Lầu Năm Góc lôi kéo Thung lũng Silicon sản xuất vũ khí

REUTERS

Lầu Năm Góc đang tìm cách lôi kéo sự tham gia của các công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon vào nỗ lực tài trợ và phát triển công nghệ vũ khí mới trong bối cảnh Mỹ đang chạy đua trước những tiến bộ quân sự của Trung Quốc.

Theo The Wall Street Journal, động thái diễn ra trong lúc nhiều người lo ngại rằng ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ đang phụ thuộc vào một số công ty lớn - vốn dựa vào tài trợ của chính phủ cho việc nghiên cứu - và đang cản trở sự đổi mới. Trong khi đó, Trung Quốc đã vượt lên dẫn đầu trong một số công nghệ then chốt, từ máy bay không người lái nhỏ đến tên lửa siêu thanh, nhờ sự hỗ trợ của Bắc Kinh trong việc sử dụng các quỹ công-tư.

Ông Steve Blank, đồng sáng lập Trung tâm Đổi mới An ninh Quốc gia Gordian Knot tại Đại học Stanford (Mỹ), cho biết một số ước tính cho thấy nguồn vốn Trung Quốc rót vào lĩnh vực công nghệ là hơn 1.000 tỉ USD.

"Trung Quốc được tổ chức giống như Thung lũng Silicon còn Lầu Năm Góc giống như một nhà sản xuất ô tô ở Detroit (bang Michigan) hơn. Đây không phải là một cuộc cạnh tranh công bằng", ông Blank nhận định.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Biden gần đây đã yêu cầu chi 115 triệu USD để tài trợ cho một đơn vị mới của Lầu Năm Góc có tên là Văn phòng Vốn Chiến lược. Văn phòng được tạo ra để thu hút thêm đầu tư, đặc biệt là vốn mạo hiểm, vào các công ty sản xuất công nghệ và sản phẩm được coi là quan trọng đối với quân đội. Đây là nỗ lực mới nhất trong một loạt các nỗ lực do Lầu Năm Góc hậu thuẫn nhằm thu thập các ý tưởng từ bên ngoài các đối tác quốc phòng truyền thống.

Thu hút các nhà đầu tư mạo hiểm

Các nhà đầu tư vốn mạo hiểm cũng ngày càng quan tâm đến lĩnh vực kinh doanh quân sự. Điều này được thúc đẩy nhờ việc Washington tập trung vào việc cạnh tranh với Bắc Kinh và sự thành công của các công ty như SpaceX của tỉ phú Elon Musk trong việc giành được hợp đồng kinh doanh với Lầu Năm Góc.

Theo công ty PitchBook Data chuyên theo dõi nguồn vốn tư nhân, mỗi năm có khoảng 6 tỉ USD chảy từ vốn tư nhân vào thị trường quốc phòng và hàng không vũ trụ của Mỹ. Con số này đã tăng mạnh so với mức khoảng 1 tỉ USD vào năm 2017.

Tuy nhiên, quan hệ đang phát triển giữa lĩnh vực công nghệ và quân đội Mỹ cũng kéo theo nhiều sự phức tạp. Theo các quan chức, những ảnh hưởng từ sự sụp đổ nhanh chóng của Ngân hàng Silicon Valley (SVB) trong tháng này đã lan khắp Lầu Năm Góc. Các quan chức đã phải vội vàng đưa ra kế hoạch cho các công ty khởi nghiệp đang làm việc trong các dự án quốc phòng có tài khoản ở SVB.

May mắn thay, Cục Dự trữ Liên bang (FED) cuối cùng đã đảm bảo các khoản tiền gửi tại SVB.

Ông Mike Brown, cựu giám đốc Đơn vị Đổi mới Quốc phòng của Lầu Năm Góc, cho biết nếu chính phủ không can thiệp, một số hoạt động sản xuất quân sự có thể gặp rủi ro.

"Điều đó sẽ tạo ra những vấn đề ngay lập tức trong chuỗi cung ứng", ông Brown nói, đồng thời cho biết thêm rằng một số nhà cung cấp cho các chương trình bí mật có thể gặp nguy hiểm. Ông Brown hiện là đối tác liên doanh tại Shield Capital, chuyên đầu tư vào các công ty khởi nghiệp liên quan đến quốc phòng.

Ông Trae Stephens, một đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) Founders Fund, cho biết các nhà đầu tư đang chuyển sang quốc phòng vì sự thay đổi trong thị trường khởi nghiệp. "Bạn thực sự không thể triển khai vốn vào tiền điện tử nữa, bạn thực sự không thể triển khai vốn vào thương mại điện tử nữa. Tôi sẽ triển khai vốn ở đâu? Có một hạng mục không bị suy thoái kinh tế ảnh hưởng, đó là phòng thủ", ông Stephens chỉ ra.

Cần đổi mới hệ thống

Trong nhiều năm, Bộ Quốc phòng Mỹ đã thể hiện sự quan tâm đến việc hợp tác với các nhà cung cấp phi truyền thống trong ngành công nghệ, nhưng không đạt được nhiều thành công. Tình hình đã thay đổi vào năm 2016, khi công ty khởi nghiệp phần mềm Palantir Technologies kiện để cạnh tranh trong một hợp đồng với Lầu Năm Góc, ông Trae Stephens, một giám đốc điều hành của Palantir vào thời điểm đó, cho biết.

"Đây là bước ngoặt đối với các công ty tư nhân", ông Stephens nói thêm. SpaceX của ông Musk cũng đã phải kiện trước khi giành được hợp đồng với Lầu Năm Góc.

Ông Gilman Louie, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của quỹ đầu tư vào công nghệ để giải quyết các vấn đề an ninh kinh tế và quốc gia America's Frontier Fund, cho biết những công ty đó đã chứng minh rằng Lầu Năm Góc là một thị trường đang mở cửa cho các công ty khởi nghiệp.

Ông Louie, người cũng điều hành In-Q-Tel, nhánh đầu tư mạo hiểm của Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) cho biết: "Chính những công ty trẻ hơn, sáng tạo hơn đang thống trị không gian mạng, AI, phần mềm".

Tuy nhiên, thật khó để xác định mức độ quan tâm của Bộ Quốc phòng đối với các nhà cung cấp mới. Ông Stephens của Founders Fund cho biết việc Lầu Năm Góc có xu hướng làm việc với các nhà thầu quốc phòng lớn có nghĩa là nhiều công ty khởi nghiệp nhỏ hơn được VC tài trợ sẽ khó tồn tại.

Ngoài ra, Giám đốc mua lại của Lầu Năm Góc Bill LaPlante năm ngoái đã chỉ trích các nhà sản xuất quốc phòng truyền thống vì sản xuất chậm trễ. Ông LaPlante cũng nghi ngờ Thung lũng Silicon khi đặt câu hỏi về tính ứng dụng của các công nghệ như trí tuệ nhân tạo và điện toán lượng tử giữa cuộc chiến pháo binh ở châu Âu.

Trong khi đó, ông Blank ở Stanford cho biết để các công ty công nghệ đóng góp trên quy mô rộng, hệ thống mua lại của Lầu Năm Góc sẽ cần phải được đại tu triệt để nhằm chấm dứt sự thống trị của một số nhà thầu quốc phòng lớn hiện tại. "Nếu bạn không thấy 10 cái tên mới trong vòng 3 năm tới, thì Mỹ đã thất bại trong việc tích hợp công nghệ thương mại vào ngành công nghiệp quốc phòng", chuyên gia này nhận định.