Trung Quốc ồ ạt quân sự hóa Biển Đông

Bắc Kinh đang thể hiện rõ mưu đồ từ chỗ trang bị vũ trang hạng nặng cho lực lượng tàu chấp pháp dân sự từ 5 năm trước thì nay chuyển sang thiết lập một lực lượng quân sự hùng hậu trên Biển Đông.

Đầu năm 2012, Học viện Nghiên cứu quốc phòng quốc gia Nhật Bản (NIDS) đưa ra báo cáo “China Security Report 2011” đánh giá tiềm lực an ninh của Trung Quốc. Báo cáo trên chỉ ra rằng Trung Quốc triển khai khoảng 1.470 tàu chấp pháp cho các lực lượng chấp pháp gồm cảnh sát biển, hải giám, ngư chính… Phần lớn các tàu này hoạt động ở Biển Đông.

Nguy hiểm hơn, trong số đó, một số tàu có độ choán nước gần đạt mức 4.000 tấn, gần bằng các loại tàu chiến cỡ lớn, và trang bị vũ khí hạng nặng. Điển hình như tàu Ngư chính 310 (2.580 tấn) được gắn súng máy hạng nặng và có thể mang theo 2 trực thăng Z-9A, vốn cùng chủng loại với Z-9B là trực thăng tấn công đa nhiệm, trang bị nhiều hỏa lực cực mạnh.

Rồi tàu Ngư chính 311 với độ choán nước 4.450 tấn cũng sở hữu khả năng tác chiến tương tự Ngư chính 310. Trong năm 2012, trên diễn đàn mạng Trung Quốc, xuất hiện không ít hình ảnh được cho là chụp lại những tàu ngư chính có trang bị súng cỡ nòng lớn, như các tàu: Ngư chính 310, 311, 44601, 44602, 9102...

Bắc Kinh đã ra sức điều động số tàu được vũ trang trên tham gia các hoạt động “dân sự” gây rối Biển Đông. Cụ thể, vào tháng 6.2011, tàu Ngư chính 311 cùng tàu Ngư chính 303 đã yểm trợ tàu cá để ngang nhiên phá cáp tàu thăm dò Viking 2 của Việt Nam đang hoạt động hợp pháp trong khu đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam. Đến tháng 7.2012, tàu Ngư chính 310 tham gia hộ tống 30 tàu cá Trung Quốc đi đánh bắt phi pháp ở khu vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Cùng lúc với việc triển khai lực lượng tàu dân sự có vũ trang, Bắc Kinh còn bắt đầu nhiều chuẩn bị để tổ chức lực lượng quân sự trên Biển Đông.

Các giàn phóng tên lửa HQ-9 của Trung Quốc -  Ảnh: IHS Jane’s

Tháng 7.2012, Tân Hoa xã dẫn nguồn tin từ Bộ Tư lệnh Quân khu Quảng Châu (Trung Quốc) khi đó cho hay Quân ủy Trung ương nước này đã cho phép thành lập bộ chỉ huy quân đồn trú ở cái gọi là “thành phố Tam Sa”, chịu trách nhiệm huy động các đơn vị quốc phòng, lực lượng dự bị và tiến hành các chiến dịch quân sự tại đây. Cơ quan chỉ huy này được đặt tại đảo Phú Lâm.

Từ tháng 9.2012 đến đầu năm 2013, truyền thông Trung Quốc liên tục đưa tin hạm đội Nam Hải tập trận, trung bình 2 lần mỗi tháng. Dù không tiết lộ nhiều thông tin tập trận nhưng ai cũng biết hạm đội Nam Hải hoạt động tại khu vực Biển Đông.

Cụ thể hơn, đầu tháng 10.2012, Hạm đội Nam Hải Trung Quốc tổ chức diễn tập trực chiến khẩn cấp tại khu vực vùng biển quần đảo Hoàng Sa thuộc VN. Bên cạnh đó, tháng 9.2012, báo chí Trung Quốc đưa tin nước này sẽ sử dụng máy bay không người lái tăng cường giám sát các vùng biển, trong đó có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Đặc biệt, đầu tháng 2.2013, Cổng thông tin điện tử chính phủ Trung Quốc xác nhận việc ngày 1.2.2013, đội tàu chiến Trung Quốc bắt đầu tiến vào Biển Đông để tập trận quần đảo Trường Sa.

Đội tàu chiến này thuộc hạm đội Bắc Hải, gồm 3 chiếc: tàu khu trục Thanh Đảo (thuộc lớp 052), tàu hộ tống Yên Đài (thuộc lớp 054A), tàu hộ tống Diêm Thành (thuộc lớp 054A). Việc Trung Quốc tập trận trên Thái Bình Dương không hề mới. Tuy nhiên, hạm đội Bắc Hải vốn hoạt động khu vực phía bắc, giáp giới trên biển với bán đảo Triều Tiên, lại chuyển sang tập trận tại Biển Đông, nơi hạm đội Nam Hải đảm trách.

Bên cạnh đó, tàu khu trục Thanh Đảo và tàu hộ tống Yên Đài là 2 trong số ít các chiến hạm Trung Quốc có kinh nghiệm hoạt động xa bờ. Chính vì thế, diễn biến khi ấy được xem như Bắc Kinh đang tập điều động các lực lượng viễn chinh đến tác chiến ở những vùng biển, mà cụ thể ở đây là quần đảo Trường Sa thuộc Việt Nam.

Suốt từ năm 2013 đến nay, các cơ quan quốc tế liên tục trưng ra nhiều bằng chứng cho thấy Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ mục đích quân sự, song song cùng việc triển khai rầm rộ nhiều hoạt động quân sự trên các cấu trúc mà Bắc Kinh chiếm đóng phi pháp ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Sau khi xây dựng thêm nhiều đường băng trên đảo Phú Lâm, Bắc Kinh đã tổ chức cho chiến đấu cơ J-11 diễn tập tại đây từ năm ngoái. Đến ngày 24.2 vừa qua, Đài Fox dẫn lời hai quan chức Mỹ tiết lộ chiến đấu cơ J-11 và oanh tạc cơ JH-7 của Trung Quốc đã được triển khai tại đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Trước đó, ngày 17.2, truyền thông quốc tế dẫn thông tin từ chính quyền Đài Loan cùng nhiều quan chức chính quyền Mỹ tiết lộ từ đầu tháng 2, Bắc Kinh đã triển khai hệ thống tên lửa đối không HQ-9 trên đảo Phú Lâm. Bên cạnh đó, ngày 23.2, Chương trình Sáng kiến Minh bạch hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ) công bố nhiều hình ảnh mới chụp từ vệ tinh về những công trình phi pháp của Trung Quốc tại 4 bãi đá trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.

Trước các hoạt động quân sự của Trung Quốc, đại diện giới chức lẫn giới chuyên gia quốc tế đang rất quan ngại cho an toàn và hòa bình trên Biển Đông. Đặc biệt là thực tế Bắc Kinh gần như đã đủ hạ tầng để tuyên bố Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) trên Biển Đông. Nguy cơ này đã được một số chuyên gia quốc tế đặt ra khi trả lời phỏng vấn Thanh Niên vào tối 25.2.

Ông Richard Javad Heydaria, Giáo sư khoa học chính trị - chuyên gia về Biển Đông tại Đại học La Salle (Philippines), nhận xét: “Đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc triển khai tên lửa đối không, chiến đấu cơ đến các cấu trúc tại quần đảo Hoàng Sa. Bắc Kinh từng làm những điều tương tự trước đây. Tuy nhiên, nhịp độ và trình tự các diễn biến mới nhất lại rất đáng nói. Bằng cách thiết lập radar tối tân tại Trường Sa, nơi Trung Quốc cũng đã có một số đường băng dài, có thể xem như hoàn thiện bộ khung để thiết lập ADIZ”. Tiến sĩ Koh Swee Lean Collin, thuộc Trường nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam (Singapore), cũng đánh giá: “Quân đội Trung Quốc đang chứng tỏ khả năng triển khai ADIZ bất cứ khi nào họ muốn”.

Ông Gregory Poling, Giám đốc Chương trình Sáng kiến Minh bạch hàng hải châu Á - Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ), đánh giá: “Có vẻ như cuối cùng Bắc Kinh có ý định tuyên bố ADIZ. Quan chức nước này nhiều lần nói rằng Bắc Kinh duy trì quyền làm như vậy. Tôi từng nghĩ rằng Trung Quốc sẽ không tuyên bố ADIZ bởi họ chưa đủ khả năng làm điều đó vào thời điểm này. Thế nhưng điều đó sẽ thay đổi khi Bắc Kinh triển khai đường băng, radar, hạ tầng hỗ trợ trên các cấu trúc tại Biển Đông sẽ sớm hoàn thiện”.

Thực tế, HQ-9 là một hệ thống tên lửa đối không có tầm hoạt động đến 200 km, nên có thể đe dọa máy bay và tên lửa ở khoảng cách từ xa. Bên cạnh đó, các chiến đấu cơ J-11 có tầm bay đến 3.500 km nên khi mang theo vũ khí có thể đạt bán kính chiến đấu khoảng 1.600 km. Khi đồn trú trên đảo Phú Lâm, các chiến đấu cơ J-11 có thể hoạt động dễ dàng ở vùng trời kéo dài từ vịnh Bắc bộ đến khu vực vượt khỏi quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Mỹ cân nhắc gửi thêm tàu chiến đến Biển Đông Trong buổi điều trần trước Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ vào ngày 24.2 (giờ Mỹ), người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, Đô đốc Harry Harris nêu bật quan ngại về động thái tăng cường lực lượng vũ trang của Trung Quốc nhằm đạt được vị thế thống trị tại Biển Đông. Tư lệnh Mỹ tuyên bố Lầu Năm Góc chắc chắn sẽ gia tăng các chiến dịch vì mục đích duy trì hoạt động tự do hàng hải tại vùng biển này. “Chúng ta sẽ triển khai các chiến dịch theo tần suất thường xuyên hơn, và chúng ta sẽ làm điều đó với quy mô phức tạp hơn trong tương lai... Chúng ta sẽ bay, đi tàu và hoạt động tại bất cứ nơi nào luật quốc tế cho phép”, theo Reuters dẫn lời Đô đốc Harris. Khi được hỏi cần phải làm gì để ngăn chặn tình trạng quân sự hóa Biển Đông, Đô đốc Harris cho rằng Mỹ có thể triển khai thêm nhiều nguồn lực hải quân đến đây, dù thừa nhận có những trở ngại đáng kể về mặt “tài chính, ngoại giao và chính trị” nếu muốn điều động thêm một nhóm tác chiến tàu sân bay đến khu vực. “Chúng ta có thể cân nhắc triển khai thêm một tàu ngầm (tấn công) đến Biển Đông, thêm nhiều khu trục hạm đến đó... có nhiều điều có thể thực hiện được, chỉ kém mức đưa cả nhóm tác chiến tàu sân bay hoàn chỉnh đến tây Thái Bình Dương”, ông nhấn mạnh. Cùng ngày, trong cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Washington, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Susan Rice cho hay Biển Đông là nội dung được hai bên trao đổi thẳng thắn. Bà Rice nhấn mạnh Mỹ đặc biệt ủng hộ hoạt động hàng hải tự do trong khu vực và thúc giục Trung Quốc hãy lắng nghe quan ngại của các bên tại Biển Đông, theo AFP. Thụy Miên

Mối đe dọa mới Trả lời Thanh Niên vào tối 25.2, một số chuyên gia quốc tế cho rằng dù chẳng phải Bắc Kinh lần đầu triển khai chiến đấu cơ đến đảo Phú Lâm nhưng những diễn biến mới đây lại chỉ dấu nhiều thách thức mới.  Bà Bonnie S. Glaser Bà Bonnie S. Glaser, chuyên gia về Trung Quốc thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS): Bắc Kinh từng triển khai chiến đấu cơ ở đảo Phú Lâm. Tuy nhiên, những tháng gần đây, họ xây dựng nhiều hạ tầng để đồn trú máy bay lâu dài. Điều này đặt ra thách thức mới cho khu vực bởi Bắc Kinh đã tăng cường khả năng lẫn tốc độ triển khai quân sự.  Ông Gregory Poling   Ông Gregory Poling: Trung Quốc chẳng phải lần đầu triển khai chiến đấu cơ đến đảo Phú Lâm. Thế nhưng, với các diễn biến gần đây thì liệu họ có đồn trú lâu dài chiến đấu cơ tại đảo Phú Lâm. Nếu họ làm điều này sẽ đánh dấu một bước thay đổi lớn về lực lượng quân sự của Bắc Kinh tại Biển Đông. Gần đây, họ đã có nhiều động thái để kiểm soát các vùng biển, vùng trời trong khu vực đường 9 đoạn mà họ tuyên bố chủ quyền. Tiến sĩ Koh Swee Lean Collin Tiến sĩ Koh Swee Lean Collin: Chúng ta phải nhìn nhận những động thái như vậy dễ tạo ra ngọn lửa làm tình hình căng thẳng hơn nữa, gây gia tăng nguy cơ đụng độ dù vô tình hay cố ý.

Đe dọa hòa bình khu vực Trong cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao diễn ra vào ngày 25.2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình đã trả lời câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Việt Nam trước thông tin Trung Quốc điều máy bay chiến đấu ra đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa và đặt hệ thống radar ở một số cấu trúc thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Cụ thể, ông Lê Hải Bình nhấn mạnh: Bất chấp sự phản đối và quan ngại của Việt Nam cũng như của cộng đồng quốc tế, Trung Quốc vẫn tiếp tục có các hành động không chỉ xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, thúc đẩy quân sự hóa ở Biển Đông mà còn đe dọa hòa bình, ổn định ở khu vực và an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Việt Nam kiên quyết phản đối những hành động xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam. Tại họp báo, trả lời câu hỏi liên quan đến việc truyền thông Mỹ đưa tin nước này có thể sẽ triển khai hệ thống pháo di động tới Biển Đông, người phát ngôn Lê Hải Bình nêu rõ: “Chúng tôi mong muốn các bên có hành động trách nhiệm, mang tính xây dựng trong việc duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông”. Bên cạnh đó, trả lời phóng viên về quan điểm của Việt Nam nếu được đề nghị tham gia cùng tuần tra tại Biển Đông cùng với Mỹ và các nước đồng minh của Mỹ, ông Lê Hải Bình cho biết: “Chúng tôi đã, đang và sẽ tiến hành các hoạt động bình thường của mình tại các khu vực này phù hợp với luật pháp Việt Nam và luật pháp quốc tế. Việt Nam tôn trọng quyền đi lại vô hại trong lãnh hải được thực hiện phù hợp với các quy định có liên quan của luật pháp quốc tế”. TTXVN