Xuất khẩu thắng lớn, doanh nghiệp thưởng tết thế nào?

Dệt may, da giày thưởng cao hơn

Dù xuất khẩu tăng khá mạnh so với năm 2023, do chi phí đầu vào cao nên với các ngành chủ lực như dệt may, da giày, gỗ... thưởng tết có nhích lên nhưng không quá cao. Đơn cử như ngành dệt may, Hiệp hội Dệt may VN (Vitas) đã công bố kim ngạch xuất khẩu toàn ngành cả năm 2024 ước đạt 44 tỉ USD như dự kiến, tăng 11,26% so với năm 2023; kim ngạch nhập khẩu ước đạt 25 tỉ USD, tăng 14,79%. Như vậy, toàn ngành xuất siêu 19 tỉ USD, tăng 6,93% so với năm 2023. Kết quả này, theo Vitas, nhờ các doanh nghiệp (DN) đã tận dụng tốt chuyển dịch đơn hàng xuất khẩu từ một số quốc gia, điển hình như Trung Quốc, Bangladesh…

Ảnh: ĐÀO NGỌC THẠCH

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP may Sài Gòn 3 - Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP.HCM, cho hay năm nay không có đơn vị thành viên nào thua lỗ như năm vừa qua khi đơn hàng phục hồi tốt trong nửa năm sau. Tuy nhiên, có một số DN lợi nhuận cũng không quá cao do chi phí thời gian qua lên mạnh. Do đó, hầu hết các DN sẽ thưởng Tết Nguyên đán 2025 nhích hơn năm trước nhưng không quá cao. Riêng đối với Công ty may Sài Gòn 3, dù chưa có kế hoạch cụ thể nhưng cũng đảm bảo thưởng từ 1 tháng thu nhập trở lên. 

"Trong những tháng cuối năm, đơn hàng xuất khẩu tốt hơn, năng suất tốt hơn nên tiền lương bình quân của công nhân, người lao động cũng cao hơn trong nửa đầu năm. Ví dụ lương bình quân/người có tháng lên đến 16 - 17 triệu đồng, cao hơn mức 12 - 13 triệu đồng của các tháng đầu năm. Do vậy, dù hệ số thưởng giữ ổn định là 1 tháng lương trở lên thì đa số công nhân cũng nhận được tiền cao hơn năm vừa qua", ông Hồng giải thích và nói thêm, hầu hết DN ngành may năm nay đều đảm bảo có thưởng cho người lao động. Có công ty không tăng tiền thưởng nhưng chi thêm cho những chính sách khen cá nhân, hỗ trợ công nhân có hoàn cảnh khó khăn…

Tương tự, da giày sau 11 tháng kim ngạch xuất khẩu đạt gần 20,8 tỉ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm trước. Ước tính từ Hiệp hội Da giày - túi xách VN cho thấy xuất khẩu toàn ngành trong năm 2024 đạt từ 26 - 27 tỉ USD, tăng 12% so với năm 2023. Đặt vấn đề thưởng tết với lãnh đạo một DN giày có hơn chục ngàn công nhân tại Đồng Nai, vị này nói chưa thể công bố chi tiết kế hoạch. 

Tuy nhiên, do đơn hàng cao hơn, hoạt động sản xuất ổn định hơn nên mức thưởng nhìn chung sẽ tăng khoảng 10% so với năm trước. Với công nhân làm đủ 1 năm sẽ thưởng 1 tháng lương, người làm đủ 3 năm là 1,2 tháng lương… Tại công ty này, người có thâm niên cao nhất sẽ được thưởng khoảng 2,2 tháng lương, ước tính tương đương 25 triệu đồng. "Mặc dù doanh thu của công ty cũng chưa về lại mức tăng trưởng trước đại dịch Covid-19 nhưng thu nhập của người lao động hằng năm đều tăng hơn. Nhờ vậy thưởng tết tính theo tháng lương cũng cao hơn trước đây", vị này nói.

Thưởng tết để giữ chân lao động

Xuất khẩu gỗ đã có một năm thành công khi chỉ sau 11 tháng đã đạt 14,7 tỉ USD, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm trước, tự tin về đích kế hoạch trên 15 tỉ USD đã đề ra đầu năm. Dù vậy, theo ông Trần Quốc Mạnh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP phát triển sản xuất thương mại Sài Gòn (Sadaco), kết quả này chưa bằng với mức cao trước đại dịch Covid-19. Hơn nữa, yêu cầu của khách hàng ngày càng khắt khe về chất lượng nhưng giá thì yêu cầu thấp hơn vì người dùng ở nhiều nước thắt chặt chi tiêu trong khi chi phí đầu vào của DN lại gia tăng. Vì vậy, tăng trưởng của công ty dù vẫn đạt 2 con số nhưng chưa như kỳ vọng. 

"Tết này Sadaco vẫn duy trì mức thưởng lương tối thiểu 1 tháng như năm trước và cũng có thể sẽ cao hơn một tí. Sang năm 2025, tăng trưởng của công ty sẽ cao hơn và khi đó sẽ có thưởng tốt hơn", ông Mạnh kỳ vọng.

Ảnh: NGỌC THẮNG

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP thực phẩm Sao Ta, cũng ước tính cả năm nay, doanh số công ty sẽ tăng hơn 20% so với năm vừa qua. Thế nhưng, trong năm, tôm nguyên liệu có giá cao đột biến ngoài dự báo nên lợi nhuận chỉ bằng năm 2023 (không đạt kế hoạch tăng trưởng đề ra). Do vậy, công ty vẫn duy trì mức thưởng tết 1 tháng lương như năm trước.

Giám đốc một công ty giày tại TP.HCM phân trần dù đơn hàng không bị ngắt quãng như năm trước nhưng đơn giá gia công thấp, thậm chí DN phải giảm giá để cạnh tranh với nhiều nước nhằm nhận đơn hàng, tạo công việc cho người lao động. Vì thế, doanh thu vẫn tăng nhưng cũng chỉ thu đủ bù chi. Dù vậy, với truyền thống của công ty cũng như văn hóa người Việt từ trước đến nay thì không lỗ là công ty vẫn có lương tháng 13 cho công nhân. 

Ông nhấn mạnh: "Hầu hết công nhân ở xa lên thành phố làm việc cả năm, chờ đến tết mới về quê thăm ông bà cha mẹ. Mình phải cố gắng có thưởng thêm tháng lương 13 và cho nhận trước Tết âm lịch để mọi người vui vẻ. Đồng thời công ty cũng xem xét lên kế hoạch cho nghỉ tết 10 ngày như thường lệ. Việc thưởng tết cũng như các chính sách phúc lợi, đảm bảo việc làm, thu nhập được duy trì suốt năm để ổn định và giữ chân lao động". Ông cũng kỳ vọng đơn hàng năm sau sẽ gia tăng và kèm theo đơn giá sẽ nhích lên để lợi nhuận của DN lẫn thu nhập của người công nhân cũng cải thiện hơn.

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Ngô Trí Long nhận định nhìn chung xu hướng DN có kết quả kinh doanh cao hơn năm trước là phổ biến. Tuy nhiên hiệu quả hoạt động thể hiện qua lợi nhuận của mỗi DN sẽ khác nhau. Theo ông, người ta thường có câu "Trăm đồng tiền công không bằng đồng tiền thưởng". Tiền thưởng là một trong những chính sách tạo động lực cho người lao động làm việc, gắn bó với công ty. Không chỉ là lợi ích về kinh tế mà tiền thưởng còn có ý nghĩa đánh giá về đóng góp, công sức làm việc của nhiều người trong năm. Hơn nữa, đối với lực lượng công nhân thì khoản tiền thưởng tết rất quan trọng vì họ sẽ có thêm nguồn để chi tiêu cho hoạt động sum họp, đón Tết âm lịch vui vẻ hạnh phúc. Vì vậy ông cho rằng các DN nếu không thua lỗ thì nên cố gắng chi thưởng cho người lao động vào dịp Tết âm lịch.