Đi qua miền Trung

Lại nghĩ về những nơi mình sắp ghé qua, những địa danh lâu nay chỉ biết trên bản đồ, trong những bài học từ khi còn là học trò phổ thông.

Chuyến đi nằm trong tháng mười một, khi mùa mưa còn gắng gượng kéo thêm những ngày sướt mướt để bù lại những tháng nắng ròng mùa hè. Chuyến xe cứ từ một nơi nắng chui qua một vùng mưa để đến một nơi âm âm mây mù ẩm ướt. Tôi đi qua Hội An - Quảng Nam, Đà Nẵng, Huế, nơi nào cũng vừa lạ vừa quen. Lạ, bởi vì tôi chỉ là một bà nội trợ lần đầu tiên đi ra khỏi nhà và quen bởi ở đâu cũng chỉ là đất nước của mình mà thôi. Khi cột cây số bắt đầu có tên Quảng Trị, lòng tôi xôn xao không tả được, từ khi còn nhỏ tôi đã từng được nghe nói về cầu Hiền Lương và dòng sông Thạch Hãn. Tôi đã từng ước ao có một lần trong đời mình được đặt chân tới đó. Mơ ước tưởng chừng xa xôi ấy, bây giờ tôi đã chạm tới, không phải chỉ là trên phim ảnh mà chính tôi sẽ đặt chân tới đó.

Nỗi xao xuyến còn nguyên trong lòng tôi khi theo đoàn ghé thăm nghĩa trang Trường Sơn. Băng qua con đường huyền thoại đó mới biết đất nước mình rộng lớn biết nhường nào. Có đi mới hiểu hết tình yêu của mình đối với quê hương và nhận ra rằng hình như mình chưa làm được gì gọi là cống hiến cho người, cho đời. Con đường Trường Sơn hôm nay rộng lớn và xinh đẹp tuyệt vời. Con đường có đường dây 500 KW đi qua với trùng trùng rừng xanh kế tiếp đồng bằng và những hàng cột điện giống như những người khổng lồ giang tay đứng dọc Trường Sơn, ưỡn ngực tự hào ta đã lớn lên cùng đất nước. Con đường bê tông rộng mấy làn xe bám lấy rừng núi; trước đây có khi phải mất mấy ngày bạn tôi mới băng được qua con lộ ngày ấy còn rất hẹp - như người bạn cùng hành trình kể về những trận đánh anh tham gia thuở hai mươi tuổi. Cả một cuộc đấu tranh gian khổ và rất nhiều người ngã xuống ở tuổi hai mươi. Phải nghĩ đến họ để thấy những sự hy sinh ấy lớn lao biết bao nhiêu.

Và khi đến thăm nghĩa trang Trường Sơn lòng tôi lại dậy lên biết bao điều không thể nói bằng lời. Những nấm mộ nhỏ màu trắng ngay ngắn như họ đang xếp hàng trong ngày đầu vào quân đội. Không thể diễn tả được sự xúc động và cũng không thể giải thích được vì sao mà mình lại khóc trước những tấm bia mộ ghi tên những người trẻ tuổi bằng mình thuở đó. Bây giờ thì chúng ta đã già đi, trải nghiệm mọi ngọt bùi cay đắng của cuộc đời còn họ thì trẻ mãi, có người có thể chưa biết tình yêu là gì và chưa hề một lần nắm tay con gái. Nhiều người dừng lại ở tuổi hai mươi, trong sáng hồn nhiên và chỉ biết mỗi một điều là chiến đấu cho hòa bình của dân tộc.

Người quản trang kể lại một câu chuyện. Có lần ông ta đi quanh nghĩa trang để thắp hương cho các anh, ông đã gặp một người bộ đội, quân phục, quân trang mới tinh, ngồi trước một ngôi mộ, Ông ta hỏi: “Anh đi đâu đây?”. Người lính không ngẩng đầu, trả lời: “Đi thăm bạn”. Người quản trang đi qua bỗng giật mình nhìn lại. Không có ai, không một bóng người, chỉ có những ngôi mộ trắng nghiêm trang và những làn hương mỏng manh thấp thoáng trong bóng chiều chập choạng.

Nghe như chuyện liêu trai nhưng không ai cảm thấy sợ hãi, chỉ nghe trong lòng mình nỗi tiếc thương vô hạn. Họ không mất đi, họ chỉ dừng lại cho chúng ta đi qua. Chúng ta đi qua ngưỡng cửa hòa bình và không được phép quên ai, quên điều gì. Rừng cây xanh u tịch chụm đầu nhau chở che cho những hàng mộ trắng như âu yếm chia sẻ để không ai cô đơn. Tôi đi qua đó, cúi đầu chào tôn kính, rất thật lòng. Tôi đi qua và hình ảnh nghĩa trang Trường Sơn đã là một hình ảnh rất ấn tượng, khó quên.

Chuyến đi như một bản nhạc có đủ nốt bổng nốt trầm. Lòng tôi đầy hứng khởi để kể về Kẻ Bàng - Phong Nha, để nhắc đến dòng sông Son nước xanh màu cẩm thạch và những hang động kỳ vĩ như trong cổ tích. Núi rừng nơi đây lại gắn với nhiều cuộc đấu tranh, khi đứng trên núi cao nhìn xuống, tôi nhìn thấy những ô ruộng xanh mơn mởn, nghe nói xưa kia nơi đó là những hố bom. Mới biết quá khứ và hiện tại vẫn ở cạnh nhau, chúng ta nhớ chuyện ngày xưa để trân trọng những điều đang có được. Ngày tôi quay về trời vẫn còn mưa, mưa theo tôi đến tận đèo Phú Gia, rồi qua Huế, cảnh vật ở đây đẹp như một bức tranh thủy mặc.

Những chuyến đi qua miền Trung của tôi như thế đó.