Nào là Sầm Sơn (Thanh Hóa) xin phép làm bánh dày nặng hơn 2 tấn để dâng lên đền Hùng nhân ngày Giỗ Tổ. Năm 2017 Sầm Sơn từng làm chiếc bánh dày với hơn tấn rưỡi gạo nếp.
Mà để làm gì vậy?
Để biểu tượng văn hóa ấy giàu thêm ý nghĩa chăng? Thưa không thêm ý nghĩa nào khác cả ngoài ý nghĩa trời tròn đất vuông muôn thuở và lòng hiếu đễ với cha mẹ của hoàng tử Lang Liêu được thần linh mách bảo: “Vật trong trời đất không có gì quý bằng gạo, vì gạo là thức ăn nuôi sống con người. Con hãy nên lấy gạo nếp làm bánh hình tròn và hình vuông, để tượng hình trời và đất. Hãy lấy lá bọc ngoài, đặt nhân trong ruột bánh, để tượng hình cha mẹ sinh thành”. Công ơn cha mẹ như thể công ơn trời đất, sinh thành, nuôi dưỡng và bảo bọc con người. Trời đất đã ban cho cuộc sống no đủ. Cha mẹ đã ban cho cuộc đời và yêu thương. Cặp biểu tượng vuông - tròn đã trở nên một cặp biểu tượng đầy đủ ý nghĩa tự lâu lắm rồi, chẳng phải đợi đến ngày biến thành to khủng mới có được.
Hay để thêm lòng thành kính với các đấng tiên tổ à? Thì ngay trong sự tích bánh dày bánh chưng đó thôi, vua cha truyền ngôi cho Lang Liêu chính vì cặp bánh dày bánh chưng giản dị nhưng ý nghĩa đằm thắm, chứ có chọn những hoàng tử dâng món sơn hào hải vị hay mâm cao cỗ đầy gì đâu! Lòng thành kính tự có sẵn ở trong tâm, chẳng hề liên quan đến chỉ số đo lường về kích thước hay cân nặng. Dân gian Việt tự xa xưa lắm rồi hiểu rõ thế nào là nghĩa là tình đằm thắm, chân thật.
Chẳng lẽ làm bánh to khủng thì sẽ tăng sức bày tỏ lòng biết ơn công lao tổ tiên? Lòng biết ơn công lao cha ông thật ra phải là sự đáp đền bằng những việc có ý nghĩa, có ích cho người cho đời để cha ông không bõ công gầy dựng, chứ chẳng thể nào là chọn những việc lãng phí và vô bổ để phô trương hình thức mà phản bội lại những triết lý nhân sinh ngàn đời.
May mà, Thanh Hóa đã cân nhắc ngưng những chuyện này. Chúng ta không cần phải cố chứng tỏ to khủng, bự khổng lồ để làm gì đâu! Xin cứ để những nghi thức dân gian đằm thắm lòng thành kính chân thật được diễn ra như tự xưa nay, để các tập tục truyền thống tuy cũ nhưng vẫn phù hợp với tinh thần thời đại, không bị biến tướng tới mức phản cảm, kệch cỡm. Xin cứ để cặp bánh chưng bánh dày bé nhỏ, giản dị chuyển đến tổ tiên, cha ông mình thông điệp của lòng biết ơn từ hậu thế - lòng biết ơn chân thật như chính hơi thở của mỗi chúng ta vậy.
Xin đừng để chuyện bánh chưng bánh dày to khủng gọi tên sự bế tắc trong đóng góp giá trị của hậu thế vào truyền thống dân tộc.
Bình luận (0)