Nghệ sĩ 'lừa' bảo tàng khi làm bức tranh trống rỗng

Giờ đây, sau gần hai năm kiện tụng, tòa án Copenhagen hôm đầu tuần này ra phán quyết rằng nghệ sĩ phải trả lại bảo tàng gần như toàn bộ số tiền mặt.

Năm 2021, Bảo tàng nghệ thuật hiện đại Kunsten ở thành phố Aalborg, Đan Mạch, đã cho Haaning mượn số tiền trên để tạo ra các phiên bản cập nhật của hai tác phẩm trước đó: những bức tranh chứa đầy tiền giấy mô tả mức lương trung bình hằng năm của một người Áo và một người Đan Mạch trong một cuộc triển lãm về tương lai của người lao động.

CNN

Tuy nhiên, Jens Haaning đã gửi cho bảo tàng 2 bức tranh trống có tựa đề Lấy tiền và chạy, nói rằng ông tạo ra những tác phẩm mới "tốt hơn" để phù hợp với chủ đề của triển lãm.

Nghệ sĩ đưa ra ý tưởng này cho biết tác phẩm như một bài bình luận về mức lương thấp và việc ông ta vi phạm hợp đồng là một phần của tác phẩm.

Haaning nói với CNN vào thời điểm đó: "Từ quan điểm nghệ thuật của mình, tôi thấy rằng mình có thể tạo ra một tác phẩm hay hơn nhiều so với những gì họ có thể tưởng tượng. Tôi không thấy mình đã ăn cắp tiền… Tôi tạo ra một tác phẩm nghệ thuật, có thể tốt hơn gấp 10 hoặc 100 lần so với những gì dự định".

Haaning cho biết thêm tác phẩm nghệ thuật mới nhằm để mọi người suy ngẫm về cấu trúc và thể chế xã hội như tôn giáo, hôn nhân. "Và nếu cần… hãy lấy tiền và chạy", ông ta nói thêm.

CNN

Bảo tàng nghệ thuật hiện đại Kunsten vẫn trưng bày 2 bức tranh trống rỗng của Haaning cùng với bản in email trong đó ông giải thích cho hành động của mình.

Những bức tranh trống rỗng của Haaning là một phần của thể loại tác phẩm gây tranh cãi, đặt câu hỏi về giá trị nghệ thuật.

Trước đó nhiều nghệ sĩ sắp đặt đưa ra ý tưởng lạ: Maurizio Cattelan dán một quả chuối lên tường, Banksy xé nhỏ một bức tranh trong cuộc đấu giá. Năm 1958, nghệ sĩ ý tưởng Yves Klein đã trưng bày một căn phòng trống cho hàng nghìn người thưởng lãm.

Nhưng bất kể ý định của tác phẩm là gì, tòa án thành phố Copenhagen đã ra phán quyết chống lại Haaning, nói rằng ông "có nghĩa vụ" trả lại số tiền mặt đã mượn, chỉ trừ mức phí trưng bày là 40.000 krone (5.730 USD), và phí cho ông là 10.000 krone.

Tòa án cho biết Lấy tiền và chạy là "thiếu sót" so với những gì nêu trong hợp đồng của ông với Bảo tàng Kunsten do ông đồng ý giao hai tác phẩm khác nhau. Phán quyết cũng bác bỏ yêu cầu phản tố của Haaning - cáo buộc rằng bảo tàng đã vi phạm bản quyền của tác phẩm. Trong khi đó, nghệ sĩ được lệnh phải trả các chi phí liên quan đến thủ tục tố tụng.

CNN

Trong một tuyên bố qua email gửi cho CNN sau phán quyết, giám đốc Bảo tàng Kunsten - Lasse Andersson - nói rằng bảo tàng sẽ chờ xem liệu Jens Haaning có kháng cáo quyết định này hay không trước khi bình luận. Haaning không trả lời yêu cầu bình luận.

Bảo tàng Kunsten trưng bày tác phẩm nghệ thuật mới của Haaning trong khuôn khổ triển lãm Work it Out, diễn ra từ tháng 9.2021 đến tháng 1.2022.

Vào thời điểm đó, Andersson nói với CNN rằng công việc này đã đặt ra những câu hỏi quan trọng: "Chúng ta có phải làm việc để kiếm tiền không, hay chúng ta chỉ có thể nhận lấy nó? Tại sao chúng ta lại đi làm? Tất cả điều này khiến chúng ta bắt đầu suy ngẫm về những thói quen văn hóa của xã hội mà chúng ta là thành viên. Và nó cũng áp dụng cho câu hỏi: nghệ sĩ có được trả đủ tiền cho những gì họ làm không?".

Andersson cũng cho biết bảo tàng giữ nguyên thỏa thuận và luôn tôn trọng các hợp đồng cũng như trả cho nghệ sĩ những khoản phí hợp lý.

Trong khi đó, Haaning lập luận rằng 10.000 krone (1.571 USD) được bảo tàng trả cho ông để trang trải chuyện đóng khung và giao hàng, sẽ khiến ông chịu thiệt do phải trả chi phí nhà xưởng và lương nhân viên.