Chạy đua xác thực sinh trắc tài khoản ngân hàng

Khách hàng tấp nập thực hiện

Hôm qua (18.12), ghi nhận của PV Thanh Niên tại một số phòng giao dịch của các ngân hàng (NH) trên địa bàn TP.HCM cho thấy nhiều người dân đến cập nhật thông tin cá nhân, cập nhật sinh trắc học (xác thực khuôn mặt). Khoảng 10 giờ sáng tại phòng giao dịch NH ACB trên đường Cách Mạng Tháng 8 (Q.3), có 3 khách giao dịch tại quầy và chỉ có 1 khách chờ đến lượt. Sau khoảng 20 phút chờ thì đến lượt người viết cập nhật sinh trắc học và chỉ 5 phút là xong. Khảo sát một số điểm giao dịch của các NH ở khu vực Q.1, Q.3 như BIDV, An Bình, VietinBank, SHB… đều có khách hàng đến thực hiện giao dịch này nhưng không quá đông. 

Tuy nhiên, tại phòng giao dịch của Vietcombank tại Khu chế xuất Tân Thuận (Q.7) lại đông đúc hơn. Ông Lê Trung, một khách hàng đến giao dịch tại đây, chia sẻ sau khi ông lấy số thứ tự thì thấy có khoảng 40 người đang giao dịch ở 15 quầy lẫn ngồi chờ. Nếu khách hàng nào có sử dụng ứng dụng online của Vietcombank (VCB Digibank) sẽ có nhân viên hướng dẫn xác thực và chỉ mất khoảng 10 phút là xong. Tuy nhiên, bản thân ông Trung sử dụng điện thoại đời cũ, dù cũng sử dụng app của NH nhưng không có hỗ trợ đọc căn cước công dân gắn chip nên phải ngồi chờ gần 40 phút mới đến lượt.

Ảnh: Nhật Thịnh

"Các bạn nhân viên nói ở chỗ này hầu như lúc nào cũng đông và những ngày qua nhiều người phải cập nhật thông tin, xác thực khuôn mặt nên càng đông hơn. Lúc trước tôi đã nghe nói cập nhật khuôn mặt mới chuyển khoản được từ 10 triệu đồng trở lên nhưng với số tiền nhiều như vậy thì mình chưa cần. Tuy nhiên, qua đầu năm dù chuyển khoản online số tiền bao nhiêu cũng cần xác thực nên bắt buộc phải làm. Để lúc đó khi cần lại không thanh toán hay chuyển tiền được lại ảnh hưởng việc cần thiết của mình", ông Lê Trung nói.

Bà Kim Nga (Q.1, TP.HCM) hôm qua cũng ra phòng giao dịch Techcombank để cập nhật thông tin sinh trắc học. Mặc dù bà lớn tuổi, không giao dịch online nhưng có rút tiền tại ATM nên cũng lo lắng không biết có bị ngừng giao dịch hay không. Đến NH, bà được giải thích là rút tiền bằng thẻ qua ATM thì không ảnh hưởng gì vì đã cập nhật thông tin theo căn cước công dân mới. Song "đã ra đến NH thì cứ làm cho xong, cũng nhanh gọn. Chỉ là tôi không biết sử dụng chuyển khoản online nên không tự làm được", bà Kim Nga cho hay.

Theo quy định của NH Nhà nước (NHNN), kể từ ngày 1.1.2025, khách hàng cá nhân nếu không cập nhật thông tin và xác thực khuôn mặt theo đúng với thẻ căn cước công dân gắn chip thì sẽ bị tạm dừng giao dịch trên kênh online. Đồng thời, khách hàng chưa cập nhật giấy tờ tùy thân mới thay thế cho giấy cũ hết hiệu lực (chứng minh nhân dân, căn cước công dân gồm cả loại 9 số và 12 số chỉ có giá trị sử dụng đến hết ngày 31.12.2024) thì sẽ bị tạm dừng giao dịch tại tất cả các kênh gồm giao dịch tại quầy, giao dịch online lẫn ATM. Quy định này cũng áp dụng cho cả giao dịch bằng thẻ NH và ví điện tử. Hay nói cách khác, bắt buộc các chủ tài khoản NH đều phải cập nhật thông tin theo căn cước công dân gắn chip mới kèm theo xác thực bằng khuôn mặt. Quy định tương tự cũng đã được áp dụng cho các tài khoản chứng khoán kể từ ngày 1.10 vừa qua.

Hạn chế tài khoản ảo, lừa đảo thanh toán online

Việc cập nhật thông tin sinh trắc học và giấy tờ tùy thân hiện trở thành yêu cầu bắt buộc đối với khách hàng từ đầu năm 2025. Thời gian gần đây, các NH đã đồng loạt nhắc nhở khách hàng thực hiện cập nhật thông tin và xác thực khuôn mặt theo quy định. Nhiều NH còn tăng giờ hoạt động, đưa ra nhiều chương trình khuyến mãi để khách hàng thực hiện nhằm không bị gián đoạn dịch vụ.

NHNN cho biết theo báo cáo từ các tổ chức tín dụng, sau khi thực hiện xác thực sinh trắc học (từ đầu tháng 7, nhiều khách hàng đã xác thực sinh trắc học để chuyển khoản online từ 10 triệu đồng/lần trở lên), số lượng các vụ lừa đảo đã giảm đến 50% so với trước đây. Đồng thời, số lượng tài khoản nhận tiền lừa đảo cũng giảm trên 70% so với trung bình 7 tháng năm 2024. Đặc biệt, tại một số đơn vị đã không phát sinh vụ việc lừa đảo trong tháng 8 và tháng 9. 

Theo ông Nguyễn Minh Đức, Giám đốc Công ty CP An toàn thông tin CyRadar, việc xác thực tài khoản chính chủ hay xác thực sinh trắc học người dùng tài khoản NH, ví điện tử sẽ góp phần làm giảm số lượng tài khoản rác, tài khoản ảo. Tình trạng thuê, mượn căn cước công dân để mở tài khoản NH và sử dụng vào các mục đích lừa đảo, tội phạm… cũng sẽ giảm mạnh. Tuy nhiên, biện pháp này chưa ngăn chặn được việc người bị lừa đảo chủ động chuyển tiền cho thủ phạm vì tin tưởng, vì bị đe dọa hay vì lòng tham để nhận được quà, thưởng có giá trị lớn hơn… Hay trong trường hợp kẻ lừa đảo bằng các cách giả mạo, cài đặt vi rút để chiếm quyền điều khiển điện thoại di động lẫn thông tin tài khoản NH của người dùng thì cũng dễ dàng tự động chuyển tiền từ tài khoản chính chủ. Những trường hợp này không liên quan đến tài khoản chính chủ hay tài khoản ảo.

Đồng quan điểm, ông Ngô Trần Vũ, Giám đốc Công ty bảo mật Nam Trường Sơn, cho rằng việc xác thực sinh trắc học bằng khuôn mặt cũng chỉ là một phương pháp làm tăng bảo mật cho người dùng. Nếu công nghệ của các NH không đảm bảo nhận dạng khuôn mặt theo quy chuẩn, hay nói cách khác nếu như công nghệ nhận diện khuôn mặt của NH chỉ ở mức độ hình ảnh độ phân giải thấp, không yêu cầu rõ nét thì hacker vẫn có thể sử dụng công nghệ để qua mặt. Theo thống kê, phần lớn các chiêu trò lừa đảo hiện nay là do hacker tấn công gắn với tâm lý đám đông mà không phải sử dụng kỹ thuật cao. Vì vậy dù đã gia tăng các giải pháp bảo mật nhưng bản thân người dùng cần phải thận trọng và luôn cảnh giác với các chiêu trò lừa đảo. Đặc biệt cần cập nhật kiến thức cơ bản về đảm bảo an toàn cho thiết bị cá nhân. 

Chẳng hạn, một người xa lạ trên mạng xã hội gửi tin nhắn kèm đường link mà người dùng nghĩ là không sao và vô tư truy cập, điền các thông tin theo yêu cầu rồi sau đó điện thoại bị chiếm quyền điều khiển và tiền trong tài khoản bị mất thì không liên quan đến bảo mật của NH. Tương tự, có người gửi link nhờ bình chọn cho con/cháu tham gia các cuộc thi…, nếu thực hiện ngay cũng sẽ dẫn đến các hệ lụy rủi ro cho bản thân và người thân. "Đây là những kiến thức cơ bản về an toàn thông tin, an ninh mạng mà nhiều người dùng vẫn còn thờ ơ. Vì vậy trước hết người dùng cần cập nhật thêm các kiến thức cơ bản đảm bảo an toàn, an ninh khi tham gia mạng xã hội và liên quan đến những giao dịch NH nói riêng hay cả giao dịch online nói chung", ông Ngô Trần Vũ khuyến cáo.