Tại sao HĐTP cho rằng kháng nghị của VKS trái luật nhưng vẫn mở phiên tòa xem xét?
Sáng 12.5, Phó chánh án Tòa án nhân dân (TAND) tối cao Nguyễn Trí Tuệ, 1 trong 17 thành viên Hội đồng thẩm phán (HĐTP) phiên giám đốc thẩm Hồ Duy Hải, đã trả lời 3 câu hỏi lớn của dư luận về phiên tòa đang gây phản ứng trái chiều này.
Cụ thể, theo ông Tuệ, đây là lần đầu tiên, HĐTP TAND tối cao tổ chức phiên tòa công khai, có sự tham gia của các cơ quan tố tụng cấp địa phương và T.Ư từ cấp sơ thẩm, phúc thẩm; mời một số cơ quan T.Ư như Bộ Công an, Ban Nội chính T.Ư, Văn phòng Chủ tịch nước…
Tại phiên tòa, đại diện VKSND tối cao không cho rằng bị cáo Hải bị kết án oan, mà là cần bổ sung một số mâu thuẫn trong hồ sơ vụ án và những thiếu sót, vi phạm trong quá trình tố tụng. Thậm chí, VKS còn đề xuất điều tra, xem xét thêm hành vi hiếp dâm của bị cáo.
Tại phiên tòa, HĐTP đã công bố tài liệu, chứng cứ của vụ án; kết quả kiểm tra của Liên ngành tư pháp T.Ư về vụ án.
Ông Tuệ còn cho hay, HĐTP cũng đã “xem xét, đánh giá một cách khách quan, toàn diện, thận trọng chứng cứ tài liệu có trong hồ sơ vụ án với tinh thần công tâm, cẩn trọng, đảm bảo đúng pháp luật, không làm oan người vô tội và không bỏ lọt tội phạm”.
Trên cơ sở tranh tụng tại phiên tòa, HĐTP đã kết luận:
Có đủ cơ sở để xác định lời khai nhận tội của Hải phù hợp với lời khai của nhân chứng, người thân trong gia đình Hải, phù hợp với hiện trường vụ án và các chứng cứ vật chất khác. Quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa, Hải đều xin giảm nhẹ hình phạt. Chỉ sau khi Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình, Hải bắt đầu kêu oan.
Quá trình điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tố tụng có một số vi phạm, nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án. Vấn đề này đã được Liên ngành tư pháp T.Ư báo cáo với Chủ tịch nước và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Tòa án các cấp xét xử Hồ Duy Hải về tội giết người, cướp tài sản là có căn cứ.
Về việc tại sao lại cho rằng, kháng nghị của Viện trưởng VKSND tối cao là trái luật, ông Tuệ cho biết: “HĐTP cho rằng kháng nghị không đúng với pháp luật, với lý do luật không có quy định cho phép Viện trưởng VKSND tối cao và Chánh án TAND tối cao kháng nghị xem xét lại vụ án, khi quyết định của Chủ tịch nước đang có hiệu lực pháp luật”.
Theo ông Tuệ, “quyết định của Chủ tịch nước là quyết định cuối cùng trong quá trình tố tụng. Sau quyết định của Chủ tịch nước thì các cơ quan tiến hành tố tụng không được phép tiến hành bất kỳ hành vi nào khác ngoài hành vi thi hành án. Đây là quy định của luật”.
“Tại quyết định giám đốc thẩm, HĐTP chỉ nhận định đánh giá về thủ tục tố tụng, những sai sót, vi phạm tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án, nhưng không quyết định về nội dung vụ án”, ông Tuệ nhấn mạnh.
Trước câu hỏi nhiều người đặt ra về việc tại sao đã cho rằng kháng nghị của Viện trưởng VKSND tối cao trái luật, nhưng HĐTP TAND tối cao vẫn xét xử giám đốc thẩm, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ cho biết, “phần quyết định của kháng nghị giám đốc thẩm chỉ có 1 câu duy nhất là không chấp nhận kháng nghị của VKS; chúng tôi không nói về nội dung”.
“Tuy nhiên, trong phần nhận định về bản án, thì với diễn biến của phiên tòa 3 ngày, nếu như chúng tôi không nhận định một cái gì thì sẽ gây hoài nghi rất lớn cho xã hội, nhất là trong điều kiện vụ án có rất nhiều dư luận như thế. Do đó, phần nhận định thì chúng tôi vẫn phản ánh đầy đủ những vấn đề mà VKS kháng nghị và nhận định của HĐTP về vấn đề đó. Nhưng, trong phần quyết định thì chúng tôi không đả động đến. Chúng tôi tôn trọng tính hiệu lực của bản án cũ”, ông Tuệ nói rõ thêm.
Nhiều thẩm phán TAND tối cao nhận được tin nhắn đe dọa, khủng bố
Một số thành viên Hội đồng thẩm phán nhận được tin nhắn khủng bố, đe dọa, theo ông Nguyễn Trí Tuệ Ảnh Tạp chí tòa án |
Cũng theo thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ, sau phiên tòa, nhiều thẩm phán TAND tối cao nhận được tin nhắn đe dọa, khủng bố, xúc phạm đến thành viên HĐTP và HĐTP TAND tối cao. “Chúng tôi đánh giá đây là hành vi vi phạm pháp luật. Chúng tôi đã có trao đổi với Bộ Công an đề nghị xem xét hành vi này”, ông Tuệ nói.
Bên cạnh đó, “trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin bịa đặt về vụ án, kêu gọi chống phá hệ thống tư pháp, các cơ quan tiến hành tố tụng từ T.Ư đến địa phương, bôi nhọ quy kết trách nhiệm cả nền tư pháp và các đồng chí trưởng ngành tố tụng từ năm 2008 đến nay, đặc biệt là đồng chí Chánh án”.
“Đặc biệt, có 3 ĐBQH phát biểu thông tin không đúng với nội dung vụ án, đưa ra những nhận xét chủ quan, dựa trên những thông tin từ mạng xã hội”, theo ông Tuệ.
“Các thẩm phán hoàn toàn độc lập, không phụ thuộc gì vào ông Chánh án cả”
Nêu ra 3 vấn đề chính mà dư luận băn khoăn với bản án của HĐ giám đốc thẩm TAND tối cao, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ đồng thời cũng trả lời luôn các câu hỏi này.
+ Thứ nhất, HĐTP kết luận có vi phạm, thiếu sót trong tố tụng nhưng không hủy án thì có đúng không?
Theo ông Tuệ, bộ luật Tố tụng hình sự, tại điều 371 - những căn cứ để kháng nghị, quy định, “nếu thấy vi phạm nghiêm trọng về tố tụng, mà dẫn tới sai lầm nghiêm trọng” là căn cứ kháng nghị; nhưng nếu không có sai lầm nghiêm trọng thì không phải căn cứ để kháng nghị. Do vậy, HĐXX giám đốc thẩm thấy trong quá trình điều tra có vi phạm, các cơ quan tố tụng có vi phạm, nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án, do đó, không cần phải điều tra lại.
“Các cơ quan tố tụng cũng đều nhìn nhận có sai sót, nhưng khi xem xét, đối chiếu với lời khai và chứng cứ khác, HĐTP thấy rằng bị cáo không oan. Bản chất của vấn đề ở đây là gì? Là hành vi giết người, cướp của của Hồ Duy Hải phải được trừng trị theo pháp luật. Do vậy, HĐTP quyết định có sai lầm (trong quá trình tố tụng), nhưng không ảnh hưởng đến bản chất của vụ án, nên không hủy án”, ông Tuệ nói.
+ Thứ hai, dư luận nói rằng, Chánh án đã có quyết định không kháng nghị khi là Viện trưởng VKSND tối cao, nay lại ngồi HĐTP thì có vi phạm không?
Theo ông Tuệ, nếu ở giai đoạn tố tụng bình thường, quy định ở Điều 49, 53 của bộ luật Tố tụng hình sự thì thẩm phán hoặc những người tham gia tố tụng phải từ chối ngồi HĐXX trong một số trường hợp khi tiến hành tố tụng lại. Tuy nhiên, giai đoạn tố tụng giám đốc thẩm này là một giai đoạn tố tụng đặc biệt.
Luật quy định Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao có quyền kháng nghị hoặc không kháng nghị, nhưng vẫn ngồi HĐXX của HĐTP, và có thể không chỉ tiến hành tố tụng 1 lần mà tố tụng nhiều lần, cũng không vi phạm.
“Ví dụ, tôi chỉ ví dụ thôi, vụ án này bị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu phải xem xét lại, thì cả HĐTP chúng tôi lại ngồi lại xem xét một lần nữa, cũng không vi phạm tố tụng. Đây là quy định đặc biệt của tố tụng giám đốc thẩm”, ông Tuệ nói rõ thêm.
+ Thứ ba, dư luận cho rằng, thành viên HĐTP không vô tư khách quan và không độc lập khi biểu quyết; ông Chánh án đã giơ tay thì thẩm phán cũng giơ tay theo.
Về nghi vấn này, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ “khẳng định các thẩm phán hoàn toàn độc lập, không phụ thuộc gì vào ông Chánh án cả, vì chúng tôi là thẩm phán do Quốc hội phê chuẩn và do Chủ tịch nước bổ nhiệm. Bản thân Chánh án cũng chỉ là 1 trong 17 thành viên HĐTP. Chúng tôi biểu quyết bằng nhận thức của mình về vấn đề, bằng nhận thức pháp luật, bằng cái tâm của mình và chúng tôi chịu trách nhiệm về biểu quyết với tư cách thành viên HĐTP”.
Theo ông Tuệ: “Các thẩm phán vô tư, khách quan, độc lập, chịu trách nhiệm với biểu quyết của mình về vấn đề này. Tất cả các vụ án đều như thế, chứ không riêng gì vụ Hồ Duy Hải”.
“Tôi có băn khoăn gì không?”
Trả lời câu hỏi ông có băn khoăn gì không sau vụ án, thẩm phán Nguyễn Trí Tuệ cho biết: “Khi chúng ta đưa ra vấn đề gì, phán quyết vấn đề gì thì phải nắm được chắc vấn đề ấy và phải chính xác. Còn những người không được nghiên cứu hồ sơ, chỉ nghe thông tin trên báo chí thì nói không đúng đâu. Chúng tôi làm thì phải nghiên cứu cặn kẽ, thấy nói không đúng thì chúng tôi rất bức xúc”.
Ông Tuệ cũng khuyến khích các nhà báo nếu có điều kiện có thể tiếp cận hồ sơ vụ án hoặc gặp bất cứ thẩm phán nào của HĐTP TAND tối cao để trao đổi xem quan điểm thế nào, có bị áp lực gì không và nhận thức về vấn đề này thế nào.
Bình luận (0)