Danh xưng hoa hậu chỉ nên như người thắng gameshow!

Tự khoác "chiếc áo quá khổ"

Những ngày qua, dư luận xã hội dậy sóng quanh câu chuyện "vạ miệng" của tân Hoa hậu Thế giới VN 2023 vừa đăng quang hồi cuối tháng 7, khiến chủ đề về hoa hậu tiếp tục được khơi lên với những ý kiến trái chiều. Có thể thấy, sự phản ứng dữ dội này là hệ quả từ thực trạng công chúng đã "bội thực" với quá nhiều cuộc thi hoa hậu gần đây, cũng như quá "ngán ngẩm" với những mỹ từ dành cho người thắng giải kiểu như "hoa hậu là người đẹp nhất, hoàn thiện nhất về chân - thiện - mỹ, là cô gái tuyệt vời nhất đại diện cho phụ nữ VN…".

Mới đây, trong buổi họp báo công bố cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ VN 2023 diễn ra vào tối 7.8 tại TP.HCM, ông Trần Việt Bảo Hoàng, CEO của công ty tổ chức cuộc thi, đã khiến công chúng một lần nữa phản ứng bởi tự khoác "chiếc áo quá khổ" khi khẳng định: "Chúng tôi đặt tiêu chí: tìm ra một hoa hậu là để phụng sự đất nước…". Ngay cả việc lùm xùm suốt mấy tháng qua của cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ VN 2023 (vòng sơ khảo từ đầu tháng 10, bán kết và chung kết sẽ diễn ra từ 1.11 - 23.12) với cuộc thi Miss Universe Vietnam 2023 (vòng sơ khảo tổ chức vào tháng 8 và chung kết diễn ra vào trung tuần tháng 9) cũng khiến khán giả "rối rắm" trước việc tranh giành bản quyền phức tạp của hai "đối thủ" kinh doanh, để rồi trong cùng một đất nước đang có tới 2 cuộc thi trùng tên gọi, dù một cuộc lấy tên tiếng Việt, một cuộc gọi theo tiếng Anh. Cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ VN 2023 cũng vừa đổi tên gọi quốc tế từ Miss Universe Vietnam (bản quyền cuộc thi này hiện rơi vào tay tổ chức khác) sang Miss Cosmo Vietnam, và theo BTC cho biết từ Cosmo có nghĩa là hệ vũ trụ, vũ trụ mở, để không trùng với tên cũ Universe - dù nghĩa tiếng Anh của Universe cũng là "vũ trụ".

U.C

Trước đó, năm 2022 cũng đã xảy ra tình trạng tương tự với hai cuộc thi ban đầu có cùng tên Hoa hậu Hòa bình VN, sau khi kiện tụng ầm ĩ thì một cuộc được giữ nguyên tên, cuộc khác chỉ dùng tên tiếng Anh với dịch nghĩa cũng là Miss Peace Vietnam. Đáng nói, hiện nay, Miss Peace Vietnam vẫn tự giới thiệu "những lời có cánh" về danh xưng hoa hậu (dù vẫn còn đang tranh chấp việc không được sử dụng tên gọi Hoa hậu Hòa bình VN) trên website chính thức của mình là: "Vượt lên trên một cuộc thi sắc đẹp đơn thuần, Miss Peace Vietnam - Hoa hậu Hòa bình VN là biểu tượng tâm - tài - trí - sắc, là cuộc thi sắc đẹp duy nhất quy mô quốc gia tầm quốc tế, mang tính toàn diện về đức hạnh, tài năng, bản lĩnh, trí tuệ, sắc đẹp dành cho phụ nữ Việt có khát khao vun đắp hòa bình, kiến tạo thịnh vượng và lan tỏa tình yêu khắp thế giới". Thực tế người đẹp giành chiến thắng cuộc thi Miss Peace Vietnam 2022 đến nay các hoạt động chưa nổi bật như tiêu chí BTC đặt ra và rõ ràng việc khoác cho cô những "sứ mệnh" quá lớn này cũng là điều chưa thỏa đáng!

Đó là chỉ mới nói đến các cuộc thi lớn, gây được sự chú ý; ngoài ra VN hiện còn có hơn 25 cuộc thi hoa hậu lớn nhỏ khác được tổ chức như: Hoa hậu Trái đất VN, Hoa hậu Áo dài VN, Hoa hậu Thể thao VN, Hoa hậu Biển đảo VN, Hoa hậu Sinh thái VN, Hoa hậu Du lịch VN, Hoa hậu Doanh nhân Hoàn vũ, Hoa hậu Thương hiệu VN, Hoa hậu Thời đại VN… Đáng nói, không như những năm trước, thường thì 2 - 3 năm các nhà tổ chức mới xoay vòng tổ chức lại, hiện tại, nhiều cuộc thi tổ chức thường niên, chưa kể số lượng các cuộc thi mới tiếp tục tăng thêm với hàng loạt tên gọi lạ lẫm hơn được công bố.

Hãy trả danh xưng hoa hậu như một người thắng gameshow

Quả thật, tình hình bùng nổ các cuộc thi hoa hậu hiện tại đã bộc lộ nhiều hạn chế về chất lượng nhan sắc, tài năng của thí sinh, kéo theo nỗi lo "loạn" hoa hậu với một "thị trường" nhan sắc có thể nói đủ màu sắc, "thượng vàng hạ cám", chưa kể những cuộc thi kém chất lượng đã ra đời càng khiến lĩnh vực này thêm bát nháo.

Trước đây, VN chỉ cho phép tổ chức 2 cuộc thi hoa hậu cấp quốc gia mỗi năm, nhưng kể từ khi Nghị định 144/2020/NĐ-CP về nghệ thuật biểu diễn ra đời (có hiệu lực từ 1.2.2021) đã cho phép tổ chức các cuộc thi hoa hậu không giới hạn số lượng trong một năm, nhiều quy định về thi nhan sắc đã được sửa đổi như không quy định thí sinh phải có vẻ đẹp tự nhiên, tức chấp nhận thí sinh đã qua phẫu thuật thẩm mỹ, còn về thủ tục thì không cần phải xin cấp phép từ Cục Nghệ thuật biểu diễn, mà chỉ cần UBND cấp tỉnh, nơi diễn ra cuộc thi, chấp thuận. Nhưng, như ông Nguyễn Quang Vinh, nguyên quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn thuộc Bộ VH-TT-DL, từng là thành viên ban soạn thảo Nghị định 144/2020/NĐ-CP trả lời PV Thanh Niên thì không thể "cấm" các đơn vị kinh doanh, xã hội hóa tổ chức thi hoa hậu bởi: "Nghị định 144/2020/NĐ-CP hiện nay cho phép mọi công dân đều có quyền tiếp cận và hoạt động nghệ thuật theo sở thích của mình miễn là không vi phạm pháp luật. Vì thế, việc các đơn vị tổ chức thi hoa hậu cũng chỉ là hoạt động kinh doanh, giải trí thông thường. Chúng ta muốn phát triển kinh tế thị trường nhưng lại đòi duy trì tư duy quản lý bao cấp, và việc trói buộc tự do kinh doanh đúng pháp luật là điều mâu thuẫn. Mọi người càng quan tâm đến hoa hậu thì các công ty giải trí càng muốn tổ chức thi hoa hậu, còn đừng theo dõi thì họ sẽ phải ngừng thôi, như quy luật có cầu ắt có cung, và đó là quyền của thị trường, chúng ta không thể áp đặt bắt họ dừng việc kinh doanh của họ. Khi chúng ta trả hoạt động này về cho xã hội tự vận hành theo đúng quy định của pháp luật thì cuộc thi nào có chất lượng sẽ tồn tại, còn cuộc thi nào tổ chức không tốt, vi phạm pháp luật thì chắc chắn sẽ bị cơ quan quản lý các cấp xử lý nghiêm".

Một chuyên gia trong lĩnh vực biểu diễn cũng nêu ý kiến: "Công chúng đừng quá coi trọng danh hiệu hoa hậu, không nên xem họ quá cao quý như là đại diện cho vẻ đẹp phụ nữ VN chẳng hạn, bởi họ chỉ là người được chọn lựa trong phạm vi một cuộc thi, như kiểu họ thắng một gameshow mà thôi. Sao phải kỳ vọng ở hoa hậu, mặc định những trách nhiệm nặng nề cho họ, thần thánh hóa hoa hậu để rồi thất vọng?". Theo chuyên gia này: "Hoa hậu, hoa khôi chỉ là danh hiệu được một ban giám khảo mà một công ty, doanh nghiệp mời đến để lựa chọn ra trong số các thí sinh tham dự cuộc thi. Người đăng quang có nhiệm vụ phải làm việc, trả quyền lợi cho đơn vị tổ chức, như kiểu nhân viên công ty dưới danh nghĩa hợp đồng quản lý độc quyền. Nếu hiểu rõ được điều này thì khán giả sẽ bớt quan tâm, nghĩ nhiều để mãi bàn luận đến hai chữ hoa hậu. Hãy trả danh xưng hoa hậu về đúng vị trí, nghĩa là như một người thắng gameshow!".