Hiện nay, Hoàng Hoa sứ trình đồ (Hà Tĩnh) là một trong 7 di sản tư liệu được UNESCO ghi danh. Bộ sách Hoàng Hoa sứ trình đồ và Yên thiều nhật trình vừa được Nhà xuất bản Đại học Vinh cho ra mắt bạn đọc.
Nguyễn Huy Oánh (1713 - 1789) quê làng Trường Lưu, xã Kim Song Lộc, H.Can Lộc, Hà Tĩnh. Đỗ Đình nguyên thám hoa, ông nổi tiếng là thầy giáo giỏi, có học trò là các danh sĩ có tiếng.
Năm 1765, triều đình chọn ông làm chánh sứ đi Trung Hoa. Để chuẩn bị tốt cho chuyến đi sứ, Nguyễn Huy Oánh sưu tầm các tư liệu của các đoàn sứ trước, đặc biệt tư liệu các chuyến đi sứ gần đấy, trong đó có tư liệu của các thầy dạy ông rồi định bản, biên tập, hiệu đính, chú thích để cung cấp tư liệu, hướng dẫn tiện lợi cho đoàn của mình.
Sách Hoàng Hoa sứ trình đồ được Nguyễn Huy Oánh họa rõ từng con sông, ngọn núi, tên châu, tên phủ, đình, miếu, đền thờ, khe suối, ruộng đồng, dân cư... đã đi qua.
Cuộc hành trình đi sứ kéo dài trong hai năm, ông giao du rộng với các danh sĩ quan lại của triều Thanh (Trung Quốc), đặc biệt giao du với sứ thần Nhật Bản, Cao Ly (nay là Hàn Quốc và Triều Tiên). Thời đó, theo lệ, cống sứ nước ta kém sứ Cao Ly một bậc. Nguyễn Huy Oánh đã tâu trình và sứ thần nước ta được vua Thanh cho lên một bậc, ngang với sứ Cao Ly. Đến cuối năm 1767, sứ bộ hoàn thành nhiệm vụ về nước.
Nếu Hoàng Hoa sứ trình đồ là tập sách “cẩm nang” chuẩn bị trước khi đi sứ; thì Yên thiều nhật trình là một tập bản đồ ghi chép rõ nét tuyến đường đi sứ của Nguyễn Huy Oánh.
Qua quá trình khảo sát, các nhà khoa học xác định Yên thiều nhật trình là tập sách do Nguyễn Huy Oánh soạn. Quyển sách này hoàn toàn là bản đồ hành trình đi sứ được biên vẽ bắt đầu từ Đài Chiêu Đức và kết thúc ở thành Bắc Kinh.
Giáo sư Trần Chính Hoằng (Trung Quốc) nhận xét: Những ghi chú lề trên trang bản đồ đều là những điều mắt thấy, tai nghe thời bấy giờ về sự tích các nhân vật tiêu biểu, sự biến thiên của lịch sử có liên quan đến bản đồ địa phương nơi sở tại.
Những mô tả, biên vẽ, ghi chép và chú thích cụ thể, tỉ mỉ về các thành, trấn nhỏ và vùng xung quanh đất phương Nam của Trung Quốc ở giai đoạn giữa thế kỷ 18 là nguồn tư liệu quý giá giúp ích cho việc nghiên cứu lịch sử, địa lý và nhân văn các khu vực tương quan.
Bình luận (0)