Israel chi tiền mua 'vật liệu chiến lược' bí ẩn cho Ukraine dưới sức ép của Mỹ?

Người dân tụ tập kỷ niệm ngày Độc lập của Ukraine tại Tel Aviv, Israel, hồi tháng 8

afp

Báo Haaretz của Israel dẫn lời ba quan chức ngoại giao cấp cao của châu Âu hôm 17.11 cho biết Mỹ đã tiếp cận chính phủ Israel vài tuần trước, thúc đẩy nước này hợp tác với NATO và phương Tây trong cuộc đấu tranh chống lại Nga và Tổng thống Vladimir Putin.

Theo các quan chức châu Âu, Mỹ muốn Israel cung cấp hệ thống phòng không cho Ukraine. Tuy nhiên, sau các cuộc đàm phán giữa hai chính phủ, cũng như sự cân nhắc của giới lãnh đạo và cơ quan an ninh Israel, nước này đã đồng ý tài trợ cho Ukraine các "vật liệu chiến lược".

Các quan chức cho biết Thủ tướng Yair Lapid và Bộ trưởng Quốc phòng Benny Gantz của Israel đã phê chuẩn quyết định này.

Khoản chi trị giá vài triệu USD đã được Israel chuyển cho một quốc gia thành viên NATO tham gia sâu vào việc cung cấp thiết bị quân sự cho Ukraine. Quốc gia NATO này sau đó đã mua các "vật liệu chiến lược" và chuyển chúng đến Ukraine.

Các nguồn tin giấu tên cũng yêu cầu Haaretz không nêu cụ thể các "vật liệu chiến lược" này là gì. Chính phủ Israel cũng yêu cầu tất cả các bên liên quan đến thỏa thuận "vật liệu chiến lược" không tiết lộ công khai "để không chọc giận ông Putin", theo tờ báo.

Ngoài ra, Haaretz cũng cho hay Bộ Quốc phòng Israel gần đây đã nới lỏng các quy định và đồng ý rằng các thành viên NATO như Anh có thể cung cấp cho Ukraine các hệ thống vũ khí có chứa các thành phần của Israel như hệ thống quang điện và điều khiển hỏa lực.

Các nguồn tin của Mỹ trước đó tiết lộ rằng Israel đang hỗ trợ Ukraine về thiết bị và kiến thức tình báo. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov đã phủ nhận việc này vào tháng trước, trong một cuộc phỏng vấn với Haaretz.

Những diễn biến này cho thấy sự thay đổi chính sách của Israel đối với xung đột Nga - Ukraine. Khi xung đột vừa nổ ra hồi cuối tháng 2, Israel đã quyết định không cung cấp bất kỳ sự trợ giúp nào, kể cả viện trợ nhân đạo, cho chính phủ Tổng thống Volodymyr Zelensky ở Kyiv. Chỉ đến tháng 3, trước áp lực quốc tế cũng như trong nước, Israel mới đồng ý cung cấp áo chống đạn và mũ bảo hiểm cho lực lượng cứu trợ nhân đạo ở Ukraine, nhưng không cung cấp cho lực lượng an ninh nước này.

Israel sau đó cũng tài trợ và triển khai một bệnh viện dã chiến ở biên giới giữa Ukraine và Ba Lan. Dù vậy, về mặt chính thức, Israel đến nay vẫn từ chối cung cấp cho Ukraine các loại vũ khí, bao gồm hệ thống phòng không Vòm Sắt nổi tiếng, bất chấp việc ông Zelensky liên tục kêu gọi.

Theo Haaretz, chất xúc tác rõ ràng dẫn đến thỏa thuận "vật liệu chiến lược" là việc Iran được cho là đã cung cấp máy bay không người lái (UAV) tấn công cho Nga. Tehran đã liên tục phủ nhận cáo buộc này nhưng gần đây thừa nhận họ đã cung cấp cho Moscow các UAV đó trước khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ.

Các quan chức châu Âu cho biết quyết định chi trả cho "vật liệu chiến lược" là thỏa thuận một lần và giờ đây, chính phủ mới tại Israel do chính trị gia kỳ cựu Benjamin Netanyahu lãnh đạo sẽ quyết định có tiếp tục thỏa thuận hay không.