Thi trong mùa dịch

Mà lá bài sấp nhiều hơn ngửa. Bệnh nhân F0 thì chưa xác định được, tức nguồn gây bệnh vẫn đang là một ẩn số. 6 ca lây nhiễm trong cộng đồng ở Đà Nẵng đều không xác định được nguồn lây. Bộ Y tế cũng đã xác nhận chủng Covid-19 gây dịch lần này là chủng đột biến làm tăng khả năng cảm nhiễm dẫn đến tỷ lệ lây nhiễm cao. Nhà chức trách xác định từ 1.7 có khoảng 1,4 triệu người đến, đi từ Đà Nẵng, có khoảng 800.000 người đi qua khu vực 3 bệnh viện tâm dịch ở Đà Nẵng và 42.000 người từng đến các bệnh viện đó chữa bệnh. Quyền Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định:

“Tới đây, chúng ta sẽ phát hiện thêm ca mắc ở một số địa phương khác”. Con số xác nhận ca lây nhiễm trong cộng đồng vài ngày qua bằng con số của cả vài tháng trước đây. Nếu không ngăn chặn tổng lực thì con số nghìn sẽ đến có khi chỉ trong vài ngày nữa.

Chúng ta chỉ có lá bài ngửa duy nhất, là kết quả xét nghiệm trên các trường hợp có dấu hiệu lâm sàng rõ ràng hoặc có lịch sử dịch tễ liên quan trực tiếp tâm dịch Đà Nẵng. Còn nhiều trường hợp khác thì vẫn phải chờ vì năng lực xét nghiệm Covid-19 của cả hệ thống không thể đáp ứng ngay lập tức. Nghĩa là chúng ta thật ra chỉ mới thấy được một phần ba lá bài ngửa đó là cùng.

Tổ chức kỳ thi cho gần một triệu thí sinh và vài chục ngàn người tổ chức thi, coi thi, hỗ trợ thi trong bối cảnh của một ván bài sấp ngửa như trên thì được mất sẽ là gì?

Nếu được, thì là được một kỳ thi để “đảm bảo chất lượng và công bằng, minh bạch cho thí sinh” như lời Bộ trưởng GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đã nói. Suy cho cùng, đó là “chất lượng, công bằng, minh bạch” của một kỳ thi hằng năm với tỷ lệ đậu có khi lên đến 98%, kỳ thi mà về bản chất chỉ là chuyện đem “xay lại cả bao gạo chỉ vì sót ít hạt thóc”. 12 năm học phổ thông, mỗi năm 2 học kỳ, học sinh đã “leo” qua 24 “bậc thang” đánh giá, xếp loại. Luật Giáo dục rộng đường cho phép chọn cách thay thế để xét và công nhận tốt nghiệp cho học sinh trong một hoàn cảnh đặc biệt như dịch bệnh. Bài học tương tự từ các quốc gia cũng đã sẵn có: các kỳ thi A-level, IB, SAT, ACT ở các quốc gia khác năm nay cũng hủy bỏ. Các trường đại học đã lên tiếng xác nhận rằng có đến năm bảy cách xét tuyển sinh đầu vào mà không nhất thiết dựa vào kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Quyết tâm chấp nhận thiệt hại về kinh tế để bảo đảm sức khỏe cho người dân là một quyết sách cho thấy sự đúng đắn của chính sách và đánh đổi, vậy thì chọn một phương án an toàn và đỡ mất sức hơn cho cả toàn xã hội trong lúc cần tập trung mọi nguồn lực, tranh thủ mọi cơ hội để ngăn dịch lây lan là điều phải ưu tiên lựa chọn.