Vụ 'bác sĩ Trần Khoa': Công an đang điều tra dấu hiệu trục lợi từ thiện

Chiều 17.8, nguồn tin của PV Thanh Niên cho biết liên quan vụ việc hư cấu “bác sĩ Trần Khoa” gây bức xúc dư luận những ngày qua, các đơn vị thuộc Công an TP.HCM gồm Phòng An ninh mạng, phòng chống tội phạm công nghệ cao và Phòng An ninh chính trị nội bộ vẫn đang khẩn trương xác minh, điều tra hành vi, mục đích, động cơ, ai đứng sau vụ việc, đặc biệt là có hay không tình trạng trục lợi. Quá trình điều tra hoàn toàn độc lập với việc Thanh tra Sở TT-TT TP.HCM cũng đang xử lý những tài khoản Facebook liên quan vụ việc theo thẩm quyền.

Trước đó, tối 7.8, tài khoản mạng xã hội Facebook “Trần Khoa” thể hiện nội dung “bác sĩ” này đã rút ống thở người nhà bị Covid-19 để nhường cho sản phụ song thai đang điều trị cùng phòng tại một bệnh viện ở TP.HCM. Câu chuyện được hàng loạt tài khoản Facebook khác chia sẻ trên mạng xã hội... Tuy nhiên, ngày 8.8, Sở Y tế TP.HCM đã vào cuộc kiểm tra, xác minh và khẳng định câu chuyện này là hư cấu, bịa đặt. Cùng thời điểm, một số thông tin cho rằng vụ “bác sĩ” Trần Khoa liên quan đến nhóm “Quỹ 82” (thường được gọi là “nhà 82”) với những câu chuyện xúc động về bệnh tật, tình cảm gia đình được chia sẻ thường xuyên trên Facebook nhằm kêu gọi tài trợ. Về mối liên hệ này, nguồn tin của PV Thanh Niên cho biết công an cũng đang điều tra làm rõ các thông tin: ai là người lập ra “Quỹ 82”, ai đứng đầu, có những thành viên nào, ai nhận tiền quyên góp, sử dụng vào việc gì...?

Facebook Trần Khoa trong một lần kêu gọi từ thiện và chuyển khoản vào tài khoản của N.T.M.Th

Trong diễn biến khác, Thanh tra Sở TT-TT TP.HCM cũng đã xử phạt 2 chủ tài khoản Facebook lan truyền câu chuyện hư cấu về “bác sĩ Trần Khoa”, sau đó mời 3 chủ tài khoản Facebook khác liên quan vụ việc gồm: “J.K”, “H.M.A.Đ” và “N.H.T” tới làm việc. Theo Thanh tra Sở TT-TT, cả 3 chủ tài khoản đều đã gửi giải trình và đề nghị dời buổi làm việc khi TP.HCM hết giãn cách xã hội do hiện tại không sinh sống tại TP. Trước mắt, Thanh tra Sở TT-TT cũng chưa có động thái ủy thác cho Thanh tra Sở TT-TT tỉnh, thành nơi 3 chủ tài khoản hiện đang sinh sống để làm việc, nên nhiều khả năng vụ việc phải chờ hết thời gian giãn cách xã hội mới tiếp tục xử lý.

Trước việc dư luận mong muốn xử lý nhanh vụ việc gây bức xúc xã hội, bởi để kéo dài có thể nhóm vi phạm thêm thời gian xóa dấu vết, cố tình trốn tránh, cản trở dẫn đến khó khăn trong xử lý, thậm chí hết thời hiệu xử lý vi phạm hành chính..., nguyên thẩm phán TAND tối cao Phạm Công Hùng cho biết điều 6 luật Xử lý vi phạm hành chính quy định thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính là 1 năm, trừ một số trường hợp theo luật định là 2 năm. “Thời điểm để tính thời hiệu sẽ có 2 cách tính. Đối với vi phạm hành chính đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm; đối với vi phạm hành chính đang được thực hiện thì thời hiệu được tính từ thời điểm phát hiện hành vi vi phạm”, ông Hùng phân tích và nhấn mạnh trong thời hạn được quy định, nếu cá nhân, tổ chức cố tình trốn tránh, cản trở việc xử phạt thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính được tính lại kể từ thời điểm chấm dứt hành vi trốn tránh, cản trở việc xử phạt.

Nick Phong Lam kêu gọi từ thiện ẢNH: CHỊ Y.B CUNG CẤP

Trong khi vụ việc đang được chờ cơ quan chức năng làm rõ, ngày 14 và 15.8, có 2 nhà hảo tâm (đều ngụ TP.HCM) từng chuyển tiền cho “nhà 82” làm từ thiện bỗng dưng nhận được tiền của một tài khoản do N.T.M.Th đứng tên, với cùng một nội dung: “Chuyen khoan tra tien khong lam tu thien nua”. Cụ thể, chị C.N đã nhận lại 15 triệu đồng và chị C.T.T.P nhận lại 3 triệu đồng. Còn tài khoản Y.B cùng 1 người bạn (chuyển khoản tổng cộng 6 triệu đồng) cho M.Th đến nay vẫn chưa được hoàn tiền.

Ngoài ra, chị H.T (34 tuổi, ngụ Q.Tân Bình, TP.HCM, kinh doanh tự do) cho biết từng tin vào những lời cảm động trên Facebook của “nhà 82” và chuyển tiền cho nhóm này làm từ thiện. Sau khi vụ “bác sĩ Trần Khoa” bị Sở Y tế khẳng định là hư cấu, chị H.T đã lên mạng xã hội “bóc phốt nhà 82” và một số người “đồng cảnh ngộ”, trong đó có C.N, C.T.T.P, Y.B, đã kết nối để chia sẻ.

Đáng lưu ý, chị H.T cho biết từng trực tiếp gặp N.T.M.Th. Theo lời chị H.T, cuối tháng 3.2020, chị được một người bạn học y giới thiệu, nên biết “nhà 82” với những câu chuyện xúc động về tình cảm gia đình được chia sẻ thường xuyên trên Facebook. Đó là chuyện về nữ bác sĩ có nickname Phong Lam xinh đẹp thuộc nhóm máu hiếm bị ung thư từ nhỏ, bố cô là Lê Phong (chủ “nhóm 82”) bán nhà đưa con gái sang Singapore chữa bệnh rồi bất ngờ thành giáo sư - bác sĩ của một bệnh viện lớn, hiến tủy cứu con gái nên bị liệt; Peterson Lý (chồng Phong Lam) là bác sĩ làm việc tại Thụy Sĩ, yêu vợ vô điều kiện. Trong một lần, chị vô Facebook đọc và thả tim vài bài viết của Peterson Lý. Ngay lập tức, tài khoản Phong Lam nhắn tin cảm ơn chị. Phong Lam giới thiệu về hoàn cảnh gia đình, nhân tiện đưa ra thông tin có một cô em gái đang ở Việt Nam tên N.T.M.Th. Bố của Phong Lam (Lê Phong - PV) bán hết nhà cửa đất đai để phẫu thuật cho con gái nhưng còn thiếu 700 triệu đồng. Sau đó, Phong Lam mong chị H.T hỗ trợ tìm việc làm giúp N.T.M.Th ở Việt Nam.

Nick Phong Lam nhắn số tài khoản của N.T.M.Th cho chị Y.B ẢNH: CHỊ Y.B CUNG CẤP

Chị C.N nhận lại 15 triệu đồng ẢNH: CHỊ H.T CUNG CẤP

Chị H.T đồng ý hẹn gặp N.T.M.Th xác minh câu chuyện để giúp đỡ. Trước khi ra về, chị còn dúi vào túi N.T.M.Th 2 triệu đồng... Đến khi xảy ra vụ việc hư cấu “bác sĩ Khoa rút ống thở của mẹ nhường cho một sản phụ sinh đôi”, chị H.T nhắn hỏi N.T.M.Th sự thật câu chuyện thì cô gái này chỉ đáp: “Giờ nói gì đây chị, ai còn tin em, em còn không biết giờ em là ai”.

Trong khi đó, chị Y.B kể, chị biết tới “nhà 82” thông qua Facebook của một bác sĩ có thật; còn C.N biết tới họ thông qua một người bạn “cuồng” các câu chuyện trên Facebook Long Thiên (được cho là con trai Phong Lam, “thần đồng” 4 tuổi). “Thần đồng” này thường xuyên bán hàng online với những câu chuyện kể về bệnh nhân ung thư, hay mơ ước gây quỹ giúp đỡ người khác gây xúc động nhiều người. Vì vậy, Y.B và một người bạn ủng hộ tổng cộng 6 triệu đồng để nhóm tổ chức chương trình trung thu cho trẻ em nghèo. Tài khoản C.N chuyển khoản 15 triệu đồng (ngày 21.7.2021) sau khi nick “Trần Khoa” xin tiền để mua gạo giúp đỡ bà con khó khăn trong đợt dịch Covid-19 này.

PV Thanh Niên nêu tình huống, nếu trong trường hợp đang bị cơ quan chức năng xem xét về hành vi lợi dụng thiện nguyện để trục lợi, mà người đã nhận tiền trả lại thì có được miễn tội hay không? Nguyên thẩm phán Phạm Công Hùng cho biết nếu “nhóm 82” có dấu hiệu lợi dụng thiện nguyện để trục lợi, có dấu hiệu của tội phạm, thì việc các chủ tài khoản trả lại tiền là tình tiết giảm nhẹ trong quá trình xử lý tội phạm. Đây là một trong những chính sách khoan hồng của nhà nước đối với người phạm tội, nhưng không thể gọi là “miễn” hoặc “thoát” trách nhiệm hình sự.

Các tài khoản Facebook liên quan đều đã khóa N.T.M.Th là người đã gặp chị H.T và cũng là người thông qua tài khoản Facebook T.N có tương tác khá nhiều với nhóm “nhà 82”, thường xuyên công khai số tài khoản nhận từ thiện do các thành viên “nhà 82” kêu gọi giúp đỡ, trong đó có cả trường hợp nick “Trần Khoa”, hiện đã khóa tài khoản Facebook T.N. Các nick Lê Phong (ông ngoại Gấu), Peterson Lý và Phong Lam (bố mẹ Gấu) cùng các tài khoản Facebook khác liên quan thành viên “nhà 82” cũng đã khóa hoặc ẩn toàn bộ bài viết.