Loài cá có từ thời khủng long nay lại có nguy cơ tuyệt chủng

Một khu đầm phá đầy muỗi mòng ở Cuba là điểm khởi đầu cho một nỗ lực phục hồi tuy khiêm tốn nhưng kỳ công nhằm cứu một loài cá cổ xưa như khủng long thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng.

Đây là loài cá mõm dài và thon, miệng đầy răng sắc nhọn - và được coi là “cực kỳ nguy cấp”, khiến chúng có tên trong sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế kể từ năm 2020.

Ông Andres Hurtado, nhà sinh vật học tại Vườn quốc gia Cienaga de Zapata, cho biết “Cá mõm dài là loài đặc hữu của Cuba. Chúng là viên ngọc quý của hệ động vật cá Cuba. Chúng là một di tích sinh học đã tồn tại hơn 150 hoặc 140 triệu năm và hiện đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm trọng do nhiều nguyên nhân”.

Loài cá này đã bị khai thác qua nhiều thế kỷ, nhưng những nguyên nhân khác dẫn đến sự suy giảm của chúng bao gồm mất môi trường sống và sự du nhập của cá trê châu Phi vào năm 1999, một loài xâm lấn hung dữ đã tàn phá vùng đầm lầy Zapata vốn từng hoang sơ.

Câu trả lời của ông Hurtado cho những thách thức này bắt đầu tại một trại giống gần đó.

Tại đó, nhóm của ông đã nghĩ ra một phương pháp nhân giống loài cá manjuari khó tính - và sản xuất thức ăn cần thiết để nuôi chúng - trước khi thả trở lại tự nhiên để củng cố quần thể đang suy yếu của đầm lầy.

ẢNH: REUTERS

Sự cô lập, thiếu hụt nguồn cung cấp và thói quen ẩn dật của loài cá nói trên khiến việc đánh giá chính xác tiến độ của dự án trở nên khó khăn.

“Chúng tôi thực hiện các phép đo như chiều dài và cân nặng tổng thể để xác định tình trạng, tức là xem xét tình trạng thể chất của cá, xem có thể cho nó ăn bao nhiêu, và bằng cách đó theo dõi quá trình phát triển của cá và khả năng đạt được giai đoạn sinh sản vào năm tới, những mẫu vật có thể được thả vào tự nhiên”, theo ông Hurtado.

Những con cá con, có kích thước khoảng một cây bút chì nhỏ, sẫm màu và được ngụy trang, ẩn mình giữa những đám rễ cây rừng ngập mặn và nhanh chóng biến mất khi được thả ra.

Nhưng bất chấp những thách thức, có những dấu hiệu cho thấy dự án có thể đang mang lại một số lợi ích.

Ông Eduardo Abreu, quản lý hệ thống Zapata Speleo-Lacustrine, nói: “Các ngư dân địa phương đã nói với chúng tôi rằng cá manjuari hiện diện, có lẽ không còn phong phú như trước, nhưng đây là một trong những địa điểm mà loài này đang sinh sống và quần thể đã được thiết lập. Vì vậy, với việc tái thả này, mục tiêu là trong tương lai, quần thể cá sẽ được duy trì và gia tăng, đồng thời những cá thể được thả sẽ sinh sản, và bằng cách này, chúng tôi sẽ thiết lập được sự phong phú của loài cá này trong vùng nước”.