Dinh dưỡng học đường: Yếu tố quyết định chiều cao, thể lực khi trưởng thành

Thành thị và nông thôn đều sẽ có bữa ăn học đường

Hôm nay 12.10, tại Hà Nội, hơn 300 đại biểu là các chuyên gia dinh dưỡng, nhà khoa học trong nước và chuyên gia đến từ Nhật Bản, Mỹ đã tham dự hội thảo quốc tế về dinh dưỡng học đường. Hội thảo do Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế) và Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản đồng tổ chức, với sự đồng hành của Tập đoàn TH.

ẢNH: KHUÊ ANH

Tại hội thảo, PGS-TS Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, đánh giá trẻ em Việt Nam đang phải đối mặt với 3 gánh nặng về dinh dưỡng: suy dinh dưỡng thể thiếu (đặc biệt là suy dinh dưỡng thể thấp còi), thừa cân béo phì và thiếu vi chất dinh dưỡng.

Theo số liệu điều tra toàn quốc năm 2023, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi của Việt Nam là 18,2%. Gia tăng tỷ lệ thừa cân, béo phì ở tất cả các đối tượng, trong đó thừa cân, béo phì ở trẻ 5 - 19 tuổi lên đến 19% vào năm 2020 (tăng gấp hơn 2 lần sau 10 năm).

Theo ông Dương, Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021 - 2030, với những mục tiêu cụ thể cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho toàn dân, đặc biệt là nhóm trẻ em và thanh thiếu niên tuổi học đường.

Mục tiêu cơ bản của chiến lược bao gồm: giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống dưới 15% vào năm 2030; kiểm soát tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em, đặc biệt là ở khu vực thành thị, với mục tiêu giữ tỷ lệ này ở mức dưới 19% cho trẻ từ 5 - 18 tuổi vào năm 2030.

Tăng cường giáo dục dinh dưỡng trong nhà trường, với 60% trường học ở thành thị và 40% ở nông thôn sẽ tổ chức bữa ăn học đường, với thực đơn đáp ứng nhu cầu theo khuyến nghị vào năm 2025; phấn đấu đạt tương ứng 90% và 80% vào năm 2030.

Viện trưởng Viện Dinh dưỡng cũng cho rằng, trong lĩnh vực dinh dưỡng học đường, để đạt được các mục tiêu này đòi hỏi những giải pháp can thiệp mang tính toàn diện, liên tục, liên ngành, cần có sự tham gia của gia đình, doanh nghiệp và toàn thể cộng đồng. Phụ huynh cần được trang bị kiến thức dinh dưỡng để giúp con em mình duy trì thói quen ăn uống lành mạnh cả ở trường và tại gia đình.

ẢNH: THÚY ANH

Cần hoàn thiện về cơ chế, chính sách về dinh dưỡng, để thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện, và đã đến lúc cần xây dựng luật Dinh dưỡng học đường.

PGS Dương nhấn mạnh, khoảng 86% chiều cao tối đa của con người đạt được trong giai đoạn dưới 12 tuổi, đây chính là thời điểm quyết định sự phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực. Ngoài ra, cần có những can thiệp dinh dưỡng hợp lý theo chu kỳ vòng đời.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc phát triển chiều cao phụ thuộc vào di truyền 20%, còn yếu tố dinh dưỡng, rèn luyện thể thao và môi trường chiếm 80%.

Dinh dưỡng học đường nâng cao tầm vóc

Tại hội thảo, các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, khoa học đã chứng minh, khoảng 86% chiều cao tối đa của con người đạt được trong độ tuổi dưới 12, đây chính là giai đoạn quyết định sự phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực của con người, trong đó có 2 giai đoạn quan trọng là giai đoạn 1.000 ngày đầu đời và kế tiếp là giai đoạn từ 2 - 12 tuổi, lứa tuổi học đường. Chính vì vậy, vấn đề chăm lo dinh dưỡng cho trẻ em ở giai đoạn này, đặc biệt là dinh dưỡng học đường cần được nhận thức đầy đủ để có giải pháp thực thi hiệu quả.

Về những thành công của chương trình bữa ăn học đường với chế độ dinh dưỡng hợp lý, tại Nhật Bản, GS Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản, chia sẻ năm 1954, Nhật Bản đã ban hành luật Bữa trưa học đường. Năm 2005, Chính phủ Nhật Bản ban hành luật Cơ bản về giáo dục thực phẩm và dinh dưỡng.

Theo GS Nakamura Teiji, luật vừa chuẩn hóa bữa ăn học đường vừa chú trọng phát triển giáo dục dinh dưỡng. Đến nay, 99% các trường tiểu học và 91,5% các trường trung học cơ sở tại Nhật Bản đã áp dụng chương trình này. Qua đó, tình trạng suy dinh dưỡng giảm đáng kể, tầm vóc, chiều cao trung bình đều tăng.

Theo kết quả khảo sát mới nhất của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản công bố năm 2023, chiều cao trung bình của người Nhật là: nam 1,72 m và nữ 1,58 m. Cách đây 50 năm, các con số này lần lượt chỉ là 1,5 m và 1,49 m.