Đăng công khai danh sách nợ học phí là thiếu nhân văn, làm tổn thương sinh viên?

Có nhiều cách tế nhị hơn sao trường không làm?

Khi gõ cụm từ "danh sách sinh viên nợ học phí" trên thanh công cụ tìm kiếm của Google, hàng loạt bài đăng của nhiều trường đại học (ĐH) xuất hiện. Khi bấm vào đường link, danh sách sinh viên nợ học phí với đầy đủ thông tin cá nhân như họ tên, ngày tháng năm sinh, mã số sinh viên, lớp học, số tiền học phí còn nợ… sẽ hiện ra.

CHỤP MÀN HÌNH

Không ít sinh viên cho rằng việc nhà trường đăng công khai đầy đủ thông tin như vậy là xâm phạm quyền riêng tư và sẽ làm lộ thông tin cá nhân của người học có tên trong danh sách.

Bày tỏ quan điểm trước việc trường thường xuyên công bố danh sách sinh viên nợ học phí lên trang web, N.N.L, sinh viên Trường ĐH Tài chính - Marketing, bày tỏ: “Việc đăng công khai như vậy không chỉ làm lộ thông tin của sinh viên mà còn khiến các bạn có tên trong danh sách cảm thấy tự ti, xấu hổ vì bị nhiều người nhìn thấy. Bản thân mình không ủng hộ việc làm này. Vì giữa nhà trường và sinh viên có thể làm việc với nhau trước khi công khai thông tin như vậy”.

Nữ sinh đề xuất, nhà trường có thể gia hạn thêm thời gian cho sinh viên đóng học phí 1 - 2 lần. Nếu sau thời gian này sinh viên vẫn không đóng thì nhà trường sẽ có hình thức kỷ luật, nhắc nhở bằng cách gửi mail hay tin nhắn cá nhân thay vì đăng công khai thông tin người học lên như vậy.

Cũng đồng tình với quan điểm trên, N.V.K, sinh viên Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM, chia sẻ: “Mình nghĩ không ai muốn bị nợ tiền học phí cả, vì hoàn cảnh khó khăn bất đắc dĩ mới phải như vậy. Mình hiểu giáo dục cũng là một con đường để kinh doanh, nhưng làm như vậy thì hơi quá. Vì việc công khai thông tin sinh viên như vậy vừa xâm phạm quyền riêng tư và nguy hiểm vì tạo điều kiện cho kẻ xấu lấy cắp thông tin”.

K. cho biết có rất nhiều cách để trường nhắc nhở sinh viên, ví dụ như nợ học phí thì sẽ không hiển thị điểm. Mà việc này chỉ có cá nhân sinh viên biết, họ sẽ không cảm thấy tự ti hay xấu hổ vì có tên trong danh sách công khai kia.

THẢO PHƯƠNG

K. cũng mong mỏi rằng các thủ tục gia hạn học phí sẽ đơn giản hơn, để những sinh viên khó khăn có thể áp dụng. “Trường mình muốn gia hạn học phí phải có giấy xác nhận hộ nghèo. Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có chứng nhận này. Có thể họ chỉ gặp khó khăn trong 1 giai đoạn nào đó thì làm sao để gia hạn học phí”, K. nói.

M.T.S, sinh viên Trường ĐH Bách khoa TP.HCM, thì cho rằng hành động này của nhà trường khá nhạy cảm. “Mình không hoàn toàn đồng ý với việc làm này của các trường. Mình hiểu rằng lãnh đạo nhà trường sẽ gặp khó khăn về khoản tài chính, không đủ nguồn lực để duy trì các điều kiện tốt nhất cho sinh viên khi họ chưa hoàn thành học phí. Tuy nhiên, việc các trường đăng danh sách nợ học phí mà không quan tâm đến nguyên nhân sâu xa của từng sinh viên là hành động thiếu tính nhân văn. Lúc này sinh viên trở thành một khách hàng đúng nghĩa và môi trường giáo dục là thị trường giao dịch thực thụ”, S. cho hay.

S. cũng chia sẻ thêm: “Dưới góc nhìn của một sinh viên đang bị nợ học phí, họ sẽ cảm thấy vừa áp lực và mất danh dự. Vì vậy, mình nghĩ trường nên có những biện pháp khác phù hợp hơn”.

Lộ thông tin cá nhân và gây ảnh hưởng đến tâm lý sinh viên

Bày tỏ quan điểm cá nhân về vấn đề các trường ĐH công bố danh sách sinh viên nợ học phí trên các trang thông tin của nhà trường, thạc sĩ tâm lý học Bùi Vĩnh Nghi, giảng viên Trường ĐH Công nghệ TP.HCM cho rằng đây là việc làm xuất phát từ một động cơ tốt nhưng lại chưa đủ sự tinh tế.

THẢO PHƯƠNG

“Là một giảng viên, mình hiểu được việc thông báo kịp thời này sẽ giảm tỉ lệ sinh viên bị hủy học phần do quên đóng học phí đúng hạn. Đồng thời, những sinh viên khó khăn có thể gia hạn học phí theo quy định của trường. Cho nên, việc này xuất phát từ động cơ muốn hỗ trợ chứ không chủ đích cảnh báo hoặc hạ thấp uy tín sinh viên nhằm thúc đẩy tiến độ đóng học phí. Tuy nhiên, mình nghĩ các trường nên xem lại hình thức thông báo về học phí đến sinh viên một cách cá nhân hóa hơn”, thạc sĩ Vĩnh Nghi cho hay.

Dưới góc độ chuyên môn, thạc sĩ Vĩnh Nghi cho rằng việc công bố thông tin cá nhân theo xu hướng khuyết điểm như nợ học phí một cách công khai sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của sinh viên. Đặc biệt đối với những bạn gặp khó khăn trong việc đóng học phí.

Thạc sĩ Vĩnh Nghi chia sẻ: “Sinh viên sẽ rất nhạy cảm với việc bị nhắc tên công khai như thế. Việc này cũng gia tăng áp lực và căng thẳng cho sinh viên trong việc phải hoàn thành đúng hạn hoặc xử lý thông tin trên. Hoặc nếu đã xử lý nhưng các thông báo trên không được gỡ cũng dễ làm cho các bạn thấy tự ti, giảm động lực học tập khi luôn thấy tên mình được nhắc trong mục không phải vinh danh hay khen thưởng trên web trường. Tuy nhiên, việc này sẽ không quá ảnh hưởng nếu trường thông tin đến các bạn dưới hình thức email cá nhân, gọi điện thoại trao đổi hoặc gửi tin nhắn riêng”.

Luật sư Nguyễn Trung Tín, thành viên chi nhánh Công ty luật TNHH Đặng và Cộng sự thì cho rằng việc các trường vô tư đưa thông tin cá nhân của người học công khai lên không gian mạng trong thời đại thông tin là điều cực kỳ nguy hiểm. Đồng thời nhà trường còn thiếu nhân văn, chưa tế nhị.

“Tuy nhiên, việc công khai danh sách sinh viên nợ học phí chỉ là hình thức để nhắc nhở người học. Thực tế, trong quy chế đào tạo của nhiều trường, việc công khai danh sách là bước cuối cùng. Trong quá trình thu học phí, các trường sẽ có giai đoạn thông báo, nhắc nhở qua nhiều phương thức để sinh viên chuẩn bị”, luật sư Tín nói.

Ông Tín thông tin thêm, Chính phủ đã có Nghị định 13/2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Do đó, các trường ĐH cũng cần ý thức được vấn đề bảo mật thông tin cho sinh viên. “Việc công khai thông tin sinh viên lên website của trường như vậy có thể có dấu hiệu xâm phạm quyền riêng tư cá nhân khi có hành vi tiết lộ, phát tán… những thông tin riêng tư không được người đó đồng ý. Trừ trường hợp được pháp luật cho phép, mặc dù việc công khai thông tin cá nhân của sinh viên chỉ nhằm để nhắc nhở. Nhìn chung, rất nhiều thông tin cá nhân cần được bảo mật. Do đó, các trường ĐH cần phát triển phần mềm quản lý đào tạo, trong đó, mọi thông tin cá nhân liên quan đến sinh viên thì chỉ cá nhân người học biết”, ông Tín đề xuất.