2025 là năm bản lề với ngành trí tuệ nhân tạo (AI) khi công nghệ này trở thành động lực kinh tế, hỗ trợ thị trường chứng khoán, thậm chí là nước cờ địa chính trị, định hình lại những tuyến phòng thủ trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc. Dưới đây là năm trong số những dấu mốc mang tính bước ngoặt của cả ngành AI trong năm 2025.
Cú sốc DeepSeek và sự trỗi dậy của Trung Quốc
Ngành công nghiệp AI toàn cầu đã chứng kiến cú sốc lớn vào ngày 20.1 khi công ty DeepSeek của Trung Quốc phát hành mô hình R1. Ngay khi ra mắt, R1 nhanh chóng vươn lên vị trí thứ hai trên bảng xếp hạng AI thế giới.
Điều khiến cộng đồng ngạc nhiên là R1 được xây dựng với chi phí thấp hơn nhiều so với các đối thủ phương Tây. Ngay lập tức, DeepSeek đã khiến giá trị vốn hóa của nhà sản xuất chip Nvidia giảm 500 tỉ USD. Tổng thống Donald Trump khi đó mới nhậm chức, gọi đây là một "lời cảnh tỉnh".
Mô hình DeepSeek của Trung Quốc gây chấn động thế giới ngay trong những ngày đầu năm 2025 khi được xây dựng với chi phí khiêm tốn và mở cửa miễn phí cho các nhà nghiên cứu khắp thế giới
ẢNH: KHƯƠNG NHA
Điểm khác biệt thứ hai của DeepSeek so với các mô hình AI của phương Tây là thiết kế mã nguồn mở, cho phép bất cứ ai cũng có thể tải xuống và chạy miễn phí. Theo nhà khoa học Nathan Lambert, các mô hình mã nguồn mở là "động lực quan trọng", thúc đẩy các nhà nghiên cứu thử nghiệm mô hình mới trên máy tính của riêng họ. Trong lịch sử, Mỹ luôn là trung tâm của hệ sinh thái nghiên cứu AI. Nhưng việc công ty Trung Quốc sẵn sàng miễn phí mô hình hàng đầu đang tạo ra thay đổi lớn với hệ sinh thái AI toàn cầu.
Trước sức ép của DeepSeek, đến tháng 8, OpenAI cũng phát hành mô hình AI mã nguồn mở. Tuy nhiên, đại diện phương Tây vẫn không thể cạnh tranh với dòng chảy liên tục của các mô hình miễn phí từ Trung Quốc như Alibaba và Moonshot AI. Kết thúc năm 2025, Trung Quốc đang ở vị trí thứ hai trong cuộc đua AI toàn cầu. Riêng trong nhánh mã nguồn mở, họ đang dẫn đầu.
AI bắt đầu 'suy nghĩ'
Ba năm trước, khi ChatGPT trình làng, AI này không suy nghĩ, nó chỉ trả lời dựa trên kho dữ liệu và khả năng tính toán. Đến 2024, các "mô hình suy luận" ra đời, tạo ra hàng trăm từ trong một "chuỗi suy nghĩ" để đưa ra câu trả lời sâu sắc hơn cho những chủ đề phức tạp. Đây được xem là sức mạnh thật sự của AI.
Đến 2025, tác động của chúng trở nên rõ ràng hơn. Các mô hình suy luận từ Google DeepMind và OpenAI đã giành huy chương vàng tại Olympic Toán học Quốc tế và đạt được những kết quả mới trong toán học. Trước khi có khả năng suy luận, các mô hình này không có khả năng giải quyết những bài toán phức tạp như vậy.
Mô phỏng về viễn cảnh AI bắt đầu suy nghĩ và con người dần thiết lập mối quan hệ thân thiết với trí tuệ nhân tạo
ẢNH: KHƯƠNG NHA
Đáng chú ý, Google DeepMind thông báo mô hình suy luận Gemini Pro của họ đã giúp tăng tốc quá trình huấn luyện của chính Gemini Pro. Đây là những cải tiến khiêm tốn, nhưng mang tính bước ngoặt có thể tạo ra một tương lai AI vượt kiểm soát của con người.
Nỗi ám ảnh của ông Trump
Trong năm đầu của nhiệm kỳ mới, Tổng thống Trump đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Ngay ngày thứ hai trở lại Phòng Bầu dục, ông đã triệu tập các CEO của OpenAI, Oracle và SoftBank để công bố Dự án Stargate - cam kết trị giá 500 tỉ USD xây dựng các trung tâm dữ liệu và cơ sở sản xuất điện cần thiết để phát triển các hệ thống trí tuệ nhân tạo.
Một năm qua, những chính sách hạn chế xuất khẩu chip AI sang Trung Quốc của Nhà Trắng cũng phần nào cho thấy nỗi lo của ông Trump về vị thế của nước Mỹ trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo toàn cầu.
Bong bóng AI
Nếu có một từ khóa của năm trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo thì đó có lẽ là "bong bóng". Cuộc chạy đua xây dựng các trung tâm dữ liệu đẩy cam kết tài chính của các công ty AI lên tới gần 1.000 tỉ USD, biến AI đã trở thành "một hố đen hút toàn bộ vốn đầu tư", theo lời Paul Kedrosky, nhà đầu tư và nghiên cứu viên tại MIT.
Trong khi niềm tin của nhà đầu tư đang ở mức cao, dường như ai cũng là người chiến thắng trong "dòng xoáy vô tận" này. Các công ty khởi nghiệp như OpenAI và Anthropic đã nhận được đầu tư lớn Nvidia và Microsoft, cùng nhiều quỹ khác. Sau đó họ bơm thẳng số tiền đó trở lại cho các nhà đầu tư để phát triển chip AI và dịch vụ điện toán, giúp Nvidia trở thành công ty đầu tiên đạt 4.000 tỉ USD hồi tháng 7. Đến tháng 10, họ tiếp tục lập kỷ lục khi cán mốc 5.000 tỉ USD.
Mẫu robot được tích hợp trí tuệ nhân tạo thu hút sự chú ý của khách tham quan tại một triển lãm công nghệ diễn ra ở Singapore hồi tháng 4.2025
ẢNH: KHƯƠNG NHA
Tuy nhiên, chỉ bảy công ty công nghệ liên kết chặt chẽ chiếm hơn 30% chỉ số S&P 500, nếu mọi thứ bắt đầu đi sai hướng, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Sự kết hợp giữa các công ty tài trợ lẫn nhau, đầu cơ vào các trung tâm dữ liệu và sự can thiệp của chính phủ là "cực kỳ đáng cảnh báo". Theo Kedrosky, đây là bong bóng đầu tiên kết hợp tất cả thành phần của những bong bóng trước đó.
Con người đã thiết lập mối quan hệ với AI
ChatGPT khởi đầu như một điều kỳ diệu, nhưng lâu dần, nhiều người dần trở nên lo lắng khi con người, đặc biệt trẻ vị thành niên dần thiết lập mối quan hệ phức tạp với AI. Trong năm qua, nhiều vụ tự sát được cho là có liên quan đến ChatGPT đã gióng lên hồi chuông đáng báo động.
Mới đây, một tài khoản YouTube đã tiến hành thử nghiệm, cho thấy một robot hình người khi được điều khiển bằng ChatGPT có thể vượt "lằn ranh" và dùng súng tấn công con người.
"Năm 2025 sẽ được nhớ đến là năm trí tuệ nhân tạo bắt đầu giết chết chúng ta", Time dẫn lời luật sư Jay Edelson. OpenAI và Character.AI đã tung ra các bản vá lỗi và tăng cường biện pháp bảo vệ sau loạt kiện tụng liên quan đến sinh mạng con người.
Gặp gỡ người phụ nữ Nhật Bản kết hôn với ChatGPT
Bình luận (0)