Hòa bình Ukraine 'đã đến rất gần'

Sau nhiều vòng đàm phán cấp dưới, lãnh đạo Mỹ và Ukraine rạng sáng qua (29.12, giờ VN) có cuộc gặp ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago (bang Florida, Mỹ) nhằm chốt thỏa thuận. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến Mỹ với kỳ vọng chủ nhân Nhà Trắng sẽ chấp nhận đề xuất hòa bình 20 điểm (đã được rút ngắn từ đề xuất 28 điểm ban đầu của Mỹ) nhưng không có đột phá nào được công bố sau cuộc gặp, theo CNN.

ẢNH: AP

Ý kiến của Nga

Trước khi gặp ông Zelensky, ông Trump điện đàm trong hơn 1 giờ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và cho biết cuộc gọi diễn ra "rất tốt đẹp và hiệu quả". Ông Trump tin tưởng rằng ông Putin nghiêm túc và mong muốn hòa bình, đồng thời nhắc lại tuyên bố của Nga rằng nước này không tấn công nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Theo Trợ lý Điện Kremlin Yury Ushakov, hai nhà lãnh đạo thảo luận tình hình tại Ukraine và triển vọng hợp tác giữa hai nước. Ông Ushakov nhấn mạnh Ukraine cần ra quyết định chính trị táo bạo và trách nhiệm để chấm dứt xung đột, kêu gọi Kyiv rút quân khỏi vùng Donbass. "Với tình hình hiện tại trên tiền tuyến, việc chính quyền Ukraine ra quyết định nhanh chóng về Donbass là điều hợp lý", ông Ushakov nói, theo TASS.

Ông Trump sau đó lặp lại ý kiến này, cho rằng một phần Donbass đã bị chiếm và một số phần khác có khả năng sẽ bị lấy trong vài tháng nữa, nên tốt hơn là Ukraine chấp nhận thỏa thuận. Nga muốn Ukraine rút toàn bộ khỏi Donbass trong khi ông Zelensky muốn lập vùng phi quân sự tại đây. Nhà lãnh đạo nói sẵn sàng tổ chức trưng cầu dân ý theo quy định hiến pháp để giải quyết vấn đề liên quan lãnh thổ nhưng yêu cầu ngừng bắn tối thiểu 60 ngày để thực hiện cuộc lấy ý kiến.

Trong khi đó, Nga phản đối đề xuất này và nói rằng ông Trump cũng đồng quan điểm. Theo ông Ushakov, trong cuộc điện đàm trước đó, "hai tổng thống Nga và Mỹ nhìn chung chia sẻ quan điểm rằng lệnh ngừng bắn tạm thời theo đề xuất của người Ukraine và châu Âu - dù để chuẩn bị cho cuộc trưng cầu dân ý hay vì lý do nào khác - cũng chỉ kéo dài xung đột và có thể dẫn đến tái bùng phát chiến sự".

ẢNH: AP

Vấn đề gai góc

Trước cuộc gặp, Tổng thống Zelensky đánh giá đã thống nhất khoảng 90% nội dung của kế hoạch hòa bình. 10% còn lại được cho là vấn đề khó giải quyết, gồm vấn đề lãnh thổ và số phận nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nơi lực lượng Nga kiểm soát từ giai đoạn đầu chiến sự. Ông Zelensky cho biết theo dự thảo, Mỹ sẽ đảm bảo an ninh cho Ukraine trong 15 năm nhưng ông đã đề nghị ông Trump tăng lên 50 năm, theo Reuters. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thông báo Mỹ, Ukraine và châu Âu đang đạt tiến triển về đảm bảo an ninh cho Kyiv và một cuộc gặp giữa các nước phương Tây sẽ được triệu tập vào đầu tháng 1.2026 để nhất trí phần đóng góp của từng nước.

Sau cuộc gặp hôm qua, ông Trump thừa nhận "vẫn còn một hoặc hai vấn đề rất gai góc, rất khó khăn", gồm số phận của Donbass. Tuy nhiên, chủ nhân Nhà Trắng bày tỏ tự tin rằng "đã tiến rất gần" đến hòa bình. Khác với những lần trước, ông Trump giờ không còn đặt ra thời hạn cho một thỏa thuận tiềm năng nữa, có vẻ ngầm thừa nhận sự khó khăn trong đàm phán. "Hôm nay chúng tôi đã đạt rất nhiều tiến triển nhưng thực ra chúng tôi đã làm điều đó trong hơn một tháng qua. Đây không phải là thỏa thuận có thể hoàn thành trong một ngày, đây là việc rất phức tạp", ông Trump nói.

Nhà lãnh đạo cũng khen ngợi lòng dũng cảm của ông Zelensky trong việc tìm kiếm hòa bình và nói sẵn sàng đến Kyiv phát biểu trước Quốc hội Ukraine trong trường hợp nước này bỏ phiếu nhượng bộ lãnh thổ để đổi hòa bình. Hai nhà lãnh đạo nhất trí phái đoàn hai bên sẽ tiếp tục làm việc vào tuần sau để chốt lại mọi vấn đề đã được thảo luận. "Tôi cho là chúng ta đang ở giai đoạn cuối của việc đối thoại. Hoặc là chấm dứt, hoặc xung đột sẽ tiếp tục kéo dài và thêm hàng triệu người mất mạng", ông Trump cảnh báo.