Tuổi trẻ VN nhớ lời Di chúc theo chân Bác: Một tấm gương lao động ngôn từ

Trong câu này, khi sửa, Bác bổ sung động ngữ “phục vụ Tổ quốc” tạo nên một liên hợp song song 3 vế vừa có đối vừa có điệp: phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc. Sự bổ sung này cần thiết và có giá trị.

Từ Tổ quốc viết hoa rất đáng chú ý. Bên cạnh các từ nhân dân, cách mạng, giai cấp không viết hoa, Bác luôn viết hoa từ Tổ quốc. Thống kê cho thấy bản năm 1965 có 3 từ Tổ quốc, bản năm 1968 lần 1 có 2 từ, bản năm 1968 lần 2 và bản năm 1969 mỗi bản có 1 từ. Tất cả từ Tổ quốc Bác đều viết hoa vừa mang ý nghĩa đề cao Tổ quốc trên hết vừa mang nét nghĩa cá thể Tổ quốc ta.

Là một nhà văn hóa kiệt xuất, bằng hoạt động thực tiễn nói và viết phong phú và đa dạng của mình, Hồ Chí Minh truyền lại cho chúng ta nhiều kinh nghiệm quý giá. Người khuyên bảo khi viết, phải hết sức chú ý mình viết để làm gì, viết cái gì, và viết cho ai, từ đó mà cân nhắc, lựa chọn cách viết như thế nào cho thích hợp. Đây là những bài học sâu sắc, mang tính kinh điển đối với những người cầm bút. Chẳng những thế, Hồ Chí Minh còn để lại cho chúng ta những áng văn mẫu mực, những kiệt tác bất hủ đậm đà bản sắc dân tộc và tình yêu tiếng Việt, tiêu biểu là Tuyên ngôn độc lập, một “thiên cổ hùng văn”. Di chúc cũng là một áng văn như thế.

Đọc Di chúc trong những bản thảo viết tay, dừng lại và chăm chú vào những chữ, những đoạn, những dòng đảo lên chuyển xuống, xóa đi chữa lại, lược bớt thêm vào, chúng ta nhận biết quá trình Hồ Chí Minh tạo lập và hoàn thiện một văn bản. Đó là một quá trình lao động ngôn từ đầy cẩn trọng, công phu và trách nhiệm. Một bài học lớn. Một tấm gương sáng.

Khi toàn bộ ảnh chụp bút tích Di chúc của Bác Hồ được công bố, nhờ vào các ký tự được đánh máy hoặc viết tay, màu mực xanh và đỏ, cùng các ký hiệu thể hiện thao tác trên văn bản như xóa, bổ sung, chèn vào, đảo vị, chọn lại…, chúng ta có thể tái hiện lại quá trình thực hiện việc sửa chữa Di chúc của Người từ 1965 đến 1969. Trong nỗ lực tìm hiểu các trường hợp sửa chữa đó, thực chất là đi tìm kiếm lời giải đáp: “Vì sao Bác Hồ sửa chữa ngôn từ như thế?”, chúng ta xúc động và khâm phục vì có một cơ hội đặc biệt với bằng chứng xác đáng về tấm gương lao động ngôn từ của Người: không chỉ là công phu chữ nghĩa, mà còn là một bậc thầy điêu luyện tiếng Việt!

Có thể nói, Di chúc của Bác Hồ chính là một giáo trình hết sức độc đáo, qua từng con chữ cụ thể đã dạy cho chúng ta những bài học sinh động, sâu sắc về sự cẩn trọng, về sự tinh tế, về thông điệp ẩn sau ngôn từ và cả lời dặn về ý thức rèn luyện ngôn từ cùng với một tình yêu sâu đậm dành cho tiếng Việt của chúng ta!

Vì vậy, rèn luyện cách nói, cách viết của mỗi người cũng chính là noi gương Bác, là góp phần làm cho tiếng Việt ngày càng trong sáng, ngày càng được quý trọng, ngày càng được phổ biến rộng khắp như lòng mong muốn của Bác Hồ!