Vì sao chưa xây dựng được bảng lương mới?

Chiều 25.6, thảo luận tại tổ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định phương án thực hiện cải cách tiền lương như đã trình với Quốc hội là tốt nhất trong phạm vi có thể.

GIA HÂN

Nhiều khó khăn, bất cập

Bà Trà nói, cải cách tiền lương là vấn đề lớn, rất hệ trọng, liên quan trực tiếp đến kinh tế vĩ mô, tác động đến tăng trưởng kinh tế và hàng chục triệu cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang cũng như người có công.

Cải cách tiền lương còn tác động đến khoảng 50 triệu người thực hiện chính sách xã hội gắn với mức lương cơ sở, gần 15.000 lao động trong các doanh nghiệp, cả nhà nước và tư nhân.

Để triển khai Nghị quyết 27 về cải cách tiền lương, Chính phủ đã chuẩn bị một cách kỹ lưỡng, thận trọng, chắc chắn, bài bản, khoa học, đánh giá tác động nhiều chiều, cả tích cực và tiêu cực.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện có nhiều khó khăn, bất cập. Khó khăn lớn nhất đến ngay từ vấn đề cơ bản nhất, đó là thiết kế các bảng lương cũng như cơ cấu, sắp xếp lại 9 nhóm phụ cấp.

Nếu thiết kế bảng lương theo nguyên tắc tại Nghị quyết 27, tương quan giữa các đối tượng sẽ không đảm bảo công bằng, hợp lý. Có đối tượng thì được tăng trên 30%, có đối tượng tăng 5 - 7%, thậm chí có đối tượng thấp hơn so với lương hiện hưởng.

Cơ cấu tiền lương hiện nay là 40 - 60, tức 40% trợ cấp, 60% lương cơ bản. Còn theo thiết kế mới khi sắp xếp lại 9 nhóm phụ cấp, tỷ lệ là 30 - 70. Như vậy, những đối tượng mà chính muốn quan tâm (ví dụ giáo viên, nhân viên y tế..) thì lại gặp khó. Bởi trong lương hiện hưởng của họ, phụ cấp chiếm rất cao (thâm niên, đứng lớp, vùng đặc biệt khó khăn…). Trong khi đó, theo cải cách thì phải sắp xếp lại, không còn phụ cấp thâm niên nữa, phụ cấp đứng lớp cũng phải điều chỉnh, vì tổng thể chỉ còn 30%.

Một khó khăn nữa theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, đó là đến từ xây dựng vị trí việc làm, dù triển khai từ 2012 nhưng vẫn còn nhiều bất cập. Vừa qua, cả hệ thống chính trị "nước rút" để phê duyệt xong đề án vị trí việc làm, nhưng nhìn chung chưa đảm bảo chất lượng. Bộ Chính trị cũng chưa ban hành danh mục vị trí việc làm trong hệ thống chính trị, dẫn đến khó khăn khi xây dựng vị trí việc làm gắn với mô tả, khung năng lực.

Rồi khi thực hiện cải cách tiền lương, việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giảm biên chế cũng phải hết sức coi trọng. Chúng ta đã rất nỗ lực nhưng chưa được như kỳ vọng.

Từ thực tiễn đã nêu, Chính phủ đi đến phương án như đã trình Quốc hội. Đó là thực hiện cải cách tiền lương theo lộ trình, hợp lý, từng bước, chắn chắn, khả thi, hiệu quả; rõ đến đâu làm đến đó, cái gì chưa rõ tiếp tục nghiên cứu, không nóng vội, không cầu toàn, không gây xáo trộn.

GIA HÂN

Đã tích lũy được 680.000 tỉ đồng

Tiếp tục thông tin, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho hay, theo phương án ban đầu (tăng 23% lương cơ sở), tổng kinh phí dành cho cải cách tiền lương trong 3 năm là khoảng 786.000 tỉ; nhưng khi điều chỉnh tăng lương cơ sở 30%, 10% tiền thưởng và các chính sách có liên quan thì tổng mức tăng lên hơn 913.000 tỉ đồng. Tức là tăng thêm 127.000 tỉ đồng so với phương án báo cáo Quốc hội trước đó.

Về nguồn tiền để thực hiện cải cách tiền lương, bà Trà khẳng định Chính phủ đảm bảo được. Đến nay, Chính phủ tích lũy được 680.000 tỉ đồng. Trong 2 năm 2025 - 2026, với những tín hiệu tích cực từ nền kinh tế và các giải pháp tăng thu, dự kiến sẽ đảm bảo được nguồn tiền để thực hiện tổng thể các chương trình.

Trước lo ngại tăng lương nhưng giá cả cũng tăng theo, bà Trà dẫn thực tiễn năm 2023 khi tăng lương cơ bản 20,8%, chỉ số CPI tăng không đáng kể, không vượt quá ngưỡng mà Quốc hội đề ra.

Vì thế, Chính phủ đã lên các kịch bản chi tiết, ban hành Nghị quyết số 93 để vừa thúc đẩy kinh tế, vừa kiềm chế lạm phát, đảm bảo kinh tế vĩ mô. Chính phủ cũng giao cho Bộ Tài chính xây dựng kịch bản chủ động từ sớm, cố gắng kiềm chế lạm phát.

Cũng theo bà Trà, cần phải tính toán nguồn tiền để phục vụ cải cách tiền lương giai đoạn sau năm 2026, khi đã dùng hết nguồn tích lũy từ 2019 đến nay. Bà cho rằng cần có giải pháp cụ thể, quyết liệt, tiết kiệm chi, tăng thu; đồng thời tiếp tục báo cáo cấp có thẩm quyền để sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 27 cho phù hợp.