Giảng viên du học: Nhiều lựa chọn khác ngoài đề án của nhà nước

Hiện nay, ngày càng nhiều quốc gia và cơ sở giáo dục ĐH ở nước ngoài cấp học bổng cho sinh viên quốc tế. Chưa kể, một số thị trường du học còn miễn, giảm học phí đối với du học sinh (DHS) bậc thạc sĩ hoặc tiến sĩ (TS). Điều này giúp mở thêm cơ hội cho những giảng viên đang mong muốn nâng cao trình độ, bên cạnh lựa chọn du học bằng ngân sách nhà nước vốn yêu cầu các ràng buộc kèm theo.

SHUTTERSTOCK

DU HỌC TIẾN SĨ CHƯA ĐẾN 10 TRIỆU ĐỒNG/NĂM

Pháp là một trong những điểm đến du học TS chi phí thấp trên thế giới, khi các trường ĐH công lập chỉ yêu cầu đóng mức học phí chưa đến 10 triệu đồng/năm, ở mức 380 euro, với thời gian đào tạo kéo dài 3 - 6 năm tùy chuyên ngành. Bên cạnh chương trình tiếng Pháp, DHS còn có thể tham gia các lớp dạy bằng tiếng Anh tại các đơn vị như ĐH Tổng hợp Lille, ĐH Tổng hợp Paris-Panthéon-Assas (Paris 2)...

Có thể du học trường ĐH công lập Pháp với học phí thấp, theo ông Thomas Nguyễn, Giám đốc điều hành Franco-Viet Edu, là vì phần lớn học phí đã được chính phủ nước này đài thọ, từ bậc cử nhân cho đến TS. Đây được xem là một dạng "học bổng" cho tất cả sinh viên. Riêng ở bậc TS, chính phủ Pháp chi trả học phí đến 13.720 euro (khoảng 345 triệu đồng) nên người học chỉ cần đóng một mức "tượng trưng" cho trường.

Song, các trường thường yêu cầu ứng viên có trình độ tiếng Pháp ở mức thông thạo, tối thiểu là B2 hoặc thậm chí C1. Sau đó, người học cần tìm được trường hoặc viện nghiên cứu có nhu cầu tuyển nghiên cứu sinh để ứng cử. Trải qua các vòng tuyển chọn như gửi hồ sơ năng lực, thư trình bày nguyện vọng, phỏng vấn với đại diện trường... và được nhận vào, DHS sẽ được ký hợp đồng hợp tác có lương cũng như có ngày nghỉ theo luật lao động.

Ngoài trường công lập, DHS cũng có thể ứng tuyển nhiều loại học bổng để trang trải học phí, sinh hoạt phí và nhiều tiện ích khác, từ quy mô chính phủ như "France Excellence" (Đại sứ quán Pháp tại VN), "Excellence Eiffel" (Bộ Ngoại giao Pháp) hay "Erasmus+" (Liên minh châu Âu), đến học bổng của các cơ sở giáo dục ĐH, doanh nghiệp Pháp cấp cho cá nhân hoặc nhóm nghiên cứu, thường với các đề tài về kỹ nghệ, công nghệ thông tin hoặc có tính ứng dụng cao.

Ngoài Pháp, chính phủ các quốc gia khác tại châu Âu như Phần Lan, Thụy Điển, Na Uy, Hà Lan... cũng đài thọ học phí ở các trường công lập cho DHS bậc TS. "Tùy theo nhu cầu ngành nghề của từng quốc gia mà học bổng sẽ tập trung nhiều vào lĩnh vực đó. Và không chỉ các nước có chính sách tài trợ khác nhau mà giữa các cơ sở trong một trường ở những thành phố riêng biệt cũng có sự chênh lệch", ông Thomas lưu ý.

PEXELS

Đài Loan cũng là vùng lãnh thổ sở hữu mức chi phí rẻ khi du học bậc TS, theo bà Nguyễn Thị Khánh Vân, Giám đốc nghiệp vụ Du học Ưu Việt. Chẳng hạn, NTU, ngôi trường có thứ hạng hàng đầu Đài Loan, yêu cầu mức học phí TS dao động từ 102.560 - 300.000 NTD/năm (77 - 227 triệu đồng) tùy ngành nghề, và con số này đang cao hơn so với nhiều trường khác tại vùng lãnh thổ này.

HAI YẾU TỐ ĐỂ NHẬN HỌC BỔNG

Theo bà Nguyễn Thị Khánh Vân, so với bậc cử nhân, học bổng TS có mức độ cạnh tranh thấp hơn, song chế độ học bổng là cao nhất, chẳng hạn ngoài miễn học phí, DHS còn được trường trợ cấp tiền sinh hoạt hằng tháng. Học bổng này do trường hoặc các khoa trong trường cung cấp. Để ứng tuyển, người học phải có kinh nghiệm nghiên cứu, thể hiện qua các bài báo quốc tế đăng trên tạp chí khoa học, kỷ yếu hội nghị...

"Những ngành trao nhiều học bổng tại Đài Loan là tiếng Trung, năng lượng sạch, tự động hóa... Đặc biệt, nhiều chương trình học được dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh nên DHS không nhất thiết phải biết tiếng Trung mới có thể theo học. Chưa kể, có những chương trình dạy bằng tiếng Trung nhưng học liệu đều là tiếng Anh và nghiên cứu sinh cũng được yêu cầu viết luận bằng tiếng Anh", bà Vân nhấn mạnh.

Một quốc gia châu Á khác cũng có nguồn học bổng cho nghiên cứu sinh TS là Hàn Quốc. Bà Bùi Thị Tâm, Tổng giám đốc Công ty TNHH YT KOREA, cho biết mức học phí TS dao động từ 3 - 7 triệu KRW/năm (54 - 126 triệu đồng), tùy khối ngành hoặc thứ hạng của trường. Học bổng chủ yếu dựa trên trình độ tiếng Hàn hoặc tiếng Anh, hoạt động ngoại khóa, điểm trung bình cũng như luận văn thạc sĩ của ứng viên.

Ngoài học bổng, DHS cũng có cơ hội nghiên cứu các đề tài, công trình khoa học và đi nhiều quốc gia khác nhau cùng giáo sư của khoa để làm nghiên cứu. Cụ thể, giáo sư sẽ nhận các đề án khác nhau từ chính phủ, doanh nghiệp và thỏa thuận cùng nghiên cứu sinh thực hiện. "Khi tham gia, DHS sẽ nhận mức lương dao động từ 1 - 1,5 triệu KRW (18 - 27 triệu đồng), thậm chí cao hơn, do chính giáo sư chi trả", bà Tâm cho hay.

ANDY PHẠM

Tại Úc, mỗi trường cũng đều có những mức học bổng khác nhau dành cho nghiên cứu sinh TS, từ cung cấp mức phí nhất định theo năm cho đến miễn học phí và gửi thêm tiền trợ cấp hằng tháng. Ví dụ, ĐH Quốc gia Úc hiện có hàng chục loại học bổng bậc TS dành cho sinh viên quốc tế, tất cả đều được xét dựa trên thành tích học thuật của ứng viên, theo ông Andy Phạm, Quản lý cấp cao khu vực Mê Kông của trường.

"Để ứng tuyển bậc TS, người học cần chuẩn bị hồ sơ nghiên cứu từ 2 - 5 trang nêu rõ đề tài nghiên cứu. Sau đó, tìm giáo sư hướng dẫn phù hợp bằng cách tham khảo trang giới thiệu cũng như đọc các nghiên cứu trước đó của họ. Chỉ khi được giáo sư đồng ý hướng dẫn, bạn mới có thể đăng ký vào trường và học bổng sẽ tự động cấp cho bạn nếu đủ điều kiện chứ không cần ứng tuyển riêng", ông Andy cho hay.

Ngoài các quốc gia kể trên, các thị trường du học phổ biến với DHS Việt như Trung Quốc, Nhật Bản, Anh, Canada, New Zealand... cũng trao các suất học bổng khác nhau, thậm chí lên đến toàn phần cho nghiên cứu sinh TS. Trong đó, hai yếu tố quan trọng nhất để được xét duyệt học bổng là năng lực nghiên cứu và trình độ ngoại ngữ của ứng viên, nhất là tiếng Anh, theo các chuyên gia.