World Cup nữ và những bước tiến nhảy vọt

Ellen Wille - "mẹ của World Cup nữ"

Mãi đến kỳ World Cup (nam) lần thứ 12 (năm 1982), và là 52 năm sau khi World Cup ra đời, VCK giải đấu này mới được mở rộng lên 24 đội. Thêm 16 năm nữa, tức 68 năm sau khi ra đời, World Cup nam mới có một VCK gồm 32 đội. Bây giờ, World Cup nữ đã có 32 đội dự VCK, ở thời điểm 32 năm sau khi FIFA tổ chức giải lần đầu tiên.

Vào năm 1970, một tổ chức độc lập có tên là Fédération Internationale Européenne de Football Féminine (FIEFF, tạm dịch là Liên đoàn bóng đá nữ châu Âu) tổ chức một giải đấu quốc tế gồm 8 đội tuyển nữ đến từ 7 nước (Đức có 2 đội). Giải diễn ra tại Ý, cũng là nơi đặt trụ sở của FIEFF. Sau này, giới nghiên cứu lịch sử bóng đá nữ thống nhất gọi đấy là giải World Cup nữ không chính thức đầu tiên. Đan Mạch vô địch sau khi thắng Ý trong trận chung kết. Giải được tổ chức lần nữa vào năm 1971 tại Mexico, rồi… thôi. FIEFF giải tán vào năm 1972.

AFP

Năm 1986, một nhà thể thao người Na Uy tên là Ellen Wille gây tiếng vang với bài phát biểu tại phiên họp đại hội đồng lần thứ 45 của FIFA, trước VCK World Cup tại Mexico. Đó là người phụ nữ đầu tiên được FIFA mời phát biểu ở một kỳ họp đại hội đồng. Đến tận bây giờ người ta vẫn xem Ellen Wille là "mẹ của World Cup nữ". Thật bất ngờ khi bài phát biểu của Ellen Wille được cử tọa nhiệt liệt tán đồng, kể cả những vị ban đầu chỉ cười khẩy khi lướt qua chương trình nghị sự và biết rằng một phụ nữ sẽ nói về bóng đá - "trò chơi vĩ đại của nam giới".

Cảm nhận chung sau bài phát biểu lịch sử của Wille: FIFA không những phải quan tâm, mà còn phải tìm cách phát triển bóng đá nữ. Một giải đấu gồm 12 đội được gấp rút tổ chức tại Trung Quốc vào năm 1988 (xin nhắc lại: chỉ 2 năm sau khi Ellen Wille phát biểu về bóng đá nữ trước các quan chức FIFA), như một bước thử nghiệm. Na Uy thắng Mỹ trong trận chung kết, nhưng đấy thật sự là chiến thắng chung cho tất cả những ai liên quan. Cuộc thử nghiệm thành công ấy tức khắc dẫn đến kỳ World Cup nữ đầu tiên trong lịch sử, VCK cũng được tổ chức tại Trung Quốc, vào năm 1991. Mọi sự ngờ vực ban đầu tan biến hoàn toàn sau trận chung kết World Cup nữ đầu tiên (Mỹ thắng Na Uy 2-1). Từ đó đến nay, VCK World Cup nữ được FIFA tổ chức đều đặn với chu kỳ 4 năm/lần.

Tiền thưởng tăng gấp 10 lần trong vòng 8 năm

World Cup nữ được hình thành và phát triển nhanh đến nỗi chính các quan chức FIFA cũng theo không kịp đà tiến trên thực tế của bóng đá nữ. Chẳng hạn, trận đấu chỉ diễn ra trong 80 phút ở 2 kỳ World Cup nữ đầu tiên. Thủ quân đội nữ Mỹ April Heinrichs than phiền: "Có vẻ như FIFA còn chưa tin rằng chúng tôi đủ sức đá bóng trong 90 phút". Sau kỳ World Cup nữ lần thứ 2, các trận bóng đá nữ mới thật sự đi vào khuôn khổ, đúng luật bóng đá về mọi chi tiết. World Cup nữ 1991 có 12 đội dự VCK. Đến năm 1999 thì VCK có 16 đội; năm 2011 có 24 đội; và từ năm 2023 là 32 đội.

Tiền thưởng bắt đầu xuất hiện vào năm 2007. Tổng quỹ tiền thưởng cho VCK World Cup nữ 2023 mà FIFA vừa công bố là khoảng 150 triệu USD, cao gấp 3 lần so với World Cup nữ 2019 và gấp 10 lần so với World Cup nữ 2015. Con số vừa nêu bằng khoảng 1/3 so với quỹ tiền thưởng của World Cup nam 2022. Như thế đã là tốt rồi, nhưng Hội bóng đá nhà nghề FIFPro cho biết họ sẽ tiếp tục đấu tranh để FIFA chi tiền thưởng cho World Cup nữ ngang với World Cup nam, ngay từ kỳ World Cup nữ 2027 (vấn đề tiền thưởng tại World Cup nữ 2023 được cho là đã chịu ảnh hưởng từ áp lực của FIFPro).

Ngoài chuyện tiền thưởng, FIFA cũng đã cải thiện đáng kể các điều kiện liên quan khi tổ chức World Cup nữ. Ngày xưa, các đội phải đi chung máy bay đến VCK, nếu tiện đường. Cầu thủ phải ở khách sạn hạng bình dân (nhưng nhiều người lại thích điều này, vì họ có thể gặp và giao lưu với các ngôi sao bóng đá nữ một cách thoải mái ở chốn công cộng). Bây giờ thì mỗi đội dự VCK World Cup nữ đều đã có hẳn đại bản doanh, dù không nổi đình nổi đám như các đội Anh, Brazil ở mỗi kỳ World Cup nam. VCK World Cup nữ 2023 tại New Zealand và Úc đã bán được hơn 1 triệu vé (còn tăng nữa) và chính thức trở thành sự kiện thu hút nhiều khán giả nhất trong lịch sử thể thao nữ thế giới.