Văn hóa

Lễ hội Dinh Cô là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Nguyễn Long - nguyenlongbaotn@gmail.com

02/03/2023 15:17 GMT+7

Lễ hội Dinh Cô tại Bà Rịa-Vũng Tàu là một trong những lễ hội nước lớn nhất của ngư dân vùng biển Nam bộ, vừa được công bố là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ngày 2.3, tại Di tích lịch sử quốc gia văn hóa Dinh Cô (TT.Long Hải), Sở VH-TT và UBND H.Long Điền đã tổ chức Lễ công bố quyết định đưa lễ hội truyền thống Lễ hội Dinh Cô vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Tại buổi lễ, người dân địa phương và du khách được xem biểu diễn sân khấu hóa tái hiện quá trình hình thành Lễ hội Dinh Cô.

Lễ hội Dinh Cô (còn gọi là vía Cô), là một trong những lễ hội nước lớn nhất của ngư dân vùng biển Nam bộ. Lễ hội này thuộc loại hình tín ngưỡng thờ Mẫu - Nữ thần, cũng là sự kết hợp của Lễ hội cầu ngư với tục thờ cúng Thần biển (Bà Thủy Long, cá voi). Tương truyền cách đây 2 thế kỷ, một trinh nữ tên Lê Thị Hồng (tục danh Thị Cách), quê ở Tam Quan (Bình Định) hay theo cha vào vùng Bà Rịa, Gò Công buôn bán và rất yêu cảnh, mến người, không muốn rời xa vùng đất phía Nam.

Cô giàu lòng nhân ái, nhưng chẳng may bị lâm nạn tại Hòn Hang trong một lần theo cha ra biển. Khi đó, Cô vừa tròn 16 tuổi. Ngư dân địa phương đã chôn cất Cô trên đồi Cô Sơn và lập miếu thờ ngoài bãi biển. Sau nhiều năm, Cô về báo mộng giúp dân làng vượt qua nhiều khó khăn, dịch bệnh, giúp đỡ ngư dân có những chuyến đi biển thuận lợi, đầy tôm cá. Đến năm 1930, để làm cho danh hiệu "Long Hải thần nữ bảo an chính trực, nương nương chi thần" thêm phần rạng rỡ, ngư dân Long Hải dời miếu Cô lên núi Kỳ Vân. Đây cũng là nơi Dinh Cô tọa lạc đến ngày nay.

Ông Lâm Văn Hồng, Chủ tịch UBND H.Long Điền cho biết Lễ hội Dinh Cô diễn ra với nghi thức cổ truyền ngày càng long trọng, cầu cho mưa thuận, gió hòa, quốc thái, dân an. Chính sự hiển linh của Cô được truyền tụng giữa người này với người khác, được làm chứng, trải nghiệm khi họ tới đây cúng bái và cầu nguyện những điều được Cô giúp đỡ, phù hộ, che chở đã thu hút ngày càng nhiều người đến với Lễ hội Dinh Cô.

Theo nghi lễ truyền thống, từ sáng sớm ngày 12.2 (Âm lịch), các ghe thuyền sẽ quay hướng ra biển làm Lễ Nghinh Cô. Phía trên ghe có ngai, long vị Cô cùng các vị trong ban nghi lễ, bô lão cao niên với trang phục trang nghiêm và đội lân sư rồng. Trong tiếng trống vang trời, đoàn ghe thuyền nối nhau ra khơi.

Đi khoảng 2-3 hải lý, nhắm chừng tới nơi Cô tử nạn ngày xưa, ông chánh bái sẽ bắt đầu nghi lễ rước Cô cùng các vị thần linh, ông bà tổ tiên về dinh ăn giỗ. Trong những ngày lễ hội Dinh Cô, tàu thuyền của ngư dân treo đèn, hoa lộng lẫy, cùng tập trung hướng vào Dinh Cô thực hiện nghi thức "Chầu Cô". Khi màn đêm buông xuống, những chiếc tàu, thuyền chiếu sáng cả một góc trời bày tỏ lòng thành kính với Cô cùng mong cầu được phù hộ, giúp đỡ cho thuyền ghe nhiều tôm cá.

Lễ hội Dinh Cô năm nay diễn ra từ ngày 28.2 – 3.3. Ngoài phần nghi lễ cúng truyền thống như: Thỉnh Long vị, Cúng An vị, Cúng Tiền hiền Hậu hiền, Tụng niệm cầu Quốc thái dân an, Nghinh Bà Thủy thần nhập điện… thì phần hội có các hoạt động biểu diễn hát bả trạo, đờn ca tài tử, thả diều nghệ thuật bãi biển, thi bóng chuyền bãi biển nam, nữ, thi đi cà kheo trên cát, thi cột lưới, đan lưới thu hút thanh niên, ngư dân tham gia.