Hàng triệu hộ dân sẽ thoát ‘treo’

Trước đó, Ban Quản lý khu Nam Sài Gòn đã có văn bản kiến nghị UBND TP.HCM cho phép chuyển đổi đất trồng lúa sang đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất nông nghiệp khác ở các dự án treo hàng chục năm trời, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân sống trong khu vực này. Theo đó, các khu vực được TP chấp thuận cho chuyển mục đích từ đất lúa sang đất nông nghiệp khác gồm: khu B, C, D (trong khu đô thị mới Nam Sài Gòn) và các khu đô thị cảng Hiệp Phước (H.Nhà Bè), Đại học Hưng Long (H.Bình Chánh) với diện tích đất nông nghiệp và đất lúa rất lớn. Trong đó dự án khu Đại học Hưng Long có tổng diện tích đất khoảng 511 ha, diện tích đất lúa tại đây còn khoảng 294 ha; dự án khu đô thị cảng Hiệp Phước có diện tích hơn 3.911 ha, với khoảng 100 ha đất lúa; khu đô thị mới Nam Sài Gòn cũng có hàng trăm héc ta đất lúa.

Việc chuyển từ đất trồng lúa sang các loại đất nông nghiệp khác giúp người dân có thể làm vườn, nuôi thủy sản; xây một số công trình trên đất để phục vụ nông nghiệp theo quy định của pháp luật như nhà kính, nhà lưới, kho để vật liệu xây dựng... giúp họ sử dụng đất hiệu quả hơn trong thời gian chờ quy hoạch.

Không chỉ tháo gỡ khó khăn cho các hộ dân có đất lúa ở các dự án “treo”, TP cũng đã chấp thuận chủ trương đối với khu vực có quy hoạch được duyệt là đất hỗn hợp, đất dân cư xây mới nhưng chưa có quyết định thu hồi đất và chưa có kế hoạch sử dụng đất. Người dân có đất nông nghiệp hợp pháp trong khu vực này có nhu cầu làm nhà ở, được chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở. Đồng thời được xem xét tách thửa, cấp giấy phép xây dựng theo quy định. Theo kết quả rà soát của Sở Quy hoạch - Kiến trúc năm 2018, TP có hơn 13.500 ha đất thuộc các quy hoạch hỗn hợp và dân cư xây mới. Những loại đất dạng này lâu nay người dân gần như không được chuyển mục đích sử dụng đất, không được tách thửa vì được xem là một dạng quy hoạch “treo”. Do đó quy định “cởi trói” cho hai loại đất này được chuyển mục đích sử dụng đất, được tách thửa, thậm chí được cấp phép xây dựng sẽ giúp hàng triệu người dân có đất dính quy hoạch “treo” được phục hồi quyền lợi.

Theo lãnh đạo UBND H.Nhà Bè, dù chủ trương cởi trói cho đất hỗn hợp, đất dân cư xây dựng mới đã có nhưng các địa phương chưa thể thực hiện được mà phải đợi hướng dẫn của các sở ngành, nhất là Sở Quy hoạch - Kiến trúc và Sở Tài nguyên - Môi trường. Nếu không, chủ trương này sẽ không thể thực thi. Thực tế từ giữa năm 2018, TP đã có chủ trương điều chỉnh 83 ha đất dọc theo các tuyến đường chính, nơi tập trung đông dân cư sinh sống ổn định nhằm đảm bảo quyền lợi về nhà, đất cho người dân trong khu đô thị cảng Hiệp Phước. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa thực hiện được vì chưa có quy trình, hướng dẫn cụ thể.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM, cho biết muốn chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lúa sang các loại đất nông nghiệp khác hay chuyển từ đất nông nghiệp quy hoạch là hỗn hợp, dân cư xây dựng mới sang đất ở phải tuân theo các quy định pháp luật có liên quan. Đối với các khu đất nằm trong các dự án đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, có quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án thì không thể chuyển mục đích sử dụng đất. TP chấp thuận chủ trương cho phép người dân có quyền sử dụng đất nông nghiệp hợp pháp được chuyển mục đích sử dụng đất thuộc trường hợp không phải xin phép nhưng phải đăng ký biến động theo quy định. Trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải xin phép thì phải thực hiện theo đúng quy định phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hằng năm được duyệt.

Cũng theo ông Thắng, không chỉ riêng với ba khu quy hoạch “treo” nói trên được cho phép chuyển từ đất lúa sang các loại đất nông nghiệp khác mà tùy điều kiện của các quận, huyện hoặc các ban quản lý nơi có các dự án xem xét khả năng triển khai thực hiện dự án để có đề xuất. Nếu địa phương xét thấy dự án chưa có khả năng thực hiện thì có thể đề xuất để TP xem xét từng trường hợp cụ thể.

Đối với đất nằm trong quy hoạch là dân cư xây mới và đất quy hoạch hỗn hợp trong đó có nhiều loại đất như đất ở, có đất giao thông, đất quy hoạch công trình công cộng, công viên, y tế, giáo dục... chỉ cho phép chuyển phần đất phù hợp với quy hoạch là đất ở. Nghĩa là không phải là đất nằm trong quy hoạch dân cư xây mới và đất hỗn hợp thì đều được giải quyết cho chuyển mục đích, cho tách thửa, cấp phép xây dựng. Kể cả với trường hợp là đất ở cũng phải xem xét cụ thể, chỉ cho chuyển mục đích sử dụng đất, cấp phép xây dựng cho những khu đất đảm bảo hạ tầng, kết nối giao thông, nằm trong khu dân cư hiện hữu...