn khi đâm vào tảng đá. Đuôi máy bay bị búng bay ra xa ở phía trên của tảng đá còn phần đầu rớt xuống vực phía dưới tảng đá. Trên tảng đá có hàng chục thi thể.
Lễ truy điệu đại tá Võ Xuân Phong, Phó tham mưu trưởng mặt trận 579 hy sinh trong vụ tai nạn máy bay An-26 số hiệu 285 Ảnh tư liệu gia đình |
“Thấy nhiều người chết, cả bọn sợ hãi cắt rừng về nhà. Hôm sau, anh K´Dẻo là người lớn nhất trong nhóm, lại là du kích thôn nên dẫn mấy người trong nhóm (K'Lô, K'Chối, K'Chim) ra báo xã. Tôi thì sợ quá, nằm nhà đến mấy ngày”, K'Tiền nói và cho hay: Ngoài xác người, xương cốt… tại hiện trường khi đó còn có một số vật dụng rơi vãi khắp nơi như cánh máy bay, khung sườn, lốp xe đạp, quần áo, giày dép, chăn màn, dây điện…
Học viện lục quân Đà Lạt tổ chức lễ truy điệu thiếu tá Nguyễn Công Toàn, tử nạn trong vụ tai nạn máy bay An-26 số hiệu 285 Ảnh tư liệu gia đình |
K'Tiền tiết lộ thêm: Trước khi nhóm ông phát hiện, cũng có người đi đặt bẫy thú thấy máy bay rơi nhưng không dám báo chính quyền vì sợ mang “ma rừng” về nhà. Sau khi có tin báo, máy bay trực thăng bay vè vè suốt ngày và hàng trăm bộ đội, công an đổ về Lộc Châu thu nhặt, dọn dẹp hiện trường. Quân đội đã chọn địa điểm nằm cách hiện trường chừng 500 m để tập kết lực lượng, hậu cần và tập trung hài cốt trong hơn 1 tháng trời. Với K'Tiền, đến giờ vẫn không dám lên núi Lẹp, vì quá hoảng sợ… (Còn tiếp)
|
Sau vụ máy bay rơi, địa danh núi Lẹp ở Bảo Lộc (Lâm Đồng) được đồng bào Châu Mạ đổi tên thành “đồi máy bay”; các ngã ba của cung đường dẫn tới hiện trường cũng có tên gọi “ngã ba máy bay 1 và 2” như để tưởng nhớ vụ tai nạn thảm khốc.
|
|
Vừa qua, qua sự phát hiện của 1 thanh niên người dân tộc thiểu số ở H.Báo Lộc (Lâm Đồng) các cơ quan quân sự của ta đã tìm thấy và thu lượm được xác máy bay cùng hài cốt và giấy tờ của những người bị nạn. Đây là chiếc máy bay An-26 mang số hiệu 285 rơi ngày 16.9.1987 trên đường bay Đà Nẵng - Tân Sơn Nhất, sau khi đâm vào 1 tảng đá rộng 20 m trên bình độ 900 ở tây bắc TX.Bảo Lộc 13 km vào lúc mây mù dày đặc, mưa to gió lớn. Sau vụ tai nạn này, các cơ quan quân sự đã tiến hành nhiều biện pháp tìm kiếm, nhưng không phát hiện được vì nơi máy bay rơi là khu vực núi non hiểm trở, ít người dân qua lại, lá rậm che khuất… (Báo Nhân dân số 12336, ra ngày 21.4.1988)
|
|
Hồi đó vì có nhiều tin hoang báo, chuyến bay lại có nhiều cán bộ cấp cao nên Quân chủng và Bộ Quốc phòng thành lập các đoàn điều tra tai nạn. Nhưng kết luận thì không được rõ, vì các chứng cứ không được thu thập đầy đủ. Đến khi tìm được vị trí máy bay gặp nạn thì đã hơn 6 tháng, nên cũng khó cho công tác điều tra tìm hiểu. Trong điều kiện các phương tiện kiểm tra khách quan đều thiếu và yếu, nên chỉ kết luận để phòng ngừa và lo cho các công tác chính sách… Tới giờ, tôi vẫn âm âm u u về vụ việc này…(Đại tá Nguyễn Duy Lê, nguyên trung đoàn trưởng 918, nguyên trưởng phòng quản lý điều hành bay, Quân chủng Phòng không - Không quân)
|
Bình luận (0)