Đi tìm đáp án số tử vong thực tế vì Covid-19 trên thế giới

Những người tử vong vì Covid-19 được hỏa táng tại New Delhi, Ấn Độ vào tháng 4.2021

reuters

Theo Worldometers, thế giới đã ghi nhận hơn 500 triệu ca nhiễm và 6,2 triệu ca tử vong kể từ khi những ca Covid-19 đầu tiên được ghi nhận tại thành phố Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc) vào cuối năm 2019.

Tuy nhiên, giới chuyên môn cho rằng con số thực tế tại nhiều nơi có thể cao hơn rất nhiều so với số liệu chính thức ghi nhận.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đang nỗ lực đầy tham vọng để tìm câu trả lời, dù đối diện một vấn đề lớn, theo trang News.com.au ngày 18.4.

Ít nhất 15 triệu người?

Những chuyên gia nghiên cứu đáp án cho WHO trong năm qua tin rằng số ca tử vong vì Covid-19 tính đến cuối năm 2021 là 15 triệu người, dù dữ liệu này chưa công khai. Con số này cao hơn gấp đôi so với số liệu chính thức mà các quốc gia đã ghi nhận.

Có thông tin cho rằng nỗ lực tìm hiểu số liệu chính xác gặp cản trở tại một số nước đã ghi nhận con số thấp hơn thực tế. Một số nơi từng hoãn công khai số liệu do tranh cãi.

Công nhân đào huyệt tại Sao Paolo, Brazil giữa đại dịch Covid-19 vào ngày 2.4.2020

reuters

Theo tờ The New York Times, Ấn Độ ghi nhận hơn 520.000 ca tử vong vì Covid-19. Tuy nhiên, các nguồn thạo tin cho rằng WHO sẽ thể hiện rằng nước này ghi nhận ít nhất 4 triệu ca tử vong, con số cao nhất thế giới.

WHO sử dụng dữ liệu quốc gia về số ca tử vong do Covid-19, kết hợp với các thông tin mới từ những khu vực và khảo sát đối với các hộ gia đình. Họ cũng dùng các mô hình thống kê để tính con số bị thiếu hụt so với thực tế.

Bên cạnh đó, còn có những ca tử vong gián tiếp vì Covid-19, chẳng hạn như những bệnh nhân không thể tiếp cận sự chăm sóc y tế đối với các vấn đề sức khỏe khác, do bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

“Điều đó quan trọng đối với thống kê toàn cầu và trách nhiệm tinh thần đối với những người đã tử vong, nhưng cũng rất quan trọng về thực tế. Nếu có những làn sóng lây nhiễm tiếp theo, việc hiểu rõ tổng số ca tử vong là yếu tố then chốt để biết các chiến dịch tiêm chủng có hiệu quả hay không”, theo ông Prabhat Jha, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Y tế toàn cầu ở Toronto (Canada).

Ông Jha còn là thành viên nhóm công tác hỗ trợ WHO tính toán về số ca tử vong ngoài số liệu chính thức.

Con số gần chính xác cũng khó biết

Giáo sư Sanjeev Bagai ở New Delhi (WHO) chỉ trích về cách tính toán của WHO cũng như việc nêu riêng trường hợp Ấn Độ. “Không hề có nỗ lực phối hợp trên cơ sở khoa học từ các nước khác nhau”, ông chỉ trích và cho rằng nghiên cứu có các giới hạn.

“Các nước không thể được xem xét như nhau. Hầu như 80% các nước trên thế giới không ghi nhận hồ sơ sức khỏe kỹ thuật số, hầu như không thể có con số gần chính xác”, ông phân tích.

Theo ông, việc thống kê và đánh giá không đầy đủ số ca tử vong vì Covid-19 là một vấn đề toàn cầu chứ không riêng Ấn Độ. Theo ông, có quốc gia rất đông dân nhưng chỉ ghi nhận chưa đến 5.000 ca tử vong trong “trò đùa ác độc”.

Chuyên gia này cho rằng việc thống kê vướng nhiều giới hạn, chẳng hạn như việc tự xét nghiệm không được báo cáo.

Tại Trung Quốc, số ca tử vong tại Vũ Hán được cho là cao hơn 50% so với dự báo trong quý 1 năm 2020, theo một nhóm các nhà nghiên cứu của chính phủ. Nhóm chuyên gia này nhận thấy rằng các ca tử vong vì bệnh tim và tiểu đường tăng vọt trong phong tỏa và các ca tử vong gia tăng do trở ngại trong việc tìm kiếm sự giúp đỡ.

Indonesia và Ai Cập cũng nằm trong những quốc gia đông dân có thể chưa thống kê đầy đủ con số tử vong trong đại dịch. Ngoài ra, Nga ghi nhận 300.000 ca tử vong đến thời điểm cuối năm 2021 nhưng cũng có thể có số ca tử vong thực tế cao hơn nhiều.