Cô gái Dao và những mảnh đời khó khăn

Nhờ đó, cô gái 23 tuổi người Dao đỏ đã giúp những hoàn cảnh cơ khổ có được mái ấm che thân, một ít tiền để trang trải cuộc sống, để chữa bệnh hay lớn hơn là có con đường dân sinh đi lại thuận tiện.

Thực tế thì nhiều YouTuber ở vùng Tây Bắc cũng có các hoạt động tương tự nhằm giúp đỡ người nghèo nơi họ sinh sống nhưng với một cô gái trẻ như Cói, điều này đòi hỏi cô phải nỗ lực hơn để biến những chuyện không thể thành có thể.

Những ngôi nhà tình thương

Tháng 9, tháng 10 trong năm, người ta dễ dàng bắt gặp từng đoàn xe máy, ô tô nối đuôi nhau lên Y Tý (Lào Cai), Mù Cang Chải (Yên Bái) hay Hoàng Su Phì (Hà Giang) ngắm lúa, săn mây. Tôi cũng từng nghĩ mình sẽ là một trong số những khách du lịch hay phượt thủ khi chọn cung đường từ TP.Lào Cai đến Bát Xát với mục đích được ngắm ruộng bậc thang lúa chín vàng ở "thiên đường mây" Y Tý. Thế rồi, hành trình theo chân Cói và chồng cô để xây dựng ngôi nhà mới cho anh Tẩn Láo Tả ở thôn Ngải Trồ 2, xã A Mú Sung, H.Bát Xát, khiến tôi quên mất cả không gian và thời gian sau những gì tôi chứng kiến tại đây.

Tác giả cung cấp

Ngôi nhà mà Tả ở nằm trên con đường đi Y Tý, chính xác thì cách xã này khoảng 25 km, và cách nhà của vợ chồng Cói tới 35 km. Vậy mà ngày nào cũng như ngày nào, họ chở nhau trên xe máy tới nhà Tả để thăm hỏi cuộc sống gia đình anh, xem cách anh cùng vợ và hai đứa con sinh hoạt như thế nào, trước khi bàn kế hoạch xây dựng một ngôi nhà mới cho đôi vợ chồng người Dao đỏ. Thực tế, ngôi nhà hiện tại anh Tả đang ở là của bố mẹ nuôi, còn ngôi nhà trước của anh nằm gần đó nhưng rất tồi tàn. Gọi là nhà nhưng nó giống một cái lều thì đúng hơn vì khung nhà được dựng bằng mấy cái cột tre, gỗ và phủ bạt, mùa đông thì rét, mùa hè thì nóng bức. Đồ đạc trong nhà chẳng có gì giá trị ngoài chiếc giường và nồi cơm điện.

Đáng nói hơn, Tả bị tâm thần phân liệt, tinh thần không ổn định, trong khi vợ bị câm. Cô con gái đầu của hai người cũng không nói được còn bé thứ hai mới mấy tháng tuổi, lúc nào cũng được mẹ địu phía sau, kể cả trong lúc làm việc. Vì thế, bắt đầu từ việc kêu gọi các nhà hảo tâm giúp đỡ nhà anh Tả chi phí sinh hoạt hằng ngày, mua một số vật dụng cần thiết, Cói bắt đầu nghĩ đến xây một ngôi nhà mới cho họ sau khi anh chuyển đến ở tạm ngôi nhà mà người bố nuôi tính dành cho cô con gái ruột của ông.

Mất thêm khá nhiều thời gian cùng chính quyền xã A Mú Sung vận động, đặc biệt là sự hỗ trợ tận tình của Phó chủ tịch UBND xã Ma Seo Củi, cuối cùng Cói cũng thuyết phục được bố nuôi của Tả dành mảnh đất bên cạnh cho anh dựng nhà. Khi tôi đến, mảnh đất vốn chỉ trồng ngô, thả vịt này đã được chàng thanh niên sinh năm 1991 dọn dẹp sạch và đổ đất san nền, trước khi một hàng gạch ba banh chạy chung quanh diện tích khoảng 30 m2.

Những ngày sau đó, xe chở tôn, cột sắt tập kết đầy đủ trước cửa nhà của Tả sau khi Cói vận động được các nhà hảo tâm hỗ trợ số tiền hơn 50 triệu đồng. Lúc này, việc thi công diễn ra khẩn trương hơn. Do khu vực này không được phép xây nhà gạch nên khung nhà bằng sắt được dựng lên rất nhanh, rồi vách nhà, mái nhà được lợp kín. Mặc dù chỉ có một thợ chính nhưng những phần cơ bản của ngôi nhà được hoàn thành sớm nhờ sự giúp sức của vợ chồng Cói và người dân trong thôn.

Ngôi nhà của Tả là một trong hơn 20 ngôi nhà cùng 2 con đường dân sinh do Chảo Mùi Cói vận động nhà hảo tâm hỗ trợ và xây dựng cho người nghèo, những hộ gia đình khó khăn ở Lào Cai. Chẳng hạn như trường hợp anh Sáng, bố đơn thân nuôi 4 con ở Tả Gia Khâu, H.Mường Khương; anh Phủ khiếm thị nhưng phải nuôi mẹ già và người chị có vấn đề về thần kinh... Còn rất nhiều trường hợp nữa mà Cói không nhớ được. Suy nghĩ của cô gái 23 tuổi người Dao đỏ rất đơn giản, cô chỉ mong các đoạn clip của mình có nhiều người xem để thêm nhiều người biết đến Bát Xát quê hương cô, biết đến Lào Cai, để cô có thể kết nối yêu thương đến các hoàn cảnh khó khăn tại địa phương, giúp người dân từng bước thoát nghèo.

YouTuber của núi rừng

Từ Yên Bái, Lào Cai, tới Tuyên Quang hay Hà Giang, tôi đã làm quen được với rất nhiều YouTuber của vùng cao phía bắc, như Sapa TV, Nhịp Sống Tây Bắc, Về Miền Tây Bắc, Hoa Ban Tây Bắc, Trình Tường TV, Gái Bản, Trai Bản, Rubathan, Giàng A Pháo, Nguyễn Tất Thắng… Có thể nói, họ đã góp phần quảng bá du lịch, gìn giữ và bảo tồn những nét văn hóa bản địa thông qua nhiều video độc quyền và có sức hút lớn. Tuy nhiên, cách làm của Chảo Mùi Cói có phần khác với những kênh này.

Sinh ra và lớn lên ở bản Trung, xã Trịnh Tường, H.Bát Xát, Lào Cai, ngay từ hồi nhỏ, Cói đã được xem nhiều phóng sự, phim tài liệu về mảnh đất quê hương cô. Khi đó, cô gái sinh năm 2000 mơ ước sau này cũng có thể làm được những thước phim như vậy, để mọi người biết nhiều hơn về con người và cuộc sống vùng cao Tây Bắc. Điều thuận lợi cho Cói là khi cô trưởng thành, phong trào sáng tạo video trên YouTube cũng nở rộ. Nhờ đó, ban đầu chỉ là việc lập một tài khoản trên YouTube như nhiều bạn trẻ khác, tải lên những clip ghi lại cuộc sống sinh hoạt hằng ngày ở nhà, ở lớp, ở trường, các chủ đề của Cói dần mở rộng hơn khi nhận thức của cô về cuộc sống ngày một rõ ràng.

Thực ra, bẵng một thời gian lấy chồng và sinh con, Cói mới nghiêm túc theo đuổi việc trở thành một YouTuber thực thụ vào năm 2020. Giờ đã là 3 năm và thay vì giới thiệu địa điểm du lịch, con người và nét sinh hoạt của đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao như nhiều YouTuber khác, chủ đề xuyên suốt của cô hướng đến những mảnh đời, những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn cần sự giúp đỡ tại địa phương. Cô nghĩ rằng nếu làm YouTuber có thể giới thiệu con người, mảnh đất Lào Cai đến với nhiều người thì cô cũng muốn qua các video có thể vận động, kêu gọi giúp đỡ cho các cá nhân, gia đình đặc biệt khó khăn. Chẳng gì thì Cói cũng là người con của vùng núi Tây Bắc, lớn lên từ nghèo khó và cô hiểu rõ cuộc sống nơi đây còn gian nan, vất vả như thế nào. Vì thế, nếu xem video trên kênh Cói Lalin, tất cả sẽ bắt gặp ở đó hình ảnh cô gái người Dao đỏ chân đi dép lê, tóc tai mướt mải mồ hôi sau quãng đường di chuyển nhưng vẫn ân cần hỏi han những nhân vật cần giúp đỡ hay xắn tay lao vào xúc đất, vận chuyển nguyên vật liệu xây nhà cho họ.

Hỏi Cói theo đuổi công việc sáng tạo nội dung có mang lại thu nhập ổn định không, cô gái 23 tuổi chỉ cười và nói: "Ít lắm anh ạ, chỉ đủ tiền xăng xe đi lại". Cũng có thể vì kênh Cói Lalin mới có hơn 97.000 lượt đăng ký (100.000 lượt sẽ đạt Nút bạc) và hiện cô vẫn phải làm thêm việc kinh doanh các sản vật vùng cao như mật ong, măng, các loại dược liệu để chăm lo cho gia đình nhỏ của mình. Dù vậy, vợ chồng Cói vẫn vững bước rong ruổi trên các cung đường Lào Cai trong hành trình "Chia sẻ tấm lòng - Kết nối yêu thương", như thông điệp cô luôn ghi ở mỗi đầu video của mình.