Ám ảnh rối loạn tiền đình

Ảnh: Shutterstock

Tiền đình là bộ phận nằm ở phía sau ốc tai 2 bên, nó là hệ thống giữ vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh thăng bằng tư thế, dáng đi và các phối hợp khác của cơ thể như cử động mắt, đầu và thân. Rối loạn tiền đình là bệnh lý gây ra trạng thái mất cân bằng về tư thế làm cho người bệnh thường xuyên bị chóng mặt, quay cuồng, hoa mắt, ù tai, buồn nôn, đi đứng lảo đảo... Bệnh này rất hay tái phát, từ đó làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, nhất là trong công việc hằng ngày.

Mới đây, chị Quỳnh Thư, thư ký của một công ty truyền thông tại TP.HCM đang ngồi làm việc, đột nhiên thấy xây xẩm mặt mày rồi bất thình lình ngã gục luôn trên bàn. Hốt hoảng, đồng nghiệp vội đưa vào bệnh viện cấp cứu. Tại đây, sau một hồi thăm khám, bác sĩ kết luận bệnh nhân có thể bị rối loạn tiền đình do áp lực công việc quá nhiều, cần phải nghỉ ngơi thư giãn. Không riêng chị Quỳnh Thư, khá nhiều nhân viên văn phòng cũng cho biết thường xuyên có cảm giác đau đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt và buồn nôn mỗi khi đến công sở. Nhiều người trong số đó nghĩ rằng có thể họ bị rối loạn tiền đình, có người lại cho rằng mình bị thiểu năng tuần hoàn máu não nên ra tiệm thuốc tây mua ngay hộp hoạt huyết dưỡng não về uống. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác có phải là rối loạn tiền đình hay không, cần phải đến chuyên khoa thần kinh khám kỹ càng.

Theo bác sĩ Cao Xuân Minh (Phòng khám đa khoa Ngọc Minh, TP.HCM), trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta thường vẫn nghe đâu đó người thân, người quen hay chính bản thân chúng ta cho là bị rối loạn tiền đình. Hễ ai thấy hoa mắt, chóng mặt, thấy nhà cửa xoay vòng vòng, buồn nôn... thì đều đổ lỗi do rối loạn tiền đình. Thật ra, rối loạn tiền đình là gì, có nguy hiểm không, phòng ngừa ra sao? Bác sĩ Xuân Minh nói, hội chứng rối loạn tiền đình biểu hiện chủ yếu bằng các triệu chứng chủ quan, đó là chóng mặt và đi kèm với những dấu hiệu khi khám, trong đó thường gặp nhất là rung giật nhãn cầu. Còn cái mà chúng ta thường gặp như hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, nhà cửa xoay vòng... là triệu chứng của nhiều bệnh khác nhau chứ chưa chắc là hội chứng rối loạn tiền đình. Chẳng hạn làm việc căng thẳng, mất ngủ, stress, ăn uống kém... cũng gây hoa mắt chóng mặt, huyết áp tăng cũng làm đau đầu chóng mặt; viêm tai, mũi xoang mạn tính cũng gây chóng mặt. Ở những phụ nữ trẻ tuổi, ít vận động thường có những cơn chóng mặt, ngất xỉu do rối loạn thần kinh thực vật và hay bị nhầm với rối loạn tiền đình. Ở người lớn tuổi, bị hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn thay vì điều đầu tiên phải nghĩ tới là vấn đề huyết áp thì cũng cho là do rối loạn tiền đình.

Để xác định có bị rối loạn tiền đình thật sự hay không, ngoài các triệu chứng điển hình, bệnh nhân còn phải có cả biểu hiện rung giật nhãn cầu, mất thăng bằng.

Rối loạn tiền đình đôi khi bị nhầm lẫn với thiểu năng tuần hào não vì thiểu năng tuần hoàn não cũng gây nên các triệu chứng gần giống như rối loạn tiền đình. Vì sự nhầm lẫn này nên nhiều người chỉ dùng thuốc hoạt huyết khiến rối loạn tiền đình hay tái phát. Một khảo sát thực tiễn tại VN về cách điều trị của bệnh nhân mắc chứng rối loạn tiền đình và thiểu năng tuần hoàn não cho thấy: 80% người bệnh khi bị đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, ù tai... cho rằng mình bị thiểu năng tuần hoàn não, trong khi họ chưa được bác sĩ thăm khám. Ngoài ra, 70% người bệnh khi được hỏi đều cho biết cách điều trị rối loạn tiền đình và thiểu năng tuần hoàn não là giống nhau. Đây là một nhầm lẫn tai hại khiến việc sử dụng thuốc điều trị không đúng, làm các triệu chứng ngày càng nặng thêm.

Các bác sĩ chuyên khoa thần kinh cho biết, xét về cơ bản thì triệu chứng của 2 căn bệnh này khá giống nhau như: đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn... nhưng căn nguyên gây bệnh lại khác nhau. Thiểu năng tuần hoàn não đơn thuần là trạng thái suy giảm lượng máu lên não, hay nói cách khác thiểu năng tuần hoàn não chỉ là một trong những yếu tố nguy cơ gây nên rối loạn tiền đình. Do vậy, dùng thuốc hoạt huyết chỉ giải quyết được một phần nguyên nhân gây nên rối loạn tiền đình chứ không giải quyết được căn nguyên gây bệnh.

Nếu dấu hiệu “rối loạn tiền đình” xuất hiện thường xuyên, cần phải đi khám ngay để loại trừ các bệnh lý mạn tính có thể có cũng như giúp bác sĩ chẩn đoán đúng vấn đề mà có phương pháp điều trị chính xác.

Theo nghiên cứu của các chuyên gia y tế, lứa tuổi trưởng thành mắc hội chứng rối loạn tiền đình với tỷ lệ khá cao; và giới lao động trí óc đang là đối tượng bị “nhắm” tới nhiều nhất. Khi mắc phải hội chứng này, người bệnh có cảm giác mệt mỏi, năng suất làm việc giảm và ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống.

Bác sĩ Xuân Minh cho biết, rối loạn tiền đình rất dễ xảy ra ở những người làm việc văn phòng, những người ít vận động, lại có thói quen ngồi nhiều trong phòng lạnh và tiếp xúc thường xuyên với máy vi tính. Do ngồi nhiều trong phòng lạnh, vùng cột sống cổ dễ bị nhiễm lạnh, lâu ngày làm co thắt động mạch cột sống, từ đó dẫn đến tình trạng thiếu máu nuôi vùng não bộ gây ra bệnh rối loạn tiền đình.

Vì thế, để phòng tránh, việc trước tiên là tạo ra không gian làm việc thoáng đãng, uống nhiều nước, không ngồi lâu trước máy tính, thường xuyên vận động hoặc tranh thủ thời gian tập thể dục cho vùng đầu, vùng cổ gáy trước khi đi ngủ hoặc chạy bộ vào mỗi buổi sáng sớm... sẽ giúp ích rất nhiều trong việc đẩy lùi căn bệnh rối loạn tiền đình.

Việc quay cổ hoặc đứng lên ngồi xuống quá nhanh cũng không nên, nếu thường xuyên bị choáng váng, nên tránh lái xe hoặc điều khiển các phương tiện có động cơ mạnh. Đồng thời, tránh việc lo âu, suy nghĩ quá nhiều, để đầu óc thoải mái, tham gia các hoạt động yêu thích, nên ngồi hoặc nằm xuống mỗi khi có cảm giác hoa mắt, chóng mặt.

Cũng theo bác sĩ Xuân Minh, những người đã bị rối loạn tiền đình ngoài việc duy trì lối sống vận động, cần song song thực hiện chế độ ăn uống hợp lý: tránh các loại thực phẩm và đồ uống có lượng đường, lượng muối cao; tránh các chất kích thích như caffeine, rượu bia vì những chất này sẽ tác động lên hệ thần kinh trung ương có thể tạo ra các cơn đau đầu dữ dội hơn.