Giá xăng tăng hay giảm?

Và điều hành giá xăng dầu một lần nữa lại là “mê hồn trận” với bất cứ ai.

Trước hết hãy làm rõ câu hỏi “vô lý mà có lý” để xem bản chất của việc điều hành giá xăng dầu nằm ở chỗ nào. Đầu tiên là vô lý thì đúng... vô lý thật. Bởi tại kỳ điều chỉnh hôm 1.4, giá xăng đã giảm khoảng 1.000 đồng/lít so với giá trước đó. Nên hỏi giá xăng tăng hay giảm thì vô lý quá còn gì. Thế nhưng trong cái sự vô lý đó, cũng “có lý” của nó. Có lý là bởi cũng từ 1.4, thuế bảo vệ môi trường (BVMT) với xăng được giảm 2.000 đồng/lít. Trong thâm tâm ai cũng cho rằng đó sẽ là mức giảm tối thiểu của giá xăng ở kỳ điều chỉnh này chứ đâu có ngờ liên bộ Tài chính - Công Thương lại tính giá nhập khẩu trong chu kỳ 10 ngày tăng, cộng trừ nhân chia với phần được giảm, rồi trích quỹ này, không trích quỹ kia... ra kết quả cuối cùng là xăng chỉ giảm được 1.000 đồng/lít, bằng 50% số thuế BVMT mà Quốc hội phê duyệt giảm cho mặt hàng này từ ngày 1.4 (2.000 đồng/lít). Vì thế, nhiều người lập luận rằng, giá xăng thực chất là tăng 1.000 đồng chứ không phải giảm.

Giá xăng giảm chỉ bằng một nửa số thuế BVMT được phê duyệt đã buồn, nhìn sang dầu còn hẩm hiu hơn. Bù qua sớt lại, dầu đã tăng mạnh tới gần 1.500 đồng/lít. Mà dầu là nhiên liệu chính trong vận tải hàng hóa cả đường bộ, đường biển, đường sông cũng như trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Hôm qua, nhiều đơn vị vận tải cũng than trời gồng lỗ không nổi, phải “treo xe” giảm chạy. Nên nhớ, để có mức giảm thuế BVMT đối với xăng dầu thì trước đó rất nhiều kiến nghị, đề xuất của chuyên gia, doanh nghiệp đã được gửi tới cơ quan có thẩm quyền. Thủ tướng Chính phủ cũng trực tiếp yêu cầu liên bộ Tài chính - Công Thương nghiên cứu giảm thuế, phí để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trong cơn bão giá. Nên việc bị “trừ béng” đi một nửa thuế BVMT vì lý do này, lý do kia để ra kết cục xăng giảm dầu tăng khiến ai nấy đều hụt hẫng, thất vọng.

Tăng mạnh, giảm nhỏ giọt khiến giá xăng dầu trong nước vẫn đang cao ngất ngưởng. Từ đầu năm tới nay, cơn bão giá càn quét trên khắp các mặt trận khiến mặt bằng giá cả tiêu dùng cũng liên tục được điều chỉnh. Hôm qua, hàng loạt công ty thức ăn chăn nuôi gửi thông báo tăng giá. So với cùng kỳ năm ngoái, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi đã tăng 35%. Giá phân bón các loại cứ lập đỉnh rồi phá đỉnh, chưa có điểm dừng. Giá cước vận chuyển cũng được điều chỉnh, đặc biệt là cước tàu biển, đắt đỏ chưa từng thấy mà thuê container vẫn hết sức khó khăn. Bão giá khiến đời sống của người dân và hoạt động kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp ngày càng khó khăn, vất vả. Thế nên ở thời điểm này, nếu cứ lấy công thức cũ để điều hành giá các mặt hàng thiết yếu thì những nỗ lực để thúc đẩy sản xuất, thúc đẩy tiêu dùng, cứu sức mua trong nền kinh tế sẽ khó mà hiệu quả.

Giảm giá xăng dầu, ngoài đề xuất giảm tiếp thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, có lẽ phải trông chờ sự điều hành đột phá trong bối cảnh hết sức đặc thù hiện nay.