Tập trung công tác phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm từ gốc

Hầu hết các loại tội phạm đều tăng

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội (QH) Lê Thị Nga cho biết trong năm 2023 (kỳ báo cáo từ 1.10.2022 - 30.9.2023), hầu hết các loại tội phạm đều tăng, trong đó một số loại tội phạm tăng mạnh, như: số vụ giết người tăng 12,65%, cướp tài sản tăng 44,40%, cướp giật tăng 17,68%, lừa đảo chiếm đoạt tài sản tăng 61,52%, cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự tăng 67,85%, gây rối trật tự công cộng tăng 80,75%...

Dẫn chứng vụ việc 2 nhóm đối tượng có vũ trang đã đột nhập, tấn công vào trụ sở của 2 UBND xã Ea Tiêu và xã Ea Ktur (H.Cư Kuin, Đắk Lắk) làm 9 người chết, 2 người bị thương hồi tháng 6 vừa qua, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp QH khẳng định các cơ quan chức năng cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước, triển khai các giải pháp tổng thể, nắm chắc tình hình, rút kinh nghiệm, phòng ngừa không để xảy ra vụ việc tương tự.

Gia Hân

Bà Nga cũng cho biết trong năm qua, tội phạm tham nhũng, chức vụ phát hiện tăng 51,63% về số vụ, tăng 96,85% số đối tượng, đặc biệt, số vụ nhận hối lộ được phát hiện tăng 346,88%. Theo bà Nga, điều này cho thấy công cuộc chống tham nhũng ngày càng hiệu quả hơn, song cũng thể hiện công tác quản lý nhà nước, phòng ngừa tham nhũng trên nhiều lĩnh vực vẫn còn hạn chế, nhất là về đấu thầu mua sắm công, quản lý tài sản công; quản lý đất đai, khai thác tài nguyên, khoáng sản; tài chính, ngân hàng, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp...

"Đáng chú ý nhiều trường hợp liên quan người đứng đầu trong cơ quan quản lý nhà nước đã lợi dụng triệt để những lỗ hổng của pháp luật nhằm thực hiện hành vi vi phạm, trục lợi. Do đó, cần nâng cao hơn nữa hiệu quả kiểm soát quyền lực đối với người đứng đầu, kiểm soát hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp kiến nghị.

Làm tốt hơn công tác phòng ngừa

Nêu ý kiến thảo luận, nhiều đại biểu (ĐB) đồng tình với nhận định của Ủy ban Tư pháp, cho rằng việc các loại tội phạm đều tăng thể hiện những hạn chế nhất định trong công tác phòng ngừa tội phạm.

ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) dẫn ví dụ vụ việc tại Đắk Lắk mà Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp QH nêu cho rằng vụ điển hình cho sự lơ là, mất cảnh giác của cán bộ ở cơ sở và tranh chấp đất đai ở địa phương, gây dư luận xã hội không tốt.

"Các cơ quan chức năng cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước về trật tự an ninh ở những điểm nóng, phức tạp. Rút kinh nghiệm sự việc xảy ra, phát động phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc có chất lượng, nắm chắc tình hình cụ thể, không để xảy ra vụ việc tương tự", ĐB kiến nghị.

Dẫn vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), ông Hòa bày tỏ sự lo ngại khi các bị can đã thực hiện hành vi làm khống cả ngàn hồ sơ để vay hơn 1 triệu tỉ đồng của SCB, trong đó có đến khoảng 500.000 tỉ đồng là tiền gửi của người dân. Đặc biệt, ông Hòa nhắc tới trường hợp bà Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II (Ngân hàng Nhà nước), khi có hành vi nhận hối lộ lên tới 5,2 triệu USD (tương đương 118 tỉ đồng) từ phía Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan.

"Có thể nói, đây là vụ nhận hối lộ bằng tiền mặt nhiều nhất từ trước đến nay và cũng là vụ án có số lượng tiền bị chiếm dụng, khả năng thất thoát nhiều nhất", ông Hòa nói và đặt vấn đề rằng đây có thể "chỉ là bề nổi của tảng băng bị vỡ, vẫn còn những tảng băng khác chưa bị vỡ". Từ những phân tích đã nêu, ĐB tỉnh Đồng Tháp cho biết người dân đang rất trông chờ vào việc thu hồi tài sản là tiền của các bị can trong vụ án này. Ông cũng đề nghị Chính phủ đánh giá thật kỹ, khách quan, cầu thị về thực trạng trên, tìm nguyên nhân để có biện pháp khắc phục hữu hiệu, lấy lại lòng tin với người dân.

Thấy tăng con số cũng không phải lo

Giải trình cuối phiên thảo luận, Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí nói ông cũng suy nghĩ về băn khoăn của các ĐB khi "càng chống, càng đấu tranh quyết liệt thì tội phạm càng tăng".

Đồng tình với nhiều ĐB, Viện trưởng Viện KSND tối cao cho rằng giải pháp chính là quan tâm, coi trọng và tập trung cho công tác phòng ngừa để chủ động ngăn chặn tội phạm từ gốc. Theo ông Trí, công tác phòng ngừa bao gồm cả việc xây dựng pháp luật, đồng thời cả hệ thống chính trị, cộng đồng xã hội phải tham gia với các giải pháp đồng bộ thì công tác đấu tranh chống tội phạm sẽ hiệu quả hơn.

Gia Hân

Tuy vậy, Viện trưởng Viện KSND tối cao cho rằng, tội phạm có một loại càng chống càng tăng thì "cũng không phải lo". Theo ông Trí, một số loại tội phạm như tội phạm tham nhũng, ma túy, xâm phạm hoạt động tư pháp thì có đặc thù là ẩn nên khi đấu tranh càng mạnh thì sẽ phát hiện, xử lý được càng nhiều. "Tôi cho rằng, tội phạm tham nhũng so với trước đây chắc chắn là giảm, còn giảm bao nhiêu thì phải có đánh giá cụ thể", ông Trí nói.

Theo ông, thời gian qua với việc siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, và công tác điều tra, truy tố, xét xử được đẩy mạnh, công tác phòng, chống tham nhũng đạt rất nhiều kết quả, nên nói tội phạm tham nhũng không giảm là không đúng. "Tội phạm tăng có nhiều nguyên nhân chứ không phải vì thấy tăng con số mà chúng ta băn khoăn. Tôi cho rằng, tội phạm tham nhũng hiện nay là giảm nhưng nó vẫn còn và chúng ta vẫn phải đấu tranh", Viện trưởng Viện KSND tối cao nêu.