Hà Nội một thời gian lao mà thanh lịch

Đời người hòa cùng đời phố

Có một Hà Nội trong tôi, tập tản văn đong đầy những hồi ức, cảm xúc, suy tư, và trăn trở của một người đàn ông tuy không sinh ra ở Hà Nội, chưa từng nhận mình là “người Hà Nội gốc”, nhưng lại hiểu rõ từng nhịp thở của thành phố này. Tác giả Vũ Công Chiến bộc bạch: “Tôi sống gần như cả đời ở Hà Nội… Vì thế tất cả ký ức đời tôi gắn liền với Hà Nội cùng những đổi thay của nơi đây”. 

T.D

Qua bức tranh nhuốm màu thời gian mà Vũ Công Chiến vẽ nên, đường đời của ông gần như song hành với lịch sử Hà Nội trong năm chục năm trở lại đây.

Trang sách mở ra đưa độc giả quay ngược thời gian về những năm 1950, theo chân chú bé Vũ Công Chiến vừa theo bố mẹ từ chiến khu chuyển về thủ đô sinh sống. Được sự tận tình giúp đỡ của bà con xung quanh, dần dà họ trở thành người Hà Nội và hòa nhập với nhịp sống nơi đây, tạo nên những ký ức hồn nhiên và yên bình trong phần “Hà Nội, gia đình và tuổi thơ tôi”.

Ở đó có những khó khăn khi nhiều gia đình phải cùng nhau chung sống trong một không gian không nhiều nhặn gì, thế nhưng mọi người luôn đùm bọc, giúp đỡ và hỗ trợ nhau. Bằng ký ức mình đã trải qua, tác giả mang đến khung cảnh ngôi làng Yên Phụ thanh bình, cũng như tuổi thơ hồn nhiên trong việc trốn nhà đi thăm mẹ bệnh, hay được bố đèo ăn kem ở hiệu Hồng Vân, Long Vân…

Bước sang “Hà Nội, một thời tuổi trẻ”, lại thấy những ngày Hà Nội cùng cả nước đánh giặc, đó cũng còn là thời kỳ di tản về quê và những cậu bé thành phố lần đầu biết đi mót trứng, bắt trộm vịt, chuột đồng cũng như hôi cá... 

Thông qua cách viết giản dị, gần gũi, Có một Hà Nội trong tôi vô cùng trong trẻo và mang thanh âm yên bình của miền thơ ấu. Qua những câu chuyện tuổi thơ và tuổi trẻ của tác giả Vũ Công Chiến, con người và nơi chốn đã hòa làm một, sẻ chia quá khứ, hiện tại và cả tương lai.

Hà Nội của mỗi người và của mọi người

Trong những hồi ức cá nhân của Vũ Công Chiến, người đọc tìm thấy rất nhiều cái chung đã trở thành ký ức tập thể và nhận diện được cả những dấu vết của một thời đã xa. Qua đó, có thể hiểu được nếp sinh hoạt của người dân gắn với phố phường Hà Nội, đó là trò dính chuồn chuồn, trộm vịt của trẻ con; việc giặt giũ, bơi lội ở Tây hồ; những hoạt động chống giặc, đánh giặc và dựng xây đất nước; việc mưu sinh vất vả ở sông Hồng; cảnh xếp hàng thời tem phiếu; và trên hết là những món ăn độc đáo, đầy phong vị quê hương…

NVCC

Trong phần cuối, “Một nét riêng tư gợi nhắc cho ai…”, tác giả đã chọn lọc những dấu ấn văn hóa đặc sắc để từ vài nét chấm phá nhìn ra được một Hà Nội đương thời với đủ âm thanh và màu sắc, có cũ có mới, có hiện tại và quá khứ đan xen. Trong một tách cà phê, trong đĩa bánh cuốn, những thú chơi xuân, một góc hồ Tây, những hàng cây, từng ô cửa sổ và ngôi nhà cổ…, ta đều thấy được diện mạo của thành phố ngàn năm văn hiến đầy cốt cách và thanh lịch.

Tác giả triển khai đề tài ở nhiều góc nhìn và nhiều giác quan, từ đó thu hết vào mình Hà Nội rất nhiều phong vị. Đó là nơi chốn của những món ngon mà các cách ăn bắt buộc phải như thế. Đó cũng còn là ký ức nhảy tàu điện, là những dịp tết ở Văn Miếu xem chơi cờ người, là những hàng quà bên ngoài rạp phim của những người trẻ ở thời bấy giờ…

Viết về một nơi đã gắn bó như máu thịt, Vũ Công Chiến dùng giọng kể hết sức chân phương. Nghiêm trang và tỉ mỉ, ông mô tả tất cả một cách chi tiết và chân thật, không miên man cảm xúc hay đao to búa lớn, nhưng từ đó toát lên vẻ đẹp thanh lịch của đất kinh kỳ.