Vị thế của ông Trump lung lay ở đảng Cộng hòa?

Phát ngôn táo bạo

Theo AFP, trong bài đăng trên Truth Social ngày 3.12, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi “đình chỉ” một số điều khoản trong hiến pháp Mỹ.

“Một vụ gian lận lớn với dạng thức và mức độ này cho phép đình chỉ tất cả các luật lệ, quy định và điều khoản, ngay cả những điều được ghi trong hiến pháp... Những “nhà lập quốc” vĩ đại của chúng ta không muốn và sẽ không dung thứ cho các cuộc bầu cử giả dối và gian lận!”, ông Trump nói về cuộc bầu cử năm 2020 trên mạng xã hội chính mình lập ra.

Phát biểu trên đã gây chấn động mạnh vì hiến pháp vốn là nền tảng của toàn bộ hệ thống chính trị Mỹ. Một số người cho rằng lời kêu gọi của ông Trump là tuyên bố phản dân chủ cực đoan nhất mà cựu tổng thống từng đưa ra.

Ngày 15.11, ông Trump thông báo sẽ tái tranh cử tổng thống năm 2024

Reuters

Đảng Dân chủ đã đồng loạt lên án phát biểu của cựu tổng thống. Nhà Trắng nói việc tấn công hiến pháp và tất cả những gì nó đại diện là lời nguyền rủa đối với đất nước và nên bị chỉ trích. Lãnh đạo đa số tại Thượng viện Chuck Schumer cho rằng ông Trump mất kiểm soát và là mối nguy cho nền dân chủ. Các hạ nghị sĩ Dân chủ Ted Lieu (bang California) và Don Beyer (bang Virginia) chỉ trích phát ngôn của ông Trump “chống Mỹ” và kêu gọi đảng Cộng hòa khai trừ cựu tổng thống.

Không chỉ có phe Dân chủ, bài đăng mới nhất của ông Trump cũng khiến một số đảng viên Cộng hòa phải lên tiếng. Trong đó, hạ nghị sĩ Adam Kinzinger (bang Illinois) nói tuyên bố của cựu tổng thống thật “điên rồ”. Còn hạ nghị sĩ Mike Turner (bang Ohio), đảng viên Cộng hòa hàng đầu tại Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói ông không đồng ý và “cực lực” lên án phát ngôn của ông Trump. Hạ nghị sĩ Liz Cheney (bang Wyoming) thì gọi ông Trump là kẻ thù của hiến pháp. Ngay cả ông John Bolton, cố vấn an ninh quốc gia cho ông Trump trước khi hai bên bất hòa, cũng kêu gọi phản đối chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của cựu tổng thống.

Những ứng viên có thể thay thế ông Trump

Tuy nhiên, theo tờ The Washington Post, các lãnh đạo cao nhất của đảng Cộng hòa như lãnh đạo thiểu số Hạ viện Kevin McCarthy và lãnh đạo thiểu số Thượng viện Mitch McConnell đều không lên tiếng trước các tuyên bố của cựu tổng thống cho đến ngày 4.12. Dù vậy, bài đăng của ông Trump có thể khiến vị thế của ông trong đảng Cộng hòa thêm lung lay, sau một loạt bê bối gần đây.

AFP đưa tin ông Trump ngày 22.11 ăn tối cùng nhà bình luận chính trị Nick Fuentes và ca sĩ nhạc rap Kanye West, những người có tiếng chống Do Thái, tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago (bang Florida). Cựu Phó tổng thống Mike Pence và một số đảng viên Cộng hòa khác đã lên tiếng chỉ trích việc ông Trump ăn tối cùng 2 nhân vật trên.

Kết quả bầu cử giữa kỳ đáng thất vọng với đảng Cộng hòa hồi đầu tháng 11 cho thấy tầm ảnh hưởng của ông Trump có vẻ đã không còn như trước. Tình hình này khiến đảng Cộng hòa bắt đầu tìm kiếm những gương mặt mới có thể thay thế cựu tổng thống.

Theo tờ The Hill, Thống đốc Ron DeSantis (44 tuổi) của bang Florida đang là ngôi sao sáng của đảng Cộng hòa khi giành chiến thắng áp đảo trước đối thủ Dân chủ Charlie Crist trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Hiện ông DeSantis vẫn chưa thông báo sẽ ra tranh cử để tránh đối đầu trực tiếp với ông Trump nhưng cựu tổng thống đã đe dọa tiết lộ những chi tiết không mấy hay ho về thống đốc Florida nếu điều này xảy ra.

Cựu Đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley, người được một số đảng viên Cộng hòa ca ngợi vì có lý lịch ấn tượng, cũng ẩn ý về việc sẽ ra tranh cử tổng thống vào năm 2024. Tuy nhiên, bà Haley năm 2021 nói sẽ không làm vậy nếu ông Trump ra tranh cử.

Hạ nghị sĩ Liz Cheney, cựu Thống đốc Chris Christie của New Jersey, Thượng nghị sĩ Ted Cruz của Texas, Thống đốc Larry Hogan của Maryland, Thống đốc Asa Hutchinson của Arkansas, cả cựu Phó tổng thống Mike Pence và cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo cũng có thể là những ứng viên tiềm năng trong cuộc đua tổng thống 2024. Tuy nhiên, chưa chính trị gia nào trong số này chính thức thông báo tranh cử.